O`zbekstan respublikasi xaliq bilimlendiriw wa`zirligi a`jiniyaz atindag`i no`kis ma`mleketlik pedagogikaliq instituti «Pedagogika» fakul`teti

Baqlawdin` bir neshe varianti bar. Sirtqi baqlaw- bul sirtinan tikkeley baqlaw arqali psixologiya ha`m
adamnin` minez-qulqi haqqinda mag`liwmat jiynaw usili. Ishki baqlaw yamasa o`zi baqlaw psixolog-izertlewshi 
o`zin qiziqtirg`an qubilisti sanasinda qalayinsha elesletetug`in bolsa sol turisinda u`yreniw ma`selesin maqset
etkende qollaniladi. Psixolog tiyisli qubilislardi ishten qabil ete otirip olardi (misali, o`z obrazlarin, sezimlerin, 
oylarin, uayimlarin) baqlaydi yamasa onin` tapsirmasi menen introspektrlaw o`tkerip atirg`an basqa adamlardin`
usinday mag`liwmatlarinan paydalanadi. Introspektsiyanin` ha`zirgi ku`ndede o`z a`hmiyetin saqlap qaldirg`an 

---

---

7

jetiskenliklerinen biri bul tuwridan-tuwri tikkeley baqlaw uqiplilig`i. Biraq bul usildin` kemshiligi de bar, bul
aling`an mag`liwmatlardin` sub`ektivligi, olardi tekseriw yamasa na`tiyjelerdi ta`kirarlaw mu`mkinshiliginin` 
bolmawinda.
Soraw-juwapta (opros) adam o`zine berilip atirg`an bir neshe sorawlarg`a juwap beriw usili qollaniladi.
Bunin` bir neshe tu`rleri bolip, olardin` ha`r birinin` o`zine ta`n jetiskenlikleri ha`m kemshilikleri bar. Olardi 
ko`rip shig`amiz.

Awizsha soraw-juwapti juwap beriwshi adamnin` sol waqittag`i o`zin uslap tutiwi ha`m reaktsiyasin
baqlaw kerek bolg`anda qollaniladi. Soraw-juwaptin` bul tu`ri jazbag`a qarag`anda adam psixologiyasina 
teren`irek kiriw mu`mkinshiligin beredi, biraq ol arnawli tayarliq, oqiw ha`m a`lbette izertlewdi o`tkeriw ushin
ko`p waqitti talap etedi. Awizsha soraw-juwap o`tkergende juwap beriwshinin` juwaplari ha`m soraw beriwshi 
adamnin` shaxsina ha`m juwap beriwshinin` jeke o`zgesheliklerine baylanisli.
Jazba soraw-juwap ko`birek adamdi qamtiw mu`mkinshiligin beredi. Onin` ken` tarqalg`an formasi-
anketa. Biraq onin` kemshiligi, anketani qollana otirip juwap beriwshinin` reaktsiyasin aldinnan bilip, demek 
oni o`zgertip te bolmaydi.