Tavsiya etilayotgan Mustaqil ta‟limlarning mavzulari:
1.Parazitolgiya fanining kiskacha rivojlanish tarixi.
2.Xujayin-parazit munosabatlarining shakllari.
3.Knidosporidiya va mikrosporidiyalar tiplarining umumiy tavsifi,sistematikasi va uning maxsuldor
xayvonlarda parazitlik kilib, kuzgatadigan kasalliklari.
4.So‟rg‟ichlilar sinfidan-prostogonimus,upka so‟rg‟ichlisi,klonorxos va metagonimozlar
qo‟zg‟atuvchilarining tuzilishi,rivojlanish tsikli zarari va oldini olish choralari.
5.Monogeniyalar va tsistodosimonlar sinflari vakillarining tuzilishi rivojlanish tsikli zarari va oldini
olish choralari.
6.Tasmasimon chuvalchanglardan – pakana gijja,koy miya qurti monieziyalarning tuzilishi, rivojlanish
tsikli zarari va oldini olish choralari.
7.Odam va xayvonlarda parazitlik qiluvchi gelg‟mintlarni to‟plash,tekshirish,aniklash usullari.
8.O‟simlik nematodalari va ularning g‟o‟za hamda g‟alla ekinlariga keltiradigan zarari.
9.Baliklarda parazitlik qiluvchi malyuskalar va kiskichbaqasimonlar.
10.Odam va hayvonlarda parazitlik qiluvchi kanalarning tuzilishi va kupayishi.
11.Parrandalarda parazitlik qiluvchi patxo‟rlar.
12.Odam va hayvonlarda parazitlik qiluvchi qandalalar.
13.Kanalar orqali yuqadigan infektsion va invazion kasalliklar.
14. Odam va hayvonlarda parazitlik qiluvchi qo‟tir kanalar.
15.Parazitlarning yashashga moslashgan belgilari.
7. Fanni o’qitish jarayonini tashkil etish va o’tkazish boyicha tavsiyalar.
Parazitologiyani o‟qitishda darslik, o‟quv va uslubiy qo‟llanmalar, mahruzalar matni, tarqatma
materiallardan tashqari turli xil elektron vositalar va zamonaviy peddagogik texnologiyalardan
foydalaniladi. Laboratoriya mashg‟ulotlari uchun o‟quv – metodik majmua (talaba ish daftari,
tarqatma o‟quv materiallari, rasmli topshiriqlar, ko‟p tanlov javobli topshiriqlar, o‟qituvchi ish daftari)
asosida olib boriladi. Mahruza darslarida elektron taqdimot vositasi, videofilg‟mlar va zakovat darsi
texnologiyasidan foydalaniladi. Oraliq va yakuniy nazoratlar o‟z-o‟zini baholash va o‟z-o‟zini nazorat
qilish texnologiyasi asosida olib boriladi. Buning uchun ko‟p tanlov javobli test topshiriqlari va
maxsus matematik formuladan foydalaniladi.
8. Taqvim mavzuiy reja.
№
Mavz
u
Ajra
ti
lgan soa
t
Da
rs tur
i
F
anlar
aro v
a f
an
ichi
da
gi
bog‟liql
ik
F
oyda
lanilgan
ada
biyot
lar
royxa
ti
Must
aqil
ta‟
li
m
topsh
iriql
ari
Ta
hli
m
metodlar
i
1
2
3
4
5
6
7
1
Parazitologiya fanining
maqsadi va vazifalari
2 Ma‟r
.
(1) 1-7
b., (2)
4-6 b.
Parazitolgiya fanining
kiskacha rivojlanish
tarixi.
2
Parazitizm va parazitlar
haqida tushunchalar
2 Ma‟r
.
(1)
8-
15
b.,
(2) 7-9
b.
Xujayin-parazit
munosabatlarining
shakllari.
3
Parazitlarning tasnifi. Parazit
bir hujayrali hayvonlar
2 Ma‟r
.
(1) 15-
39
b.,
(2)
9-
28 b.
