Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirinin

amorti-
zasiya norması 
əsasında toplanmış bu vəsaitdən, aşınmış 
bina və avadanlıqların təmiri, habelə təzələnməsində isti-
fadə olunur. Əsas fondların 
mənəvi aşınması
köhnə ava-
danlıqların daha məhsuldarla əvəz olunması, yenilərin ya-
radılması, habelə əmək vasitələrindən satış qiymətlərinin 

---

240 
aşağı düşməsi ilə bağlıdır.
Dövriyyə kapitalı
– bir istehsal dövrü ərzində öz də-
yərini bütünlüklə məhsulun üzərinə keçirən kapitaldır.
Dövriyyə kapitalına müxtəlif əmək cismləri – xammal, ya-
nacaq, material, yarımfabrikatlar və s. daxildir. İş qüvvəsi 
də dövriyyə kapitalının tərkib hissəsi və mühüm şərtidir. 
Əmək cisimləri bir istehsal dövrü ərzində tam sərf oluna-
raq, öz dəyərini hazır məhsulun üzərinə keçirir. İş qüvvəsi 
isə istehsal prosesi gedişində öz dəyərini məhsula həmin 
vaxt və tədricən keçirmir, 
o yeni dəyər 
yaradır. Biz isteh-
sal dövrü ərzində təkrar istehsal edilmiş iş qüvvəsinin də-
yəri əmtəə satıldıqdan sonra müəyyən məbləğ pul forma-
sında sahibkara qayıdır. Sahibkar isə növbəti istehsal döv-
ründə həmin puldan, iş qüvvəsinin cəlb olunması üçün is-
tifadə edə bilər. 
Müasir elmi-texniki yeniliklər, iqtisadi inteqrasiya və 
qloballaşma şəraitində, istehsal-xidmət dairəsinin maddi-
texniki bazasında köklü mütərəqqi dəyişikliklər baş ver-
məsinə baxmayaraq “insan amili” bu gün də istehsalın 
həm təşkilatçısı, həm də aparıcısı rolunu oynayır. İstehsa-
lın əsas amili və son məqsədi sayılan insan bütün iqtisadi 
sistemlərin mərkəzində durmuş, həmişə də belə olacaqdır. 

---

241 
MÖVZU 15. 
 
ƏMƏK HAQQI, RENTA, FAİZ VƏ MƏNFƏƏT 
 
a)
Əmək haqqının formaları və sistemləri.
b)
Aqrar münasibətlərin mahiyyəti və tarixi təkamülü. 
ç) Rentanın müxtəlif formaları və torpağın qiyməti. 
d) Xidmət dairəsi və onun xüsusiyyətləri. 
e) Faiz dərəcəsi və ona təsir edən amillər. 
ə) Sahibkarlıq fəaliyyəti və mənfəət.