Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining

A li ile Veli gortif tiiler
= 
Ali
Veliyi, Veli A liyi gordit. О gun iki aile tanifacakti. = О giin birinci aile
ikincisini, ikinci aile de birincisini taniyacakti
kabi. Bu yerda feTlar 
o4im siz, lekin m antiqan ikki tomonli o ‘tim li boTadi. B a’zi hollarda 
gap ichida vositasiz to id iru v c h i qatnashadi: 
Oguz ile Serdar bu
tarlayi boluftiiler.
= 
Ikisi aralarinda bolduler ( 0 ‘g ‘uz bilan Sardor bu
dalani bo ‘lishib oldilar. - Ikkalalari о ‘zaro bo ’lishib oldilar). Onlar
yazif tyorlar.
= 
Birbirlerine (mektup) yazi-yorlar (Ular yozishadilar.
Ular bix-birlariga maktub yozadilar)
kabi.
-if
qo'shim chasi q o ‘shilishi orqali yasalgan birgalik nisbatining 
yana bir k o ‘rinishi turk tilshunosligida 
ifbirligi goruntifi,
y a ’ni 
hamkorlik ко ‘rinishi
deyiladi. Bu yerda ish-harakat birgalikda amalga 
oshiriladi: 
Qocuklar gtiltiftiyorlardi. Kiiflar uqiifuyorlar
kabi.
80

---

Hozirgi zam on turk tilida 
~i$
yasovchi qo'shim chasi yordam ida 
boshqa shakllar ham yasalgan va ularni birgalik nisbati shakli bilan 
aralashtirib yuborm asiik kerak: 
qah§mak, Ьащтак, уакщтак,
уагйцтак, копщтак
va h.
O r ttirm a n isb a t 
(Ettiren Gorunu$)
fe’l o 'zak yoki negiziga 
-dir-,
-it-, -ir-
qo'shim chasi qo'shilishi orqali yasaladi. Bunda gapning egasi 
bevosita ish-harakatning bajaruvchisi vazifasida bo'lm aydi va boshqa 
otni ish-harakatning bajaruvchisiga aylantiradi: