O‗quv-uslubiy qo‗llanma

bog‗lovchi
deyiladi. 
Bog‗lovchilar vazifasiga ko‗ra ikkiga bo‗linadi: teng va ergashtiruvchi bog‗lovchilar.
 

---

30 
 
Teng bog‗lovchilar
—gapning uyushiq bo‗laklarini va teng munosabatdagi sodda 
gaplarni bog‗laydigan bog‗lovchilar. Teng bog‗lovchilar 4 guruhga bo‗linadi:
 
 
1. Biriktiruv bog„lovchilari
: 
va, hamda, bilan, ham
 
 
2. Zidlov bog„lovchilari
: 
ammo, lekin, biroq, balki
 
 
3. Ayiruv bog„lovchilari
: 
yo, yoki, yohud, goh-goh, dam-dam, ba‘zan-ba‘zan, bir-
bir, xoh-xoh
 
 
4. Inkor bog„lovchisi
: 
na… na
―Bilan‖ ko‗makchisi ba‘zan uyushiq bo‗laklarni bog‗lab kelganda bog‗lovchi 
vazifasini bajaradi (bunda uning o‗rniga va bog‗lovchisini qo‗llash mumkin): 
Bozordan qalam bilan (va) daftar oldi.
Bog‗lovchilar ko‗makchilar sof va vazifadosh bog‗lovchilarga bo‗linadi: 
 
 
A) Sof bog‗lovchilar
: 
va, hamda, ammo, lekin, biroq, yo, yoxud, dam, yoki, ba‘zan, 
xoh...
 
 
B) Vazifadosh bog‗lovchilar
: 
bilan
(ko‗makchi), 
ham, -u, -yu, na... na, -da
(yuklama), 
balki
(modal so‗z)
 
 
Bilan
—ko‗makchi-bog‗lovchi; 
-u, -yu, -da, ham
—yuklama-bog‗lovchi.
 
 
Ham
takror holda qo‗llangandagina bog‗lovchi sanaladi: 
Ham qo‗rqaman, ham 
bilgim kelar
.
 
 
Ham
yuklama - bog‗lovchisining qisqargan shakli ham bor: 
U xalqniyam, 
oilasiniyam, qo‗shnisiniyam boqdi.