Jahon tarixi

0 ‘zingizni sinang:
♦ 1853-yilda ... . 
♦ Konsessiya — 
bu 
... 
.
XIX asrning 60-yillaridan .... 
♦ 1856-yilda ... .
Konsessiya 
(lotincha — mxsat, yon berish) — davlat
korxonalarini, mulkini muayyan muddatga chetel kapitaliga
berish haqidagi kelishuv shartnoma.
Savol va topshiriqlar 1
 2
 3
 4
1. Usmoniylar imperiyasining davlat tuzumi haqida nimalarni bilib
oldingiz?
2. «Sharq masalasi» qanday masala edi va и qay tariqa vujudga
kelgan ?
3. «Sharq masalasi»da Yevropa davlatlari о ‘rtasidagi kurashga baho
bering.
4. Usmoniylar imperiyasi qay tariqa yarimmustamlakaga aylandi?
36-§. XVI—XIX asrning 70-yillarigacha bo‘lgan
davrda Afg‘oniston
Mustaqillik uchun kurash. 
XVI asrdan boshlab afg‘onlar 
Eron safaviylariga qarshi uzoq yillar davomida kurash 
olib bordilar.
Asosiy savdo yodlarini 1649-yilda Eron safaviylari egallab 
oldi va bu holat 1709-yilgacha davom etdi. Eron bosib olgan 
hududlarida, bir tomondan, afg‘on qabilalarini bir-biriga gij-
133

---

gijlash yo‘li bilan ularni kuchsizlantirishga uringan bo ‘lsa, 
ikkinchi tom ondan qabilalar hukmdorlariga turli xil unvonlar 
va yer-mulklar berish evaziga ular bilan kelishish siyosatini 
yuritdi. Biroq bu siyosatdan k o ‘zlangan maqsadga eri- 
shilmadi. Aksincha, afg‘on qabilalari o ‘z mustaqilliklari 
u ch u n qattiq kurash olib bordilar. Bu davrda E ronda 
hukmron sulola chuqur tushkunlik davrini boshdan kechi- 
rayotgan edi.
1709-yilda Qandahor viloyatida Eron bosqinchiligiga qar- 
shi qo‘zg‘olon ko‘tarildi. Qo‘zg‘olonga afg‘onlarning gilzoiy 
qabilasi xoni Mir Vaysxon rahbarlik qildi. Lining harbiy qismi 
tez orada Qandahor shahrini egalladi.