Knidosporidiya va
mikrosporidiyalar
tiplarining umumiy
tavsifi, sistematikasi
va uning maxsuldor
xayvonlarda parazitlik
kilib, kuzgatadigan
kasalliklari.
Kompg
yuterli
prezent
atsiya
4
Parazit chuvalchanglar va
ularga
qarshi
kurash
choralari
4 Ma‟r
.
(1) 39-
102 b.,
(2) 28-
86 b.
So‟rg‟ichlilar
sinfidan-
prostogonimus,upka
so‟rg‟ichlisi,klonorxos
va metagonimozlar
qo‟zg‟atuvchilarining
tuzilishi, rivojlanish
tsikli zarari va oldini
olish choralari.
Monogeniyalar va
tsistodosimonlar
sinflari vakillarining
tuzilishi rivojlanish
tsikli zarari va oldini
olish choralari.
Tasmasimon
chuvalchanglardan –
pakana gijja, koy miya
qurti monieziyalarning
tuzilishi, rivojlanish
tsikli zarari va oldini
olish choralari.
Odam va xayvonlarda
parazitlik qiluvchi
Kompg
yuterli
prezent
atsiya
gelg‟mintlarni
to‟plash,tekshirish,
aniklash usullari.
O‟simlik nematodalari
va ularning g‟o‟za
hamda g‟alla
ekinlariga keltiradigan
zarari.
5
Odam va hayvonlarda
parazitlik qiluvchi zuluklar
va mollyuskalar
2 Ma‟r
.
(3)
102-
109 b.,
(2) 87-
92 b.
Baliklarda parazitlik
qiluvchi malyuskalar
va
kiskichbaqasimonlar.
6
Parazit bo‟g‟imoyoqlilar
4 Ma‟r
.
(1)
109-
131 b.
Odam va hayvonlarda
parazitlik qiluvchi
kanalarning tuzilishi
va kupayishi.
Parrandalarda
parazitlik qiluvchi
patxo‟rlar.
Odam va hayvonlarda
parazitlik qiluvchi
qandalalar.
Kanalar orqali
yuqadigan infektsion
va invazion
kasalliklar.
Odam va hayvonlarda
parazitlik qiluvchi
qo‟tir kanalar.
7
Odam va mahsuldor
hayvonlarda parazitlik
qiluvchi ikki qanotlilar
vakillarining tuzilishi,
tarqalishi, biologiyasi, zarari
va ularga qarshi kurash
choralari
4 Ma‟r
.
(1)
131-
148 b.,
(2) 92-
134 b.
Parazitlarning
yashashga moslashgan
belgilari.
8
Parazit bir hujayralilardan-
ichburug‟ amyobasi,
leyshmaniya, lyambliya,
tripanosoma,
trixomonadalarning tuzilishi
va rivojlanishi
2 Lab
or.
(1) 14-
25 b
Aqliy
xujum
4
9
Parazit bir xujayralilardan -
koktsidiyalar, bezgak
paraziti, balantidiyalarning
tuzilishi va rivojlanishi.
2 Lab
or.
(1) 25-
38 b
Kichik
guruh-
larda
ishlash
4
10 So‟rg‟ichlilar sinfining
vakillari – jigar qurti,
nashtarsimon ikki so‟rg‟ichli,
qon ikki so‟rg‟ichli, mushuk
ikki so‟rg‟ichlisining
2 Lab
or.
(1) 41-
60 b.,
4
tuzilishi va rivojlanishi.
11 Tasmasimon
chuvalchanglardan -qoramol
va
cho‟chqa
tasmasimonlilari,
Exinakokk,qoy
miyaqurti,
pakana
gijja,
serbar
tasmasimoni,
ligulalarning
tuzilishi va rivojlanishi .
2 Lab
or.
(1) 60-
80 b.
4
12 Parazit
nematodalardan
-
odam
askaridasi,
bolalar
gijjasi,
rishta,qiyshiqbosh
nematoda,qilbosh nematoda,
trixinella, o‟simlik bo‟rtma
nematodalarning tuzilish va
rivojlanishi .
