Ayrim izohlar
: 1) sonorlarning barcha turlarida: a) un paychalari faol qatnashadi; b)
rezonatorlar ishtirok etadi; d) ovoz shovqindan ustun bo‘ladi; e) sonorlarda hatto bo‘g‘in
hosil qilish xususiyati ham bor. Masalan: za-yl (za-yil), ma-yl (ma-yil), sha-kl (sha-kil),
ha-jm (ha-jim), ba-zm (ba-zim), va-zn (va-zin), ze-hn (ze-hin), da-vr (da-vir), sa-yr (sa-
yir), sa-br (sa-bir) kabi.
2. Shovqinlilarda ovoz shovqinga nisbatan kam bo‘ladi yoki mutlaqo qatnashmaydi.
Masalan: b,g,d,j,j(dj),z undoshlarida ovoz kam, shovqin ko‘p, ammo k,p,s,t,f,x,ch,sh,q,h
undoshlarida ovoz yo‘q, bu undoshlar faqat shovqin hisobiga tarkib topgan.
Fonetika darslarida transkripsiyaga ham e‘tibor beriladi.
Fonetik transkripsiyada unli va undosh tovushlarni ifodalash uchun quyidagi
belgilar ishlatiladi:
Transkripsion belgilar
Misollar
Unli tovushlar
a
aptavuz
(avtobus),
aptamat
(avtomat)
α
αtä
(ota),
bαlä
(bola)
ä
änä
(ana),
ämmä
(amma)
o
orαq
(o‗roq),
oquvči
(o‗quvchi)
ö
ördäќ
(o‗rdak),
öpќä
(o‗pka)
u
qul
(qul),
tumαr
(tumor)
ü
Ürgänč
(Urganch),
tüş
(pastga tush)
i
bir
(bir),
ќir
(kir),
bigiz
(bigiz)
ї
qiz
(qiz),
diz
(tizza)
e
eќin
(ekin),
Eşmät
(Eshmat)
Undosh tovushlar
ĝ
ĝämä
(kema),
ĝül
(gul)
Dostları ilə paylaş: |
