O‗quv-uslubiy qo‗llanma

z
a va ma
zz
a, ya
sh
amagur va 
ya
shsh
amagur, ro
s
a va ro
ss
a, op
a
va op
a-a
kabi.Bunday holatlar negizida ham uslubiy 
maqsadlar yotadi. 
Bob, abzas, gap boshidagi birinchi so‘zning bosh harf bilan boshlanishi ko‘proq 
sintaktik prinsipga tayanadi. 
Yangi (lotincha) o‘zbek yozuvining imlo qoidalari 1995-yilning 24- 
avgustida O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 339-sonli qarori bilan 
tasdiqlangan va shu yilning o‘zida "O‘zbek tilining asosiy imlo qoidalari" nomi bilan 
kitobcha shaklida nashr qilingan. U quyidagi 7 bo‘limni o‘z ichiga oladi: 
1.Harflar imlosi: 
Unlilar imlosi (1-7-qoidalar). 
Undoshlar imlosi (8-32-qoidalar). 
2.Asos va qo‘shimchalar imlosi (33-37-qoidalar). 
3.Qo‘shib yozish (38-50-qoidalar). 
4.Chiziqcha bilan yozish (51-56-qoidalar). 
5.Ajratib yozish (57-65-qoidalar). 
6 Bosh harflar imlosi (66-74-qoidalar). 
7.Ko‘chirish qoidalari (75-82-qoidalar). 
Orfografik tahlil tartibi
: 
1.
So‗zdagi hamma orfogrammalarni ajratish 
2.
Har bir orfogrammaning tipni aniqlash (Bunda orfogrammaning o‗zbek tili imlo 
qoidasining qaysi bo‗limiga tegishli ekanligi aniqlanadi) 
3.
Yozuvga asos bo‗lgan qoidani keltirish 
4.
Qaysi orfografik prinsipga asosan yozilganligini aniqlash 
Orfografik tahlil namunasi 
59
Фахри Камол. Ўзбек орфографияси 
ҳ
а
қ
ида (Ў
қ
итувчиларга ѐрдам).-Т.: «Ў
қ
увпеддавнашр», 1957, 58-62-б. 
 

---

15 
Ko‗zoynak – qo‗shma so‗zlar va so‗z birikmalarining yozilish qoidasiga oid. Qoida: 
«ikkinchi qismi turdosh ot bo‗lgan qo‗shma otlar qo‗shib yoziladi» : tomorqa, oybolta, 
oshqozon. Ko‗zoynak – o‗zak-negiz va qo‗shimchalar imlosi. Qoida: «q» yoki «k» undoshi 
bilan tugagan ko‗p bo‗g‗inli so‗zlarga egalik qo‗shimchasi qo‗shilganda «q» tovushi g‗, k 
tovushi g tarzida aytiladi va yoziladi: qishloq-qishlog‗i, eshik-eshigi. Bunda - i III shaxs 
egalik qo‗shimchasidir. So‗z fonetik prinsipga binoan yozilgan. 
Topshiriq.
Quyidagi gaplar tarkibidan unli tovushlar tushib qolgan so`zlarni tahlil qiling