4 Lab
or.
(1) 80-
102 b.
4
13 Parazit zuluklar va parazit
mollyuskalarning tuzilishi va
rivojlanishi.
2 Lab
or.
(1)
102-
109 b.
4
14 Parazitqisqichbaqasimonlar
(sakkulina, karpxo‟rlar) va
parazit kanalar (mol kanasi,
tovuq
kanasi,
yaylov
kanasi,qo‟tir kanasi) ning
tuzilishi va rivojlanishi.
2 Lab
or.
(1)
109-
122 b.
4
15 Parazit va kasallik
tarqatuvchi hasharotlardan -
parxo‟rlar, bitlar,
burgalarning tuzilishi va
rivojlanishi .
(1) 122-131 b.
2 Lab
or.
(1)
122-
131 b.
4
16 Parazit
va
kasallik
tarqatuvchi
hasharotlardan
chivin, iskabtopar, so‟na,
bo‟kalarning tuzilishi va
rivojlanishi .
2 Lab
or.
(1)
131-
148 b.
4
2.7. Didaktik vositalar
1. Jihozlar va uskunalar,
moslamalar
2. Video-audio
uskunalar
3. Kompyuter va
multimediali vositalar
1. Rangli rasmli jadvallar
2. Doimiy mikropreparatlar
3. Kollektsiyalar
4. Laboratoriya o`quv – metodik
majmuasi
5. Mikroskoplar
6. Jarrohlik annachalar,qaychilar
1. DVD apparati
2. Proektor
3. Video apparati
1. Kompyuter
2. ekran
3. Dell tipidagi proektor
2.8.Baholash mezoni
Talabaning “Parazitologiya” fani bo`yicha bilim, ko`nikma va malakalarini
baholashda quyidagi mezonlarga asoslaniladi:
a) 86-100 ball uchun – parazitologiya fan sifatida shakllanish, zoologik
tadqiqotlarning rivojlanish tarixi, hayvonlar taksonomik guruhlari va asosiy turlarini
lotincha, o`zbekcha yoki barcha hollari, darslikka kiritilgan zoologik atamalar va
ularning tavsifi, hayvonlar ichki va tashqi tuzilishlarining yashash muhitiga moslashishi
xususiyatlari, hayvonlar organizmi ichki va tashqi tuzilishi va funktsiyasini, hayvonlar
turli sitematik guruhlar o`rtasidagi filogenetik bog`lanishlari,
b) 71-85 ball uchun –parazitologiyaning qisqacha rivojlanish tarixi, zoologiya
fanlari sistemasini, hayvonlar eng asosiy taksonomlarining lotincha, o`zbekcha va
ruscha nomlarini, kasbiy zoologik atamalar va ularning nomlarini, hayvonlar tashqi va
ichki tuzilishi hamda ularning funktsiyasini, qizil kitobga kiritilgan asosiy turlarni,
asosiy sistematik guruhlar va ularga mansub turlarni tanib olishni, foydali va
zararkunanda hayvonlar asosiy turlarini, o`z fikri va bilimini ifodalay olsa qo`yiladi.
v) 55-70 ball uchun –parazitologiyaning shakllanishi va rivojlanishida hissa
qo`shgan zoologik olimlar xizmatlarini, asosiy taksonomik guruhlar (tip, sinf, turkum,
oila, tur) tushunchalarni va klassifikatsiyalashning nazariy ahamiyatini, eng muxim
zoologik atamalarning lug`oviy ma`nosini, hayvonlarning tuzilishi va hayot
kechirishining asosiy xususiyatlarini, eng muxim foydali va zararkunanda hayvonlar
turlari va ularning iqtisodiy ahamiyatini, o`z – o`zini baholash texnologiyasidan
foydalanishni bilsa qo`yiladi.
g) asosiy taksonomik kategoriyalarni va zoologiya fanlari va hayvonot dunyosi
sistemasi to`g`risida aniq tasavvurga ega bo`lmasa,hayvonlar tuzilishi va hayot
kechirishining umumiy qonuniyatlarini tushunmasa, mustaqil bilim olish, o`z – o`zini
baholash texnologiyasidan foydalanishni bilmasa, o`z fikri va bilimini ifodalay olmasa
talabalarga 54 va undan past ball quyiladi.
