O‘zbekiston respublikasi ichki ishlar vazirligi a k a d e m I y a a. V. Narbekov dinshunoslik asoslari toshkent

cho‘qintirish marosimi 
kishining xristian cherkoviga qabul 
qilinganligini ramziy ifodalovchi asosiy sirli marosimlardan biridir. 
Pravoslaviyeda cho‘qintirish yoshi belgilanmagan. Cho‘qintirish 
marosimida yosh bola suvga uch marta botirib olinadi, katta yoshdagi kishi 
suvda poklantiriladi. Diniy rivoyatga ko‘ra, odam cho‘qintirilganidan 
keyin birlamchi gunohdan forig‘ bo‘ladi. Katta yoshdagi kishi 
cho‘qintirilganidan keyin birlamchi gunoh bilan birga, shu vaqtgacha 
qilgan gunohlari ham kechiriladi. Ushbu marosimni bajargan kishi 
xristianlikka (katolik cherkovida cho‘qintirilsa, katolik cherkoviga, 
pravoslav cherkovidan o‘tgan bo‘lsa, pravoslav cherkoviga) qabul qilinadi. 
Shu tariqa ilohiy haqiqatni bilish va xalos bo‘lish imkoniyati paydo 
bo‘ladi. Shuningdek, yosh bola cho‘qintirilganidan keyin unga ism 
qo‘yiladi. Odatda, bolaga cho‘qintirilgan kun qaysi avliyoning nomi bilan 
bog‘liq bo‘lsa, o‘sha avliyoning ismi qo‘yiladi; 
2) 
non va vino tortish marosimi 
xristianlikda ikkinchi, lekin 
ahamiyatiga ko‘ra, juda muhim sirli marosim hisoblanadi. Bu barcha oqim 
va mazhablar qabul qilgan marosim. Diniy rivoyatlarda aytilishicha, Iso 
birinchi marta o‘z shogirdlari bilan maxfiy kecha kunida bu marosimni 
o‘tkazgan. Keyinchalik xristian cherkovi Iso Masih o‘tkazgan marosimni 
qabul qilgan. Shu bois sirli marosimdan o‘tkazilayotgan kishiga xudoning 
jismi va qoni timsoli bo‘lgan non va vino iste’mol qildiriladi. Bu bilan 
insonning Isoga yaqinlashishi va abadiy hayotga daxldor bo‘lishi mumkin 
deb hisoblanadi. 
Pravoslaviyeda bu marosim uchun kvasda qorilgan xamirdan 
tayyorlangan kulcha non (prosfora) va qizil sharob (vino) ishlatiladi. 
Odatda, u bir qator boshqa sirli marosimlar bilan qo‘shib o‘tkaziladi. 
Cherkov Iso Masih bilan uzluksiz aloqada bo‘lishni istagan kishiga bu 
marosimdan yilda bir marta o‘tib turishni tavsiya qiladi; 
3) 
tavba-tazarru qilish marosimi 
IV–V asrlarda xristianlikda sirli 
marosim sifatida qabul qilingan. Pravoslaviyeda bu marosim dindor kishi 
hayotining tarkibiy qismi hisoblanadi. Dinda buyurilgan amallarni yoki 
cherkov qoidasini buzgan kishi tavba qilib, qilgan gunohini ruhoniyga 
aytadi. Marosim quyidagi bosqichlarga bo‘linadi: birinchi bosqichda odam 
ruhoniyga sodir etgan gunohi to‘g‘risida hisob beradi, ya’ni marosim 
odamning o‘z gunohini anglashiga uni qayta takrorlamasligiga va 
ma’naviy poklanishga yordam beradi, gunohini yengillashtiradi; ikkinchi 
bosqichda maxsus vakolatga ega ruhoniy Muqaddas Ruhning kuchi bilan 
ushbu insonning gunohini kechiradi. 
113

---

Ilk xristian jamoalarida tavba-tazarru qilish marosimi qo‘llanilmagan. 
Bunga sabab, o‘sha vaqtda xristian jamoasining a’zosi din talablarini 
buzmaydi, degan noto‘g‘ri qarashning ustunlik qilganligidir. Lekin 
hayotda buning aksi bo‘lib chiqqan. Shu bois dindorlar jamoasida oshkora 
tavba qilish tartibi joriy qilingan. IV asrda oshkora tavba-tazarru qilish 
ruhoniylar tabaqasining manfaatlariga mos kelmay qolganligi sababli, 
uning mazmunini sir tutish joriy qilingan. Cherkov tavba-tazarru sirini 
oshkor qilmaslikka kafolat beradi. Tavba sirini oshkor etish katta gunoh 
hisoblanadi; 
4) 
miro surtish sirli marosimi 
cho‘qintirish sirli marosimidan keyin 
o‘tkaziladi. Uni bajaruvchi ruhoniy xushbo‘y miro yog‘ini kishining 
peshonasi (fikri), ko‘kragi (yuragi, his-tuyg‘ulari, istaklari), ko‘zi, burni va 
quloqlari (mayllari), shuningdek qo‘l-oyoqlari (xatti-harakatlari)ga xoch 
shaklida surtadi. Miro yog‘ini surtish vaqtida sirli ravishda xudoning 
marhamati o‘tadi va shu tariqa uning pokligi saqlab qolinadi, 
ma’naviyatining yuksalishiga erishiladi, deb hisoblanadi; 
5)