O`zbekiston respublikasi qishloq va suv xo`jaligi vazirligi toshkent davlat agrar universiteti agroinjeneriya fakulьteti Qishloq xo`jaligida elektr energetikasi va elektrotexnologiyalar kafedrasi

Korxonalarda yuklamalar grafigini rostlashlashning samaradorligi.

Kupgina sanoat korxonalarining yuklamalar grafigiga salbiy ta’siri, ularning 1-2 smenaligi, energosistema pik vakti bilan korxona pikining tugri kelib kolishi, kechki ish rejimidagi grafiklarni buzilishi va xokazo. Kechki smena ishidagi urtacha kuvvat kunduzgi ishning 20-25% dan oshmaydi.

Energosistemaning normal va iktisodiy ishlashida korxonalarning yuklamalar grafigini rostlash asosiy muammo xisoblanadi.
Bunda urnatilgan kuvvatni generatsiya yoki transformatsiya kilmasdan kushimcha elektr iste’molchilar ulash imkoniyatlari ochilishi mumkin. Ammo bu tadbir kushimcha ekspluatatsion xarajatlarni va ayrim xollarda kapital xarajatlarni talab etadi.
Yuklamalar grafigini rostlashda buladigan xarajatlar kuyidagicha topilishi mumkin:
Z=Yek+U

k - kushimcha kapital xarajatlar (grafikni rostlash uchun);

Ye - xar yilgi kapital xarajatlardan ajratiladigan yigindi koeffitsiyent;
U - grafikni rostlash uchun bir yildagi uzgarishlar.
Amaliyot shuni kursatdiki, kuyidagi tadbirlarni kullash okibatida solishtirma elektr energiya sarfi kamayadi, maxsulot ishlab chikarish uchun sarflanadigan material va xom-ashyo xarajatlar kamayadi va bu bilan ish xaki fondini kupayishiga erishiladi.
Bunday xollarda, ya’ni optimal rejimni aniklashda solishtirma elektr energiya sarfi oshishi yoki kamayishi xam mumkin.
Energosistemaning maksimum yuklama vakti korxonada maksimum yuklamani kamaytirishdan sunggi solishtirma narx kuyidagicha topiladi:

S₀=3/R_max-R'_maxS^*_ot

bu yerda: R_max va R'_max - energosistemasining maksimum yuklama vakti korxonaning maksimum yuklamasi, berilganlar tadbirni kullashdan oldin va sung bulgan kuvvatlarni kursatadi.
S₀- energosistemaning maksimum yuklanishidagi korxonaning maksimum yuklamasi uchun 1 kVt uchun tulov kiymati sum/kVt.
S^*_ot- energosistema maksimumida ishtirok etgan maksimum yuklamaning 1 kVt uchun tulov kiymati, sum/kVt.
P_r - 200 ming sum rejalashtirilgan xisobiy foyda.