Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti iqtisodiyot fakulteti
Yüklə 0,75 Mb.
|
|
5.4. Kompaniya siyosatiga munosabat
Menejer kompaniya siyosatidan xabardor bo’lmasa va siyosiy manevrlarning mohiyatini tushunmasa, u strategiyani samarali shakllantirishi va amalga oshirishi mumkin emas. Siyosat strategiyani shakllantirishda deyarli har doim birinchi o’ringa chiqib oladi. Noordinar shaxslar va guruhlar koalistiya tuzadi va har bir guruh o’z g’oya va manfaatlarini himoya qiladi. Siyosat qaysi vazifalar asosiy bo’lishi va resurslarni taqsimlashda kompaniya biznesining qaysi rivojlanish yo’nilishlari ustuvor bo’lishiga ta’sir ko’rsatishi mumkin. Ichki siyosat strategik vazifalarni chegaralashga xizmat qiladi. Odatda siyosat strategiyani amalga oshirishda ko’proq ta’sirga ega bo’ladi. Ichki siyosatga doir bahs-munozaralar tashkilotchilik tuzilmasi (kimning faoliyat sohasi qayta ko’rib chiqilishi, kim kimga hisob berishi, kimning qanchalik vakolatga egaligi va hokazo), kadrlar bo’yicha qarorlar (kimlar asosiy lavozimlarni egallashi va strategik ahamiyatli faoliyatni boshqarishi) va mablag’larni taqsimlashga (qaysi bo’linma ko’proq moliyalashtiriladi) taalluqli bo’ladi. Masalan, Djeyms Brayan Kvinn misol tariqasida keltirgan vaziyatga ko’ra doimo bir-biriga qarshi chiqqan uchta menejer tashkilotni qayta tuzishga qarshi koalistiya tuzib, ular o’rtasida ziddiyatlarga sabab bo’luvchi muammolarni bartaraf etishga harakat qilgan. Kompaniya siyosati strategik liderlarga o’ziga xos chaqiruv bilan murojaat qilib, ularni strategiya va uni amalga oshirish o’rtasidan mutanosiblikni ta’minlashga chaqiradi. Qisqacha qilib aytganda, siyosiy munozaralar hamda individual va guruh uyushmalarining shakllanishi strategik rejani qo’llab-quvvatlash tizimining tarkibiy qismi bo’lib, uni kompaniya miqyosda amalga oshirishga xizmat qiladi. Siyosiy xususiyatlar bu butun strategik jarayoni boshqarishda menejerga xos bo’lishi lozim bo’lgan zarur sifatlardir. Strategiya bo’yicha menejer tashkilotning rahbariyati qanday ishlashi, mansabdor shaxslardan qaysilari katta ta’sirga ega ekanligi, qaysi shaxs va guruhlar yangi g’oyalarni taklif qilishi va tashabbuskorligi, kim hamma narsaning avvalgiday qolishini, kim esa asosiy qarorlar uchun kurashda yordam berishni istash va siyosiy ahvol qaysi yo’nalishda ekanligini tushunishi kerak. Asosiy qarorlarni qabul qilish payti kelganda strategiya bo’yicha menejer koalistiyalarni boshqarish va konsensusga erishishga alohida e’tibor qaratishi lozim. Britaniyaning eng yirik korporastiyalaridan biri boshqaruvi raisining aytganidek: “Men hech qachon jiddiy qarorlarni o’z hamkasblarim bilan maslahatlashmasdan qabul qilmaganman. Hattoki buni qanday amalga oshirgan bo’lishimni tasavvur ham qila olmayman. Birinchidan, ko’p hollarda ular menga yanada to’g’ri qaror qabul qilishga yordam beradilar. Ikkinchidan, agar ular bu qarorlarga rozi bo’lsalar ularni qo’llab-quvvatlaydilar. Aks holda ular bunga ochiqdan-ochiq bo’lmasadan, qarshilik ko’rsatishlari mumkin”. Srategiya sohasidagi siyosat asosan imkoniyatlarni