2.9 Oraliq nazorat savollari
1. Parazit xivchinlilar: tuzilishi, ko„payishi, rivojlanishi va patogen ahamiyati.
2. Bitlar: parazit hayot kechirishga moslanish xususiyatlari, ko„payishi, rivojlanishi va
epidemiologik ahamiyati.
3. Kanalar: tuzilishi va ularning parazit hayot kechirishga moslanishi.
4. Tasmasimon chuvalchanglar: tuzilishi, ko„payishi, rivojlanishi va patogen ahamiyati.
5. Tikanbosh chuvalchanglar: tuzilishi, rivojlanishi va patogenen ahamiyati.
6. Qoramol bo„kasining tuzilishi va biologiyasi.
7. Lambliya va trixomonadalar tuzilishi va patogen ahamiyati.
8. Koksidiyalarning rivojlanishi va patogen ahamiyati.
9. Foydali hasharotlarda parazitlik qiluvchi bir hujayralilar: tuzilishi, ko„payishi va
epizootologik ahamiyati.
10. Leyshmaniya va tripanosomalar tuzilishi, rivojlanishi va patogen ahamiyati.
11. Parazitologiya fanining shakllanishi va rivojlanishi.
12. Parazit hayvonlarni parazitlik qiladigan joyi va parazitlik muddatiga binoan
klassifikatsiya qilish.
13. Geogelmintlar va biogelmintlar, ularning hayot sikli.
14. Ichburug„ amyobasining sistematik o„rni, rivojlanishi va zarari.
15. Odam va hayvonlar qonida parazitlik qiluvchi bir hujayrali hayvonlar, ularning patogen
ahamiyati.
16. Lambliya va trixomonadalar: tuzilishi, rivojlanish sikllari va qo„zg„atadigan kasalliklari.
17. Trixinellaning tuzilishi, rivojlanish sikli va qo„zg„atadigan kasalligi.
18.To„shak qandalasining sistematik o„rni, tuzilishi, tarqalishi va zarari.
19. Bo„kalarning sistematik o„rni, tuzilishi, biologiyasi, qo„zg„atadigan kasalliklari va ularning
oldini olish choralari.
20. Mushuk ikki so„rg„ichlisining tuzilishi, ko„payishi, qo„zg„atadigan kasalligi.
21. Qilbosh va qiyshiqbosh nematodalarining rivojlanish sikli va ular qo„zg„atadigan
kasalliklar.
22. Pakana gijjaning rivojlanish sikli va odamlarda qo„zg„atadigan kasalligi.
23. Parazitologiya fanining bo„limlari. O„zbekistonda parazitologiya fanining rivojlanishiga
hissa qo„shgan olimlar.
24. Jigar qurtining rivojlanishi va zarari.
25. Qoramol tasmasimonining tuzilishi, rivojlanishi, qo„zg„atadigan kasalliklari.
26.Odamlarda parazitlik qiluvchi nematodalar va ular qo„zg„atadigan kasalliklar.
27. Odam va hayvonlarda parazitlik qiluvchi sporalilar va ular qo„zg„atadigan kasalliklar.
28. Odam askaridasining sistematik o„rni. Odam askaridasining tuzilishi, biologiyasi, zarari.
29. Odam va hayvonlarda parazitlik qiluvchi burgalar, ular orqali tarqaladigan kasalliklar.
30. Foydali hasharotlarda parazitlik qiluvchi mikrosporidiyalar va ular qo„zg„atadigan
kasalliklar.
31. Parazitologiya fanining maqsadi va rivojlanish tarixi.
32. So„rg„ichlilar sinfining asosiy vakillari va ular qo„zg„atadigan kasalliklari.
33. Tasmasimon chuvalchanglar sinfining asosiy vakillari va ular qo„zg„atadigan kasalliklar.
34. Rishtaning rivojlanishi va qo„zg„atadigan kasalligi.
35. Exinokokkning rivojlanishi va qo„zg„atadigan kasalligi.
36. Ikki va uch xo„jayinli so„rg„ichlilar vakillari, ularning rivojlanishi va zarari.
37. Tasmasimon chuvalchanglar sinfida ikki va uchta xo„jayin orqali rivojlanadigan
vakillari va ular qo„zg„atadigan kasalliklar.
38. Monogenetik so„rg„ichlilar sinfi vakillarining tuzilishi, ko„payishi, rivojlanishi va zarari.
39. Qoramol tasmasimonining rivojlanish sikli va qo„zg„atadigan kasalliklari.
40. So„rg„ichlilar sinfining umumiy tavsifi, odam va hayvonlarda parazitlik qiluvchi asosiy
turlari.
41. Odamlarda parazitlik qiluvchi yassi chuvalchanglar va ularning sistematik o„rni .
42. Qon so„ruvchi ikki qanotlilar, ularning tarqalishi va zarari.
43. Odam va hayvonlarga kanalar orqali yuqadigan kasalliklar.
44. Odam ichagida parazitlik qiluvchi tasmasimon chuvalchanglarning biologiyasi va
qo„zg„atadigan kasalliklar .
45. Qon ikki so„rg„ichlilarning tuzilishi, biologiyasi va qo„zg„atadigan kasalligi.
46. Bolalar gijjasining biologiyasi va zarari .
47. Infeksion va invazion kasalliklar (ta‟rifi, misollar keltiring).
48.Odam va hayvonlarda parazitlik qiluvchi tripanosomalarning rivojlanish sikli va zarari.
49. Baliqlarda parazitlik qiladigan monogeniyalarning tuzilishi, rivojlanishi va qo„zg„atadigan
kasalliklari.
50. Serbar tasmasimon chuvlchangning tuzilishi, biologiyasi va qo„zg„atadigan kasalligi.
51. Odam va hayvonlarda parazitlik qiladigan infuzoriyalarning biologiyasi va zarari.
52. O„simliklarda parazitlik qiladigan nematodalarning tuzilishi va zarari.
53. O„zbekistonda parazitologiya fanining rivojlanish tarixi.
54. Leyshmaniyaning tuzilishi, rivojlanish sikli va qo„zg„atadigan kasalligi.
55. Xo„jayin- parazit munosabatlarining shakllari. Misollar keltiring.
56. Odamlarda uchrovchi ektoparazitlar va ular tarqatadigan kasalliklar.
57. Odam va hayvonlarda uchrovchi so„rg„ichlilar sinfi vakillari va ular qo„zg„atadigan
kasalliklar.
58. Exinokokkning sistematik o„rni . Exinokokkning tuzilishi va biologiyasi.
59. Odam va hayvonlarda parazitlik qiluvchi ikki qanotlilar va ular tarqatadigan kasalliklar.
60. Filoyoq kasalligini qo„zg„atadigan Bankroft ipchasining tuzilishi, biologiyasi, tarqalish va
zarari.
61. Bezgak plazmodiyasining rivojlanishi, qo„zg„atadigan kasalligi.
62. Parazitlarning oraliq, qo„shimcha, rezervuar va asosiy xo„jayinlari. Misollar asosida
tushuntiring.
63. Kanalar turkumining asosiy oilalari va ularning zarari.
64. Bir, ikki va uchta xo„jayinda parazitlik qilib rivojlanadigan kanalar va ular orqali
yuqadigan kasalliklar.
65. Lichinkalik davrida parazitlik qiladigan hasharotlar va ular qo„zg„atadigan kasalliklar.
66. 3uluklar sinfi vakillarining zarari.
