O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi andijon mashinasozlik instituti “iqtisodiyot

Z_sug’ = M_i/ch (T_{jo`n</sub> + T<sub>tr</sub> + T<sub>qa.q</sub> + T<sub>m.is.t</sub>) (3.18)
Bu yerda: M<sub>i/ ch</sub>- ishlab chiqarishni materiallar bilan ta'minlash;
T<sub>jo`n}- yetkazib beruvchidan materiallarni jo‘natishning davomiyligi;
T_tr, T_qa.q, T_m.is.t - transportirovkaning davomiyligi, materialni iste'mol qilish uchun qabul qilish va tayyorlash.
Materiallarning umumiy maksimal miqdori, Z_max teng:


Z_max = Z _max + Z _sug’ + P<sub>o`r.k</sub> (D + D<sub>S</sub> ),(3.19)
Bu yerda D- zaxirani bunyod qilish uchun ketgan vaqt davri;
D<sub>S</sub>-sug'urta zaxirasi.
Aylanma mablag'larning standarti uzluksiz ishlab chiqarish jarayonining bajarilishini ta'minlaydigan doimiy minimal zaxiralarni yaratish uchun etarli pul deb ataladi.
Normativ aylanma mablag'larning tegishli turlari bo‘yicha tovar-moddiy boyliklarning bir kunlik sarf-xarajatlari (m.so`mda) bilan ko‘paytiriladigan aylanma mablag'larni (kunlarda) saqlash normasi asosida hisoblanadi.
Ishlab chiqarish zaxiralari standarti (Hi) formula bo‘yicha hisoblanadi:

H_i= *H_z (3.20)

H_mat- material zaxira meyori, kun

Bu yerda M_rej -rejalashtirilgan davr uchun materiallar iste'moli, rub. Tpl-davr davomiyligi, kunlar ;

H_z -materiallar zaxirasining normasi, kunlar.
Zaxira buyumlar va ta'mirlash materiallari uchun xarajatlarni hisoblash
Harakat tarkibini ta'mirlash uchun ehtiyot qismlar uchun yillik xarajatlar formula bo‘yicha aniqlanadi:

E_qis = N_exq * L_um * K₁ * K₂ * K₃ /1000, (3.21)

Bunda N_exq - extiyot qismlarning 1000 km, sarf me’yori m/so`m
L_um - harakat tarkibining umumiy yillik probeglari, km;
K₁,K₂,K₃ - operatsion sharoitlarning toifasini, harakat tarkibining turini, modifikatsiyasini va ish sharoitlarini hisobga olgan holda tuzatish koeffitsientlari; tabiiy iqlim zonasi..
Operatsion sharoitlarning toifasini, harakat tarkibining turini, modifikatsiyasini va ish sharoitlarini hisobga olgan holda tuzatish koeffitsientlari; tabiiy iqlim zonasi.
Avtomobil shinalarini ta’mirlash va tiklash xarajatlari hisobi
Avtomobil shinalarini kerakli soni (don) formula bilan topiladi:

N_sh= (3.22)

L_umi- i- markadagi avtomobilni yillik probegi, km

N_shi- i- markadagi avtomobilni shina soni, don
L_sh.ni- i- markadagi avtomobilni shina normadagi probegi,km
Avtomobilni shina(m.so`m) tiklash ta’mirlash xarajatlar quydagi formula bilan topiladi:
Z<sub>sh</sub>=H<sub>sh*</sub>k<sub>sh</sub>/100 *ts<sub>sh</sub>l<sub>umi*ni*</sub> k<sub>sh</sub> /1000 (3.23)
Bu erda n<sub>sh</sub>-a/shinalarni ta'mirlash va tiklash uchun xarajatlar normasi, 1000 km kilometrlik to‘siq qiymatining % ;
Ts<sub>sh</sub>-avtoshinaning narxi, m.so`m;
K_sh-harakat tarkibining ish sharoitlarini va shinalarni sinab ko‘rishni hisobga olgan holda, shinalarni ishlatish normasini sozlash koeffitsienti
Avtomobil yoqilg'isi va moylash materiallari narxini hisoblash
Bir yoki bir nechta sarf materiallari iste'molini tartibga solish-bu avtomobilni ta'mirlash yoki ta'mirlashda muayyan operatsiya bosqichida iste'mol qilishning ruxsat etilgan chora-tadbirlarini belgilashdir.
Yoqilg'i iste'moli me'yorlari har bir brend uchun o‘rnatiladi va foydalaniladigan avtomobillarni o‘zgartirish va avtomobil transportining muayyan shartlariga javob beradi
Normalar transport jarayonini amalga oshirish uchun zarur bo‘lgan yoqilg'i sarfini o‘z ichiga oladi. Yo‘lovchilar va yuklarni tashishning texnologik jarayoni bilan bevosita bog'liq bo‘lmagan garaj va boshqa xo‘jalik ehtiyojlari uchun yoqilg'i iste'moli normalar tarkibiga kiritilmaydi va alohida o‘rnatiladi.
Umumiy maqsadlar uchun mo‘ljallangan avtomobillar uchun quyidagi standartlar o‘rnatilgan:
- 100 km avtomobil uchun asosiy norma;
- transport ishining 100 t • km ga bo‘lgan normasi (yuk bilan transport vositasi harakatlanayotganda qo‘shimcha yonilg'i sarfini hisobga oladi);
- yuk bilan chavandoz uchun norma (damperli yuk mashinalari uchun o‘rnatilgan, yuk tushirish va tushirish punktlarida manevralash bilan bog'liq yoqilg'i sarfini oshirishni hisobga oladi).
Yo‘l-transport, iqlim va boshqa operatsion omillarni hisobga olish normaning boshlang'ich qiymatini oshirish yoki kamaytirish foizi shaklida tartibga solingan bir qator tuzatish koeffitsientlari yordamida amalga oshiriladi.
Yog ' materiallariga yillik ehtiyojni hisoblash
Avtomobil transportida moylash materiallarini iste'mol qilish normalari avtotransport korxonalari tomonidan ularga bo‘lgan ehtiyojni oqlashda moylar va moylar iste'molining o‘ziga xos normalarini hisoblash, tezkor hisobga olish uchun mo‘ljallangan. Yog' sarfining normalari ushbu avtomobil uchun me'yorlarga muvofiq hisoblangan umumiy yonilg'i sarfining 100 litriga o‘rnatiladi. 100 l yonilg'i iste'moli, yog ' iste'moli uchun litrda o‘rnatilgan yog'larning iste'mol qilish normalari - navbati bilan 100 l yonilg'i iste'moli uchun kilogrammda.
Yog' va moylarni iste'mol qilish normalari uch yilgacha bo‘lgan barcha avtomobillar uchun 10% ga kamayadi. Yog ' iste'moli normalari 20 yildan ortiq ishlaydigan avtomobillar uchun 8% ga oshadi.