47
U M U M I Y X U L O S A L A R
O‗zbekiston mustaqillikka erishgandan keyin ta‘lim-tarbiya
sohasida, milliy
kadriyatlarni tiklash, milliy urf-odatlar, an‘analardan foydalanish, ularni yanada
rivojlantirish sohasida ulkan ishlar amalga oshirilmoqda.
Mustaqil davlatimizning jahondagi rivojlangan mamlakatlar qatoridan o‗rin
olishi uchun uning iqtisodiy qudratini yanada oshirish, XXI asr fan-texnika
taraqqiyoti talablariga javob beraoladigan darajada qayta qurish zarur edi. Bunday
dolzarb masalani amalga oshirish uchun avlodlarimizning boy ma‘naviy merosini,
jumladan, ta‘lim-tarbiyaga oid qarashlarini o‗rganish muhim ahamiyat kasb etadi.
Buning uchun yoshlar nafaqat hozirgi zamon dunyoviy ilmlarini,
balki
o‗tmishda o‗tgan buyuk ajdodlarimizning hayoti va faoliyatini ham mukammal
bilishlari kerak. Chunki biz o‗tmish tariximizni chuqur bilganimizdagina hozirgi
davrimizning qadr-qimmatini yaxshi tushunamiz hamda kelajak uchun to‗g‗ri
yo‗nalishga ega bo‗lamiz.
O‗zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimov ta‘kidlaganidek: Bugun
oldimizda shunday tarixiy imkoniyat paydo bo‗ldiki, biz bosib o‗tgan yo‗limizni
tanqidiy baholab milliy davlatchiligimiz negizlarini aniqlab, buyuk madaniyatimiz
tomirlariga, qadimiy
merosimiz ildizlariga qaytib, o‗tmishdagi boy an‘analarni
yangi jamiyat qurilishiga tatbiq etmog‗imiz kerak.
Biz yashayotgan zamin qadim-qadimdan madaniyat va ziyo maskani bo‗lib,
xalqimiz boy madaniy merosiga, yuksak qadriyatlariga ega xalqdir. Buyuk
bobomiz Amir Temur, jahonga mashhur mutafakkirlarimiz Muhammad Muso al-
Xorazmiy,
Abu Rayhon Beruniy, Abu Ali ibn Sino, Abu Nasr Forobiy, Abu
Abdulloh Muhammad ibn Ismoil al-Buxoriy, Al-Marg‗inoniy, Ahmad Yassaviy,
Najmiddin Kubro, Abduxoliq /ijduvoniy,
Bahovuddin Naqshband, Ahmad al-
Farg‗oniy, Muhammad Tarag‗ay Ulug‗bek, Zahiriddin Muhammad Bobur,
Pahlavon Mahmud va yurtimizda yashab ijod etgan boshqa ko‗plab siymolar jahon
fani, madaniyati va sivilizatsiyasiga ulkan hissa qo‗shganlar.
48
Shu sababli mamlakatimiz Prezidenti I.A.Karimov o‗z asarlarida doimo
xalqimiz boy madaniy merosini izchillik bilan o‗rganishga, ulardan mustaqillik
ma‘naviyatini shakllantirish va rivojlantirishda foydalanishga da‘vat etib kelganlar.
Ajdodlarimiz qoldirgan madaniy meroslarda
shunday fikrlar borki, ular
bugungi kunda ham taraqqiyotimizning o‗ziga xos yo‗lini belgilashda o‗z
ahamiyatini yo‗qotgan emas. Xalqimiz madaniyatini, milliy istiqlol mafkurasini
yaratish va uni rivojlantirishda madaniy merosimiz, undagi ilm-fan,
ijtimoiy-
siyosiy, ta‘lim-tarbiyaga oid fikrlarni o‗zlashtirish va amalga tatbiq qilish ham
nazariy, ham amaliy ahamiyatga ega.
Prezident I.A.Karimov: «Biz ma‘naviy qadriyatlarni tiklashni milliy o‗zlikni
anglashning o‗sishidan, xalqning ma‘naviy sarchashmalariga, uning ildizlariga
qaytishidan iborat uzviy, tabiiy sharoit deb hisoblaymiz» deb alohida ta‘kidlagan
edi
3
.
Olib borilgan tadqiqot natijasida qo‗yidagi xulosaga keldik:
1. O‗quvchilarda shaxs dunyoqarashining tarkibiy qismi bo‗lgan ma‘naviy-
axloqiy sifatlarni shakllantirish mamlakatimizda ustuvor sohalardan biri ekan, uni
maqsadga muvofiq holda bartaraf etish yo‗llarini izlash pedagogika fanining
dolzarb muammolaridandir.
2.
Boshlang‗ich
sinf o‗quvchilarida
ma‘naviy-axloqiy
sifatlarni
shakllantirishda o‗zbek xalq dostonlari, ayniqsa, ―Go‗ro‗g‗li‖
dostonining
imkoniyatlari katta ekanligi tadqiqotda o‗z isbotini topdi.
3. Mavjud holat tahlili shundan dalolat berdiki, boshlang‗ich sinf O‗qish
darsliklariga doston epizodlaridan o‗quvchilarning yosh va psixologik
xususiyatlarini hisobga olgan holda kiritilsa maqsadga muvofiq bo‗lar edi.
4. ―Go‗ro‗g‗li‖ dostoni asosida o‗quvchilarni ma‘naviy-axloqyi qadriyatlar
ruhida tarbiyalashda o‗qituvchilar asosiy kuch bo‗lib, ular o‗zlarining ustida
mustaqil va izchil ish olib borishlari lozimligi tadqiqotda kuzatildi.
3
Karimov I.A. O‗zbekiston XXI asr bo‗sag‗asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari
-T.: O‗zbekiston, 1997.-326 b.
49
5. Boshlang‗ich sinf o‗quvchilarini ―Go‗ro‗g‗li‖ dostoni bilan tanishtirish va
ularni ma‘naviy–axloqiy qadriyatlar ruhida tarbiyalashda
sinfdan tashqari
tarbiyaviy ishlarning ahamiyati katta ekanligi namoyon bo‗ldi.
6. ―Go‗ro‗g‗li‖ dostoni asosida tashkil etilgan tarbiyaviy tadbirlar natijasida
o‗quvchilarda o‗zbek xalqiga xos bo‗lgan oliyjanoblik, tantilik, vatanparvarlik,
mehr-shafqat, vafodorlik kabi ijobiy sifatlar tarkib topadi.
Dostları ilə paylaş: