351
MSS-də öyrənilmiş bərk və yumşaq buğda genotipləri həyat tərzinə görə də
fərqlənmişlər: onların ⅓-i payızlıq, ⅓-i yarımpayızlıq, qalan ⅓-i isə yazlıq həyat
tərzinə malik olmuşlar.
Müşahidələr göstərmişdir ki, MSS-də yüksək məhsuldarlığı ilə seçilən bərk
buğdalar standart Qarabağ sortundan 2-4 gün tez, yaxud gec sünbülləmişlər.
Yüksək məhsuldar yumşaq buğda genotipləri isə standartlardan 4-9 gün əvvəl
sünbülləmişlər.
May ayının sonlarından başlayaraq temperaturun kəskin yüksəlməsi
nəticəsində bitkilərin vaxtından əvvəl qurumasına – mum və tam yetişmə dövrünün
qısa olmasına baxmayaraq, məhsuldarlığa görə öyrənilən buğda genotiplərinin
müqayisəli, obyektiv qiymətləndirilməsi mümkün olmuşdur. MSS-də öyrənilən
bərk buğdaların məhsuldarlığı 38.25–74.75 s/ha arasında dəyişməklə orta göstərici
60,55 s/ha olmuşdur. Orta məhsuldarlıq, uzunmüddətli quraqlıq və yüksək hava
hərarəti ilə müşayət olunan ötən ilə nisbətən, demək olar ki, iki dəfə yüksək
olmuşdur. Perspektiv nümunələrinin məhsuldarlığı standart Qarabağ sortuna
nisbətən 2.0–11.0 s/ha yüksək olmuşdur. Öyrənilən yumşaq buğdaların
məhsuldarlığı daha fərqli olmaqla 45.0-74.75 s/ha arasında dəyişmiş, orta göstərici
58.4 s/ha olmuşdur. Yüksək məhsuldarlığı ilə seçilən yumşaq buğda nümunələrinin
böyük əksəriyyəti standart sortlardan 3-9 gün tez sünbülləmişdir. Nümunələrin
41%-nin məhsuldarlığı standartlardan və orta göstəricidən (58.4 s/ha) s/ha yüksək
olmuşdur (Cədvəl 1).
Meteoroloji şərait bərk və yumşaq buğdaların aqronomik əlamətlərinə,
xəstəliklərə davamlılığına təsir göstərmişdir. Kəskin yüksək temperatur fizioloji
yetişmə dövrünün qısalmasına, attraksiyanın aşağı düşməsinə səbəb olmuşdur. Tez
sünbülləyən nümunələrdə dəndolma dövrü uzun olduğundan məhsuldarlığa və
dənin keyfiyyətinə görə seçilən nümunələrin böyük əksəriyyətini onlar təşkil
etmişlər. Orta və yüksək məhsuldarlığa malik nümunələr kleykovinanın miqdarı və
keyfiyyətinə – kleykovinanın deformasiya əmsalına (KDƏ) görə də fərqlənirlər
(Cədvəl 2).
Dostları ilə paylaş: