O. T. Husanov konstitutsiyaviy
-§. «K onstitutsiyaviy huquq» fa n in in g boshqa
Yüklə 10,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
10-§. «K onstitutsiyaviy huquq» fa n in in g boshqa
fanlar bilan bog‘liq ligi Biror-bir fan o‘z holicha to‘la mustaqil faoliyat ko‘rsatmaydi. Mustaqil faoliyat olib boradigan bo‘lsa, belgilangan vazifalarni to‘la, bekamu ko‘st bajara olmaydi. Fanlarning o‘zaro aloqada rivojlanishi bu qonuniyatdir. «Konstitutsiyaviy huquq» fani, birinchi navbatda, ijtimoiy fanlar tizimiga kirgani uchun shu tizimdagi fanlar bilan o‘zaro munosabatda bo‘lishi tabiiydir. Masalan, barcha ijtimoiy fanlarni o‘rganish usullarida umumiylik mavjud bo‘lganligi uchun ular bir xil - tarixiy, qiyosiy, tizimli va boshqa usullardan foydalanadi. Barcha ijtimoiy fanlar oldida maxsus vazifalar bilan birga, umumiy vazifalar ham mavjud. Ya’ni ularning barchasi komil insonni shakllantirish, shaxslarni bir-biriga hurmat ruhida tarbiyalash, vatanga sadoqat, vatanparvarlikni vujudga keltirish vazifasini o‘z oldiga qo‘yadi. Ana shunday umumiylikning mavjudligi ijtimoiy fanlar o‘rtasida aloqa, hamkorlik bo‘lishi zarurligini koYsatadi. Qolaversa, «Konstitutsiyaviy huquq» fani yuridik fanlar tizimidagi alohida bir fandir. Shuning uchun uni yuridik fanlar bilan aloqasi yanada kuchli va aniq aks etadi. Bu aloqa ayrim yuridik fanlarga tayanish, ulardan ozuqa olish asosiga qurilsa, ayrim yuridik fanlarga tayanch bo‘lish, ularga ozuqa berish shaklida namoyon bo‘ladi. Birinchi guruh fanlariga «Davlat va huquq tarixi», «Davlat va huquq nazariyasi» fanlarini kiritish mumkin. «Davlat va huquq tarixi» fani davlat va huquqning vujudga kelishi, rivojlanish bosqichlari, konstitutsiyalarning vujudga kelish va rivojlanish jarayonlarini o‘rganadi. «Konstitutsiyaviy huquq» fani konstitutsiyaviy rivojlanish tajribasini o‘rganishda tarix faniga, uning ta’limotlariga tayanadi. «Konstitutsiyaviy huquq» fanining «Davlat va huquq nazariyasi» fani bilan aloqasi yanada aniq va keng aks etadi. «Davlat va huquq nazariyasi», umuman, davlat va huquq, uning shakllari, turlari haqida nazariy asos bilimlarni beradi. Davlat hokimiyati, uning bo‘linish prinsiplari haqidagi rahbariy bilimlar ham shu fanda beriladi, ularni chuqur bilmay, huquqiy norma, huquqiy institut, ularning tuzilishi, vujudga kelishi, huquq manbalari, huquqiy munosabatlar, huquq subyektlari haqida yetarli bilim va ma’lumotga ega bo‘lmay, «Konstitutsiyaviy huquq» fani masalalarini o‘rganib bo‘lmaydi. «Davlat va huquq nazariyasi» yuqoridagi kategoriya va hodisalarni umumiy tarzda o‘rgansa, «Konstitutsiyaviy huquq» fani ularni aynan, konstitutsiyaviy huquq doirasida o‘rganadi. Masalan, ijtimoiy munosabatlar, huquqiy normalar, «Davlat va huquq nazariyasi» fanida 21 umumiy tarzda o‘rganilsa, konstitutsiyaviy huquq konstitutsiyaviy ijtimoiy munosabatlarni, konstitutsiyaviy-huquqiy normalarni o‘rganadi. Ikkinchi guruhdagi fanlar tarmoq huquqiy fanlar bo‘lib, ular «Konstitutsiyaviy huquq» faniga tayanadi. Ya’ni ular o‘rganadigan, tartibga soladigan ijtimoiy munosabatlarning asoslari konstitutsiyaviy huquqda belgilangan va o‘rganiladi. Bu guruhga barcha tarmoq va amaliy, protsessual huquqlarni kiritish mumkin, jumladan: fuqarolik huquqi, ma’muriy huquq, mehnat huquqi, yer huquqi, soliq huquqi, jinoyat huquqi, jinoyat protsessual huquqi, fuqarolik protsessi va boshqalar. Yüklə 10,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|