rag’batlantirish, kuchli takliflarni qo’llab-quvvatlash va zaif takliflarni yo’qotish, muayyan masalalar bo’yicha koalistiyalar tuzish va konsensusga erishishdan iborat bo’ladi. To’qqizta yirik korporastiyalarda yaqinda o’tkazilgan strategik boshqaruv tadqiqotlarining ko’rsatishicha, muvaffaqiyatga erishayotgan mansabdor shaxslar quyidagi taktikaga amal qiladilar: - zaif g’oyalarga minimal yordam ko’rsatish yoki umuman qo’llab- quvvatlamaslik yo’li bilan ularning halok bo’lishiga yo’l qo’yadi; - qo’llab-quvvatlanayotgan, biroq nuqtai nazaridan qabul qilinmaydigan g’oyalarga qo’shimcha tekshiruv va to’siqlar yaratadi, chunki bunday holatda ularga ochiqdan-ochiq qarshilik ko’rsatmagan ma’qul; - nuqtai nazaridan qabul qilinmaydigan g’oyalarga sust siyosiy qiziqishni qo’llab-quvvatlaydi, nuqtai nazaridan qabul qilinmaydigan g’oyalar; - eng salbiy qarorlar kollegial ravishda qabul qilinishiga yo’l qo’yadi va o’zining veto huquqini eng kritik vaziyatgacha oxirigacha saqlab turadi; - strategiyani boshqaradi, biroq o’z hukmini o’tkazmaydi –buyruq va ko’rsatmalarni kamroq berib, norasmiy so’rovlarga tayanadi, konsensusga erishguncha muammoning mohiyatini aniqlash va tushunishga harakat qiladi; - keraksiz yo’nalishdagi xatti-harakatlarning boshlanib ketishiga sababchi bo’lmaslik uchun ramziy harakatlar va murojjatalrga ehtiyotkorlik bilan munosbatada bo’ladi; - tashkilot doirasida barcha boshqaruv vositalari korporativ rahbariyatga borib taqalishiga ishonch hosil qiladi; - butun kompaniga qarshi qo’yilgan ayrim xatti-harakatlarni bartaraf etish uchun ko’pchilk o’zgarishlar bo’yicha qaror qabul qilish jarayonlariga yangi odamlar va yangi g’oyalarni jalb qiladi; - oppozistiya o’z maqsadida foydalanishi mumkin bo’lgan hollarda jiddiy muammolar bo’yicha o’z qarashlarini namoyish etishni cheklab qo’yadilar. Yangi strategiyani joriy qilish siyosatini amalga oshirish ayniqsa, eski strategiyaning ommaviyligi katta bo’lgan hollarda juda qiyin kechadi. Eski strategiyaning kamchiliklari yaqqol ko’zga tashlanib turmasa, unga qarshi barcha xatti-harakatlar kutilayotgan samarani bermaydi. bu eski strategiyani shakllantirgan va amalga oshirgan shaxslarga tajovuz sifatida qabul qilinishi mumkin. Bundan tashqari, yangi strategiya va rejaning ustunliklari boshqalar uchun ochiq ko’zga ko’rinmasligi mumkin, shu sababli ular bu yangiliklarning maqsadga muvofiqligidan shubhalanib qolaveradilar. Muqobil nuqtai nazar foydasiga dalilar ham bo’lishi mumkin, ularni asoslanmagan holda tanqid qilish xatti-harakatlarni birlashtirish o’rniga tarqoqlikka sabab bo’lishi mumkin. Strategiyani har bir ijrochiga etkazish uchun strategiya bo’yicha menejer yangi strategiyani qo’llab-quvvatlash va unga qarshilik ko’rsatish markazlarini ilg’ay olishi va ulardan fodalanishni bilishi zarur. U tashkilotning asosiy mansabdor shaxslari tomonidan qo’llab-quvvatlanish, qarshilikni yo’qotishga erishishi, befarqlik hududlarini aniqlashi va o’z xatti-harakatlarining iloji boricha ko’proq ma’qullanishini ta’minlashi lozim. Yüklə 0,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|