O. T. Husanov konstitutsiyaviy
-§. Saylov o4tkazish m uddatlari va saylov kam paniyasining
Yüklə 10,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
6-§. Saylov o4tkazish m uddatlari va saylov kam paniyasining
bosh lan gan ligin i e’lon qilish 0 ‘zbekiston Respublikasining vakillik organlariga, Prezidentlikka saylov o‘tkazish muddatlari Konstitutsiya va qonunlarda belgilab qo‘yilgan. Saylovlar muddatli, zarurat tufayli yoki navbatdan tashqari bo‘lishi mumkin. Muddatli saylovlar Prezident va vakillik organlari (vakillik organlari deganda, Qonunchilik palatasi va mahalliy Kengashlarning barcha bo‘g ‘inlari nazarda tutiladi) vakolat muddati tugashi bilan o‘tkaziladi. 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidentining vakolat muddati, 2003-yil 24-aprelda qabul qilingan Konstitutsiyaga o‘zgartirish kiritish to‘g ‘risidagi qonunga asosan, yetti yil qilib belgilangan edi. 2011-yil dekabrdagi Qonun bilan Konstitutsiyaga kiritilgan o‘zgartirishga asosan, besh yil qilib belgilandi. 222 Vakillik organlarining vakolat muddati besh yil qilib belgilangan. Shu muddatning o‘tishi yangi saylov o‘tkazishga sabab bo‘ladi. Konstitutsiyaning 117-moddasida: « 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidenti saylovi, 0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Qonunchilik palatasiga hamda Qoraqalpog‘iston Respublikasi Jo‘qorg‘i Kengesiga, viloyatlar, tumanlar, shaharlar davlat hokimiyati vakillik organlariga saylov tegishincha ularning konstitutsiyaviy vakolat muddati tugaydigan yilda - oktabr oyi uchinchi o‘n kunligining birinchi yakshanbasida o‘tkaziladi», - deb belgilangan. Bunday saylov o‘tkazish muddatining avvaldan aniq belgilanishi saylovlarning har doim bir vaqtda, oldinga, orqaga surish imkoniyatini cheklab, barqaror o‘tishini ta ’minlaydi, bunday tartib dunyodagi ko‘plab mamlakatlar tajribasida uchraydi. Z aruratga qarab o‘tkaziladigan saylovlar deputatlik o‘rni bo‘shab qolgan vaqtlarda o‘tkaziladigan saylovlardir. Ular besh yil mobaynida har qanday vaqtda o‘tkazilishi mumkin, faqat vakillik organining vakolat muddati tugashiga olti oy qolganda, bo‘shab qolgan joylarga saylov o‘tkazilmasligi mumkin. Navbatdan tashqari saylovlar Konstitutsiyaning 96-moddasida ko‘zda tutilgan, ya’ni, Prezident betobligi tufayli o‘z vazifasini bajara olmagan taqdirda, Konstitutsiyaning 95-moddasidagi holatlar mavjud bo‘lib, Oliy Majlis palatalari tarqatib yuborilganda o‘tkaziladi. Bunday saylovlar uch oy mobaynida o‘tkazilishi belgilangan. 0 ‘zbekistonning Birinchi Prezidenti I. Karimov vafoti munosabati bilan 2016-yil 4-dekabrda navbatdan tashqari Prezident saylovi o‘tkazilgan. Konstitutsiyamizda Oliy Majlis palatalarini muddatdan avval tarqatib yuborish ko‘zda tutilgan bo‘lib, shunday holatda ham navbatdan tashqari saylov o‘tkazish mumkin. «Davlat boshqaruvini yangilash va yanada dem okratlashtirish hamda m am lak atn i modernizatsiya qilishda siyosiy p artiy alarn ing rolini kuchaytirish to ‘g ‘risida»gi Konstitutsiyaviy Q o n un n in g 6-moddasiga asosan, viloyatlar va Toshkent s h ah ar hokimlari lavozimi ko‘rsatilgan nomzodlarni tegishli K engashlar uch m a rta rad etsa, Prezident Kengashni tarqatib yuborish huquqiga ega. Bunda ham saylov uch oy muddat ichida navbatdan tashqari saylov o‘tkaziladi. Prezident saylovi, vakillik organlariga saylov, saylov kampaniyasi boshlanganligini e’lon qilish orqali boshlanadi. «Markaziy saylov komissiyasi to‘g ‘risida»gi hamda vakillik organlariga saylov to‘g ‘risidagi qonunlarda saylov kampaniyasining boshlanganligini e’lon qilish vakolati Markaziy saylov komissiyasiga berilgan. Saylov kampaniyasi boshlanganligi tegishli organlarning vakolat muddati tugashidan kamida uch oy oldin e’lon qilinadi. Bu saylov jarayonlarining boshlanishi hisoblanadi. Shuningdek, saylov tayinlash yo‘li bilan ham o‘tkaziladi, jumladan, takroriy ovoz berish, takroriy saylov yoki o‘rni bo‘shab qolgan okruglarda saylov o‘tkazish, uning kuni, vaqti haqida qaror qabul qilinadi. 223 Qonunchilik palatasiga takroriy ovoz berish haqida okrug saylov komissiyasi Markaziy saylov komissiyasini xabardor qiladi va ikki haftalik muddatda takroriy ovoz berish o‘tkaziladi. Takroriy saylov bir oy muddatda Markaziy saylov komissiyasi topshirig‘iga binoan okrug saylov komissiyasi tomonidan o‘tkaziladi. Bo‘shab qolgan o‘rinlarga saylov M arkaziy saylov komissiyasi tomonidan saylov o‘tkazishga bir oy qolganda tayinlanadi. Mahalliy Kengashlarga takroriy ovoz berish, takroriy saylov yuqoridagi muddatlarda okrug saylov komissiyasi tomonidan o‘tkaziladi. Bo‘shab qolgan o‘rinlarga saylov esa, tegishli xalq deputatlari Kengashlari tomonidan saylov o‘tkazilishiga kechi bilan bir oy qolganda tayinlanadi. Aslida, bu ish tegishli kengashlarga saylov o‘tkazuvchi komissiya zimmasiga yuklansa, to‘g ‘ri bo‘lar edi. Yüklə 10,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|