Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti norposhshaxon voxidova

3. Demokratik uslub. Bu uslub o’qituvchi bilan o’quvchi o’rtasida do’stona
munosabat o’rnatilishiga asos bo’ladi. Darsdagi intizom majburiy emas, balki
muvaffaqiyatga erishish garovi sifatida bolalarga ijobiy emotsiya, o’ziga ishonch,
o’z muvaffaqiyati va yutuqlaridan quvonishi, do’stlan bilan faoliyatda hamkorlik
hissini beradi. Bu uslub bolalarni birlashtiradi, shu bilan birga, o’zining faoliyati
natijalariga qiziqish uyg’otgan holda o’zi uchun o’zi harakat qilishi lozimligini
anglatadi. Har bir ishga ma’suliyat bilan yondoshish hissi o’qituvchining shu
yoshdagi bolalar bilan demokratik muomala munosabati asosidagina shakllanadi.
4. Liberal uslub - kasbiy layoqati yo’q bo’lgan o’qituvchilarga xos bo’lgan uslub
bo’lib, bu toifadagi o’qituvchi dars jarayonini yaxshi tashkil eta olmaydi. Natijada

---

har bir bola darsda o’z tarbiyalanganlik darajasiga qarab o’zini tutadi. Bola o’z

majburiyatlarini yaxshi his qilmaydi. Muomala-munosabatdagi liberal uslub
psixologiya va pedagogika fanlariga mutlaqo zid uslub hisoblanib, uni bolalar
shaxsini shakllantirish va tarbiyalash jarayonida qo’llab bo’lmaydi. SHunday qilib,
boshlang’ich sinf o’quvchilari bilan muomala-munosabatdagi avtoritar va imperativ
uslublar, asosan, ma’lum bir chegaralarga asoslangan holda bola shaxsi rivojiga
salbiy ta’sir ko’rsatadi. Demokratik uslub o’qituvchidan muomala-munosabatda
juda katta kasbiy mahoratni talab etgan holda, bola shaxsining ijobiy tomonlarini
rivojlantiruvchi yagona uslub hisoblanadi Liberal uslub esa o’quvchini emotsional
zo’riqtirmaydi, lekin uning shaxsi rivojiga ham samarali ta’sir ko’rsatmaydi.
O’qituvchining munosabat uslubi o’quvchining faolligiga
bevosita ta’sir ko’rsatadi.
Boshlang’ich sinf o’quvchilari faolligi. Boshlang’ich ta’lim yoshidagi o’quvchi
faolligining asosan uch xil ko’rinishi mavjud bo’lib, bular jismoniy, psixik va
ijtimoiy faollikdir.