O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta mahsus talim vazirligi

Boshqarishning iqtisodiy usullari iqtisodiy manfaatlardan foydalanishga 
asoslanadi.Har qanday jamiyatning iqtisodiy munosabatlari, eng avvalo 
manfaatlarda namoyon bo‘ladi. Manfaatlar uch xil bo‘ladi: 

umumjamiyat manfaatlari; 

jamoa manfaatlari; 

shaxsiy manfaatlar. 
Umumjamiyat manfaatlarini ro‘yobga chiqarish maqsadida quyidagi iqtisodiy 
boshqaruv usullariga e`tibor beriladi: 

korxonalar va xo‘jaliklarga faoliyat yuritishlarida erkinlik va mustaqillik 
berish; 

xo‘jaliklarni pirovard natijalarga binoan moddiy rag‘batlantirish, soliq 
imtiyozlarini berish; 

moliya-kredit munosabatlarini takomillashtirish; 

baxo, foyda, soliq, rentabellik, raqobat va h.k. 
Iqtisodiy boshqaruv usullarining asosiy vazifasi ishlab chiqariladigan mahsulot 
birligiga sarflanadigan xarajatlarni kamaytirishga imkon beruvchi xo‘jalik 
mexanizmlarining yangi usullarini, shuningdek, manfaatdorlik muhitini vujudga 
keltirish va ulardan samarali foydalanishdir. 
Boshqariluvchi ob`ektga iqtisodiy usullar orqali ko‘rsatiladigan ta`sir 
korxonalarni: 

jiddiy rejalar qabul qilishga; 

mehnat va moliya resurslaridan yanada unumliroq foydalanishga; 

yangi texnologiyalarni joriy qilishga; 

mehnat unumdorligini oshirishga; 

---

155 

raqobatbardosh mahsulotldarni ishlab chiqarishga rag‘batlantiruvchi va 
da`vat etuvchi bo‘lishi kerak. 
Boshqaruvning iqtisodiy usullari jumlasiga: 

kredit va foiz stavkalari; 

soliq va soliq yuki; 

boj to‘lovlari; 

subsidiya va sanatsiya; 

litsenziya; 

transfert to‘lovlari; 

narx-navo va h.kh kiradi. 
Subsidiya –bu davlat tomonidan aniq maqsad yo‘lida ishlatish uchun