“Kimyoning asosiy tushuncha va qonunlari mavzusini o’qitishning ilmiy metodik asoslari”

Hamkorlikda o‘qitish texnologiyasi 
Hamkorlikda o‘qitish g‘oyasi turli mamlakatlardagi jumladan Amerikadagi 
J.Xopkins universiteti professori R.Slavin (1990), Minnesot universiteti 
professorlari R.Jonson, D.Jonson (1987), Kaliforniya universiteti professori 
J.Aronson (1978), Isroildagi Telg‘-Aviv universiteti professori Sh.Sharan (1988) 
tomonidan ishlab chiqilgan.
Amerika olimlari tomonidan ishlab chiqilgan hamkorlikda o‘qitish asosan 
talabalarda DTS va fan dasturida qayd etilgan bilim, ko‘nikma va malakalarni 
shakllantirish, Izroil va Evropa olimlari tomonidan tavsiya etilgan hamkorlikda 
o‘qitish yuqorida qayd etilganlar bilan bir qatorda, ko‘proq talabalar tomonidan 
o‘quv materialini qayta ishlash, malakaviylash faoliyatini rivojlantirish, o‘quv 
bahsi va munozaralar o‘tkazishni nazarda tutadi. Mazkur g‘oyalar bir-birini 
to‘ldiradi, didaktik jihatdan boyitadi va bir-birini taqozo etadi. 
Hamkorlikda o‘qitish g‘oyasi didaktikada 1970 yillarda paydo bo‘lgan. 
Hamkorlikda o‘qitish texnologiyasi Buyuk Britaniya, Kanada, G‘arbiy Germaniya, 
Avstraliya, Niderlandiya, Yaponiya, Izroil mamlakatlari ta’lim muassasalarida 
keng qo‘llanila boshlagan.
Hamkorlikda o‘qitishning asosiy g‘oyasi o‘quv topshiriqlarni nafaqat 
birgalikda bajarish, balki hamkorlikda o‘qishni o‘rganishdir.
Hamkorlikda o‘qitish har bir talabani kundalik qizg‘in aqliy mehnatga, ijodiy 
va mustaqil fikr yuritishga o‘rgatish, shaxs sifatida ongli mustaqillikni tarbiyalash, 
har bir talabada shaxsiy qadr-qimmat tuyg‘usini vujudga keltirish, o‘z kuchi va 

---

21 
qobiliyatiga bo‘lgan ishonchni mustahkamlash, tahsil olishda ma’suliyat hissini 
shakllantirishni ko‘zda tutadi.
Hamkorlikda o‘qitish texnologiyasi har bir talabaning tahsil olishdagi 
muvaffaqiyati guruh muvaffaqiyatiga olib kelishini anglagan holda muntazam va 
sidqidildan aqliy mehnat qilishga, o‘quv topshiriqlarini sifatli bajarishga, o‘quv 
materialini puxta o‘zlashtirishiga, o‘rtoqlariga hamkor bo‘lib, o‘zaro yordam 
uyushtirilishiga zamin tayyorlaydi.
Snunday qilib, guruh azolari bir vaqtning o‘zida ikkita topshiriqni bajaradi:
1) akademik topshiriq - bilish va ijodiy izlanish orqali o‘quv topshiriqlaridan 
ko‘zlangan maqsadga erishish;
2)ijtimoiy-psihologik topshiriq - dars davomida yuksak muloqot madaniyatiga 
ega bo‘lish, odob osoyishtaligini saqlash.
O‘qituvchi har ikkala topshiriqning yuqori saviyada bajarilishini nazorat 
qiladi.
O‘qituvchi kimyo ta’limi jarayonida hamkorlikda o‘qitish metodlaridan 
foydalanishi uchun ushbu texnologiyaning o‘ziga xos xususiyatlariga oid bilim, 
ko‘nikma va malakalarni, talabalarning mustaqil ishlari, o‘quv bahsi va 
munozaralarni samarali tashkil etishyo‘llarini egallagan, talabalarda esa darslik, 
ilmiy-ommabop adabiyotlar ustida mustaqil va ijodiy ishlash, o‘z fikrini qisqa va 
aniq bayon etish, fikrlarni asoslash va dalillash, mantiqiy fikr yuritish, o‘quv bahsi
va munozaralarda faol qatnashish ko‘nikmalari shakllangan va ongli intizom 
vujudga kelgan bo‘lishi lozim. [13]