O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti ro`yhatga olindi №2018 yil «Tasdiqlayman»



Yüklə 3,31 Mb.
səhifə364/376
tarix26.12.2023
ölçüsü3,31 Mb.
#197416
1   ...   360   361   362   363   364   365   366   367   ...   376
O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi s-www.hozir.org

Kaynozoy erasi (yunoncha kaynos — yangi, zoye — hayot)— Yer geologik
tarixining eng yangi erasi. 67 mln. yil davom etayapti. Uchta davrga bo’linadi: 
paleogen, neogen va antropogen. Shu erada paydo bo’lgan tog’ jinslari kaynazoy
tog’ jinslari (yotqiziqlari) deyiladi. Yerning hozirgi zamon tabiati K.e. da tarkib 
topgan.





Kamposlar (portugalcha kampo dala, tekislik)—Braziliyada yassi tog’lardagi
savannalar nomi. Qizil tuproqlarda qattiq bargli chimli g’allagulli o’tlar, kichik 
daraxt va butalar o’sadi.

Kamsuvlik — daryolarda suv oqimining eng kamaygan davri.
O’zbekistondagi katta daryolarda K. kuz oylariga to’g’ri keladi, past tog’lardan 
boshlanuvchi daryolar bahorda qor erib, yomg’ir ko’proq yog’adigan davrdan
boshqa hamma vaqt K. bo’ladi. 


Karst, karst hodisasi (Yugoslaviyadagi karst platosi nomidan olingan)—
suvda yaxshi eriydigan tog’ jinslari (ohaktosh, bo’r, dolomit, gips, tuzlar) ni yer 
osti suvlari eritib olib ketishi natijasida ro’y beradigan jarayonlar. Natijada tog’
jinslari orasida bo’shliqlar — g’orlar, yo’laklar hosil bo’ladi. O’pirilmalar ro’y 
berib, yer yuzasida voronkasimon chuqurliklar, yoriqlar vujudga keladi. Yer
yuzidagi oqar suvlar yer ostiga tushib ketib, yer osti daryolari, ko’llari hosil bo’-
ladi. Qrimda, Kavkaz, Uralda ko’p uchraydi. O’zbekistonda Hisor, Chotqol, Nurota
tog’larida, Ustyurtda ro’y beradi. 


Keng bargli o’rmonlar—qishda bargini to’kadigan shapaloq bargli
daraxtlar o’sadigan o’rmonlar: buk, eman, zarang, juka, grab va boshqa daraxtlar 
o’sadi. K .b. o’. shimoliy yarimsharning mo’tadil minataqasi tarkibiga kiruvchi
keng bargli o’rmonlar zonasini hosil qiladi. O’zbekistan tog’larida balandlik 
mintaqasi sifatida uchraydi. Bu yerda zarang, terak, mevali daraxtlar — yovvoyi
olma, yong’oq, o’rik, do’lana, pista, qoraqat va boshqalardan iborat. 


Krater (yunoncha krater — katta tovoq)—yer yuzasida yoki dengiz ostida
uchraydigan tovoqsimon yoki voronkasimon chuqurliklar. K. diametri bir necha 
o’nlab m dan bir qancha km gacha, chuqurligi bir necha m dni yuzlab m gacha
bo’ladi. K. vulkanlar otilishi, yirik meteoritlar tushishi natijasida hosil bo’ladi, Vul-
kan K. lari tagida lava va boshqa jinslar, gazlar chiqadigan bo’g’iz bo’ladi. Ba’zan K, Lar
tagi suv bilan to’lib, K. ko’llarini hosil qiladi. K-lar Oy va Mirrihda ham juda ko’p. 


Kriklar — mavsumiy qurib qoladigan daryo yoki vaqtincha oqim. Asosan
Avstraliyada qo’llaniladigan atama, geografik nomlar tarkibida ham ishlatiladi. 
Mas., Kupers-Krik.

Yüklə 3,31 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   360   361   362   363   364   365   366   367   ...   376




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2025
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin