O‟zbekiston Respublikasi Oliy va O‟rta Maxsus Ta‟lim Vazirligi Qarshi Muhandislik Iqtisodiyot Instituti

 
O’zbekiston va Rossiya iqtisodiy aloqalarining rivojlanishi 
O‘zbekiston va Rossiya o‘rtasidagi iqtisodiy hamkorlik aloqalari ikkala 
mamlakat o‘rtasida 1992 – yil 20 – martdan o‘rnatilgan diplomatic 
munosabatlardan keyin boshlandi. 1991 – yildan hozirga qadar O‘zbekiston Va 
Rossiya o‘rtasida 160dan ortiq xalqaro shartnoma va 40dan ortiq boshqa 
hujjatlar imzolandi. 
O‘zbekiston Rossiyaga oziq – ovqat mahsulotlari, avtomobillar, kimyo 
sanoati mahsulotlari va plastmassa, rangli va qora metallar, kabel, xizmatlar, 
paxta tolasi, tabiiy yoqilg‘i, neft mahsulotlari, sabzavotlar, gazlama, paxta 
kalavasi, jun, meva va sabzavotdan qayta ishlangan mahsulotlarni eksport 
qiladi. Oxirgi yillarda O‘zbekiston eksportining tarkibida yengil 
avtomobillar(1,5-2 marta), meva va poliz ekinlari(5), polietilen(2), tayyor 
tekstil mahsulotlari(1,4-1,5), transformatorlar(2), past voltli apparatlar(1,5), 
1
O‘zbekiston – Yaponiya: samarali hamkorlikning 20 yili/ Xalq so‘zi. 26.01.12. 

---

- 29 - 
quvur(1,5), havo transporti(1,7), turizm(1,4) ulushi ortib bormoqda
1
.
2013 – 
yilda ikki davlat o‘rtasidagi tashqi savdo aylanmasi 7,840mlrd. dollarni tashkil 
etgan. 
O‗zbekiston 2016 yilning oxiriga qadar Rossiyaga meva-sabzavot eksporti 
hajmini 500 ming tonnaga yetkazmoqchi. Bu haqda ―Россия сегодня‖ agentligi 
O‗zbekiston Qishloq va suv xo‗jaligi vazirligi vakili Olimboy Ortiqovning 
so‗zlariga tayangan holda xabar tarqatdi.
O‗tgan yili O‗zbekistondan Rossiyaga qiymati 300 million dollarga teng 
200 ming tonna meva-sabzavot yetkazib berilgan edi. Joriy yilda esa bu 
ko‗rsatkich 50-70 ming tonnaga ko‗payishi va 400 million dollar daromad olinishi 
kutilmoqda. 
O’zbekiston va AQSH tashqi iqtisodiy aloqalari 
AQSH va O‘zbekiston o‘rtasidagi iqtisodiy hamkorlikning kelib chiqish 
tarixi, rivojlanish dinamikasi, shart – sharoitlari va omillariga e‘tibor beradigan 
bo‘lsak, bu hamkorlik bosqichma – bosqich rivojlanib kelganligi va jadal 
sur‘atlarda rivojlanayotganligini kuzatish mumkin. 
O‘zbekiston bilan AQSHning o‘zaro manfaatli savdo munosabatlari 
strategic sheriklik darajasiga olib chiqildi. O‘tgan davr mobaynida ikki 
tomonlama savdo munosabatlarini yo‘lga qo‘yish negizida iqtisodiy hamkorlikni 
rivojlantirishning ustuvor sohalari ham belgilanib bordi. Shunga ko‘ra, Amerika 
kompaniyalari tog‘ – kon va neft – gaz mazmunda qator ustuvor investitsiya 
loyihalarini amalgam oshirishda, agrosanoat majmui, oziq – ovqat sanoati va 
transport infratuzilmasining texnalogik bazasini rivojlantirishda ishtirok etmoqda. 
Respublikada AQSH investorlari ishtirokida tashkil etilgan 300dan ortiq korxona, 
jumladan, 200dan ortiq qo‘shma korxonalar va 100ga yaqin to‘liq AQSH 
sarmoyasiga asoslangan korxonalar faoliyat ko‘rsatmoqda. Misol tariqasida 
―Jeneral Motors‖, ―Keyz Korporeyshn‖, ―Koka Kola‖, ―Teksako‖, ―Beyker 
1
Экспорт, №4, 2012. С. 80. 

---

- 30 - 
Xyuz‖, ―Dyunevent‖, ―Prokter end Gembl‖, ―Ey–Ay–Dji‖ kabi yirik 
kompaniyalarni keltirish mumkin. 
AQSH O‘zbekistonning yirik savdo–iqtisodiy hamkori hisoblanadi va 
ikkala mamlakat o‘rtasidagi savdo aylanmasi 2013 – yilda 443,1mln. dollarni 
tashkil etdi
1
. 
O’zbekiston va Yevropa Ittifoqi tashqi iqtisodiy aloqalari 
O‘zbekiston Respublikasi va Yevropa Ittifoqi(YeI) o‘rtasida o‘zaro 
hamkorlik aloqalarining rivojlanishida 1992 – yilda «O‘zaro hamkorlik» 
to‘g‘risida Memorandumning imzolanishi muhim ahamiyatga ega. 1996 – yilda 
O‘zbekiston Respublikasi va YeI o‘rtasida savdo – iqtisodiy munosabatlarni 
yanada rivojlantirishga bag‘ishlangan «O‘zbekiston – YeI va ularga a‘zo davlatlar 
o‘rtasida hamkorlik munosabatlarini o‘rnatish» to‘g‘risidagi shartnoma imzolandi. 
YeI ning O‘zbekiston bilan hankorligi quyidagi omillar bilan belgilanadi: 

O‘zbekistonning geosiyosiy va strategik joylashuvi; 

O‘zbekistonning tabiiy va Iqtisodiy salohiyati.