67. Bitlar turkumi, asosiy turlari va ularning zarari.
68. Trixinella va bankroft ipchasi nematodalarining rivojlanishi va zarari.
69. Kanalar turkumi vakillarining tuzilishi, ko„payishi va zarari.
70. Qo„tir kanasining sistematik o„rni, rivojlanish sikli va zarari.
71. Kipriklilar tipiga kiruvchi parazitlar va ularning zarari.
72. Tabiiy manbali transmissiv kasalliklar. Misollar asosida tushuntiring.
73. Odamlar terisida parazitlik qiluvchi bir hujayrali hayvonlarning tuzilishi, biologiyasi va
zarari.
74. Uy pashshasining tuzilishi, biologiyasi va zarari.
75. Bezgak parazitining rivojlanish sikli va zarari.
76. Se-se pashshasi va iskabtoparlar orqali tarqaladigan bir hujayrali parazitlar, ularning
biologiyasi va zarari.
77. Parazit bir hujayrali hayvonlar qaysi tiplarda va sinflarda uchraydi. Misollar keltiring.
78. Parazit chuvalchanglarning asosiy vakillari, ularning tuzilishi, biologiyasi va zarari.
79. Qon so„ruvchi ikkiqanotlilar va ularning zarari.
80. Mushuk ikki so„rg„ichlisi va o„pka so„rg„ichlisining tuzilishi, biologiyasi, zarari.
81. Parrandalar nafas yo„llarida parazitlik qiluvchi singamidlarning tuzilishi, biologiyasi va
zarari.
82. Gamaz kanalarining tuzilishi, biologiyasi va zarari.
83. Baliqlarda parazitlik qiluvchi qisqichbaqasimonlar va ularning zarari.
84. Parazitologiya faniga hissa qo„shgan yirik olimlar ishlari.
85. Odam askaridasining rivojlanish sikli va zarari.
86. Koksidiyalarning rivojlanish sikli.
87. So„rg„ichlilarning umumiy tavsifi va asosiy vakillari.
88. Keng tasmasimon chuvalchangining rivojlanish sikli va qo„zg„atadigan kasalligi.
89. Bezgak chivini va iskabtoparlarning sistematik o„rni biologiyasi va zarari.
90. Tasmasimon chuvalchanglar sinfining umumiy tavsifi va ularning odamlarda parazitlik
qiluvchi asosiy vakillari.
91. Odam va hayvonlarda parazitlik qiluvchi kanalar va ular orqali yuqadigan kasalliklar.
92. Chuvalchanglarning parazitlik qilib yashashga moslashgan belgilarini misollar asosida
tushuntiring.
93. Bitta xo„jayinda rivojlanadigan parazit chuvalchanglarning sistematik o„rni, ularning
tuzilishi va zarari.
94. Odam ichagida parazitlik qiluvchi bir hujayralilarning sistematik o„rni, ularning tuzilishi va
zarari.
95. Go„sht orqali yuqadigan parazit chuvalchanglar va ularni qo„zg„atadigan kasalligi.
96. Kanalar turkumi vakillarining tuzilishi biologiyasi va zarari.
97. Cho„chqa tasmasimon chuvalchangining rivojlanish sikli va qo„zg„atadigan kasalliklari.
98. Baliqlarda parazitlik qiladigan mollyuskalarning o„ziga xos tuzilish belgilari va zarari.
99. Sifat gelmitokoprologik tekshirishlar qanday usullar asosida olib boriladi.
100. Makrogelmintoskopiya tekshirish usuli orqali gelmintlarning qaysi davri aniqlanadi.
101. Gelmintoovoskopiya tekshirish usuli orqali gelmintlarning qaysi davri o„rganiladi.
Misollar keltiring.
102. Gelmintolarvoskopiya tekshirish usuli orqali gelmintlarning qaysi davri o„rganiladi.
Misollar keltiring.
103. O„lgan hayvonlarning gelmintlarini o„rganish uchun qanday gelmintologik yorib
tekshirish usullari bor.
104. Gelmintoovoskopiyaning qanday tekshirish usullari bor. Misollar keltiring.
105. Gelmintolarvoskopiyaning qanday tekshirish usullari bor. Misollar keltiring.
Dostları ilə paylaş: |