OrqaniZMİn yaş XÜsusiYYƏTLƏRİ
Yüklə 1,2 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Qan plazması.
|
Qanın tərkibi. Təzə qan şəffaf olmayan, qırmızı rəngli
mayedir. Laxtalanmanın qarşısını alaraq, qanda təbəqələr görünür. Üst təbəqədə – plazma, zəif - acıq sarı rəngli maye, aşağı təbəqədə tünd qırmızı rəngli, formalı elementlər görünür. Çöküntü təbəqəsindəki formalı elementlər – eritrositlər, leykositlər və trombositlərdən ibarətdir. Hər bir qan hüceyrəsinin özünə məxsus həyat dövranı vardır. Qan törədici orqanlarda – sümük iliyində, limfa düyünlərində və dalaqda, daima yeni hüceyrələr yaranır. Sağlam insanların 59 qanının 55-60%-i plazma, 40-45%-i formalı elementlərdir. Uşaqların ilk həyatı dövründə bu miqdar yüksəkdir. Qan plazması. 100 ml sağlam insan qan plazmasında 93 q su, 7 q isə mineral maddələr, zülal, karbohidrat, yağlar, hormonlar, vitamin və amin turşuları vardır. Qeyd etdiyimiz üzvi və mineral maddələrin cəmi osmotik təziq yaradır. Qeyri üzvi maddələr osmotik təzyiqi artırır. Bu təzyiq qan və toxumalar arasında su mübadiləsini tənzim edir, orqanizmin normal fəaliyyətinin getməsi üçün osmotik təzyiq daima bərabər səviyyədə olmalıdır. Buna görə də orqanizmə mineral duzlarla təsir etdikdə qanın tərkibində osmotik təzyiq artaraq və kəskin mənfi hallar baş verə bilər. Zəif qatılıqlı mayelər osmotik təzyiqi yüksək olan maye tərəfə axır. Təzyiqi aşağı olan maye – hipotonik, yüksək olanlara – hipertonik, qatılığı hüceyrə şirəsinin qatılığına bərabər olan mayelər – izotonikdir. İnsan eritrositlərini 0,44- 0,48%-li NaCl duzu məhluluna saldıqda, hemoliz başlayır, eritrositlər dağılır. Körpələrin eritrositləri 0,3-0,4% NaCl məhlulunda dözür, amma 0,48%-0,52% NaCl-da parçalanır. Qan plazmasına uyğun gələn duz məhlulları – fizioloji məhlul adlanırlar. Qan plazmasının osmotik təzyiqi və oradakı duz məhlulunun qatılığı stabil olur. Onun pH 7,07, yəni neytrala çox yaxındır. pH 7,36 olduqda bədən temperaturu 37°C olur. Plazmadakı zülalların çox hissəsi qara ciyərdə yaranır. Bu zülallar qan və toxumalardakı su mübadiləsində iştrak edir. Bu zülallar – albuminlərdir. Albuminlər immunitetin xassəsini artırır, həm də orqanizmə daxil olmuş zəhərli maddələrin neytrallaşmasında iştrak edirlər. Antitel xassəsi I zülallar qlobulinlərdir. Qamma-qlobulinlər isə müalicə preparatı kimi tətbiq edilməkdədir. 60 Fibrinogen zülalı plazmanm ən mühüm zülallarından biri olub, qan laxtalanmasını təmin edir. Plazmadan fibrinogeni kənarlaşdırdıqda, qan zərdabı alınır, zülallar qana özlülük verir və qan I təzyiqini normal səviyyədə saxlayır. Yüklə 1,2 Mb. Dostları ilə paylaş:
|