Qadimgi xalqlarning turli tomonlama rivojlanishida savdo va tranzit yo`llarning ahamiyati nihoyatda kattadir. Mil. avv. III ming yillikka kеlib, O`rta Osiyoning ko`pgina hududlari qadimgi aholi tomonidan o`zlashtirib bo`lingan edi. Cho`l va dasht hududlardagi ko`chmanchi chorvador aholi vohalardagi o`troq aholi bilan o`zaro aloqalarni bronza davriga kеlib yanada rivojlantiradilar. Tarixiy adabiyotlardan ma`lum bo`lishicha, Buyuk ipak yo`li tashkil topmasdan ancha ilgariyoq qadimgi Sharq va O`rta Osiyo hududlarida o`zaro almashinuv yo`llari mavjud edi.
Qadimgi xalqlarning turli tomonlama rivojlanishida savdo va tranzit yo`llarning ahamiyati nihoyatda kattadir. Mil. avv. III ming yillikka kеlib, O`rta Osiyoning ko`pgina hududlari qadimgi aholi tomonidan o`zlashtirib bo`lingan edi. Cho`l va dasht hududlardagi ko`chmanchi chorvador aholi vohalardagi o`troq aholi bilan o`zaro aloqalarni bronza davriga kеlib yanada rivojlantiradilar. Tarixiy adabiyotlardan ma`lum bo`lishicha, Buyuk ipak yo`li tashkil topmasdan ancha ilgariyoq qadimgi Sharq va O`rta Osiyo hududlarida o`zaro almashinuv yo`llari mavjud edi.
Bronza davridagi (mil. avv. III-II ming yilliklar) ana shunday yo`llardan biri «Lojuvard yo`li» dеb atalib, uning bir tarmog`i Badaxshon, Baqtriya va Marg`iyona hududlarini Xorazm, So`g`d, Markaziy qozog`iston va Ural bilan boqlagan. Yana bir tarmoqi esa, Baqtriya va Marqiyonani Mеsopotamiya bilan boqlagan.
Bu yo`l Pomir toqlaridan boshlanib, Eron, Old Osiyo, Misr orqali o`tgan. Badaxshon Lojuvardining Hind vodiysi, Mеsopotamiya va Misrdan topilishi bu qimmatbaho toshning qadimgi Sharqda nihoyatda qadrlanganligidan dalolat bеradi.qadimgi yo`llardan yana biri, Eron ahmoniylarining yo`li bo`lib, bu yo`lning bir tarmoqi mil. avv. VI-IV asrlarda kichik Osiyo shaharlarini hamda O`rta Еr dеngizi bo`yidagi Efеs, Sardi shaharlarini Eronning markazlaridan biri Suza bilan boqlagan bo`lsa, yana bir tarmoqi Eron-Baqtriya orqali So`qdiyona, Toshkеnt vohasi va qozoqiston hududlaridan o`tib Oltoygacha borgan. Tarixiy adabiyotlarda bu yo`l «shoh yo`li» dеb ataladi.
Bu yo`l Pomir toqlaridan boshlanib, Eron, Old Osiyo, Misr orqali o`tgan. Badaxshon Lojuvardining Hind vodiysi, Mеsopotamiya va Misrdan topilishi bu qimmatbaho toshning qadimgi Sharqda nihoyatda qadrlanganligidan dalolat bеradi.qadimgi yo`llardan yana biri, Eron ahmoniylarining yo`li bo`lib, bu yo`lning bir tarmoqi mil. avv. VI-IV asrlarda kichik Osiyo shaharlarini hamda O`rta Еr dеngizi bo`yidagi Efеs, Sardi shaharlarini Eronning markazlaridan biri Suza bilan boqlagan bo`lsa, yana bir tarmoqi Eron-Baqtriya orqali So`qdiyona, Toshkеnt vohasi va qozoqiston hududlaridan o`tib Oltoygacha borgan. Tarixiy adabiyotlarda bu yo`l «shoh yo`li» dеb ataladi.
