Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Наманган давлат университети

 
 
Kutilayotgan natijalarni belgilashda quyidagi talablarni e’tiborga olish zarur:
 
 

real bo‘lishi kerak;

aniq bo‘lishi kerak;
 
 

vaqt jihatdan belgilangan;

o‘lchamli bo‘lishi kerak.
 
Nazorat savollari
1.
Informatika va axborot texnologiyalari darsi va unga qo‘yilgan 
kompetensiyaviy yondashuvga asoslangan zamonaviy talablar. 
2.
Informatika va axborot texnologiyalari darsi va unga qo‘yilgan 
kompetensiyaviy yondashuvga asoslangan didaktik, psixologik va metodik 
talablar. 
3.
Dars shakllari va turlari. 
4.
Har bir dars turlariga mos kelgan dars bosqichlari. 
7 ma’ruza. Umumiy o‘rta ta’limda dasturlash tillarini o‘qitish 
metodlari
Reja:
1.
Algoritm nazariyasi va algoritmlash asoslari. 
2.
Dasturlash tillari. 
Tayanch tushunchalar: 
Algoritm.
 
Algoritm xossalari.
 
CHiziqli
 
algoritm. 
Tarmoqlanuvchi algoritm. Takrorlanuvchi algoritm. Dasturlash; dasturchi; 
dasturlash tillari turlari; assembler tili; fortran tili; beysik tili; kompilyasiya va 
interpretatsiya qilinuvchi tillar; kompyuterda masala echish bosqichlari.
1.
 
Algoritm nazariyasi va algoritmlash asoslari. 
 
Algoritm so‘zi va tushunchasi IX asrda yashab ijod etgan buyuk
 
bobokalonimiz Muhammad al-Xorazmiy nomi bilan uzviy bog‘liq bo‘lib, uning 
arifmetikaga bag‘ishlangan «Al-jabr va al-muqobala» nomli asarining dastlabki 
saxifasidagi «Dixit Algoritmic» («Dediki Al Xorazmiy»ning lotincha ifodasi) 
degan jumlalardan kelib chiqqan.

---

Al-Xorazmiy birinchi bo‘lib o‘nlik sanoq tizimining prinsiplarini va unda 
turli amallar bajarish qoidalarini asoslab berdi. Bu esa hisoblash ishlarini 
ixchamlashtirish va osonlashtirish imkonini yaratadi. CHunki bu bilan o‘sha 
davrda qo‘llanib kelingan rim raqamlari va sonlarni so‘z orqali yozib bajarishdagi 
noqulayliklar bartaraf etildi.
Al-Xorazmiyning ilmiy asarlari fanga algoritm tushunchasining 
kiritilishiga sabab bo‘ldi.
Algoritm nima? Umuman olganda uni aniq ta’riflash mushkul. Lekin, 
algoritmning mohiyatini aniq va qat’iyroq tushuntirishga harakat qilamiz.
Algoritm deganda biror maqsadga erishishga yoki qandaydir masalani 
echishga qaratilgan buyruqlarning aniq, tushunarli, chekli hamda to‘liq tizimi 
tushuniladi.
Algoritmga quyidagicha ta’rif berishimiz ham mumkin: algoritm deb aniq 
natijaga olib keladigan amallarning cheklangan ketma-ketligiga aytiladi.
Algoritmning xizmati nimadan iborat?
Algoritmlar-bu bilimlar ustida fikrlash va uni etkazib berishdan iborat. 
Haqiqatdan ham kimdir qandaydir masalani echishni o‘ylab topib va uni 
boshqalarga aytmoqchi bo‘lsa, u holda u o‘ylab topgan echimini shunday 
tasvirlashi kerakki, natijada boshqalar ham uni tushunsin, hamda shu tasvirga 
ko‘ra, boshqalar ham masalani to‘g‘ri echishsin. SHuning uchun tasvir bir necha 
talablarga bo‘ysinishi kerak.
Agar echimning tasviri aniq bo‘lmasa, ya’ni mujmal bo‘lsa, u holda shu 
tasvirga asosan boshqa javobni olish mumkin. CHunki, har kim masala 
yechimining tasvirini noaniq mujmal joyini o‘zisha aniqlashtirishi mumkin. 
Bunday tasvirni algoritm deb bo‘lmaydi. Algoritmlarga misol sifatida taomlar 
tayyorlash retseptlarini, formulalarni, turli avtomatik qurilmalarni ishlatish 
yo‘lini, mexanik yoki elektron o‘yinchoqlarni ishlatish bo‘yicha yo‘riqnomalarni, 
ko‘cha harakati qoidalarini keltirish mumkin. Algoritmga ba’zi bir misollar 
keltiramiz: