Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirinin

Subyektiv yanaşma,
 
iqtisadi proseslərin təhlilinin 
çıxış nöqtəsi kimi subyekti (“mən”, homoekonomiks”) 
götürür və onun fəaliyyətinin (davranışının) ətraf mühitə 
münasibətini nəzərdə tutur. 
Pozitiv-empirik yanaşma,
 
iqtisadi hadisələrin kon-
kret nəticələrinin öyrənilməsinə, gələcəkdə elmi-texniki 
nailiyyətlər əsasında yeni iqtisadi modellərin tətbiqinə üs-
tünlük verir. 
Rasional yanaşma,
 
bütövlükdə cəmiyyətin iqtisadi 
sisteminin inkişafının hərtərəfli qiymətləndirilməsini irəli 
sürür. 
Dialektik yanaşma,
 
iqtisadi prosesləri daimi hərəkət 
və dəyişmə halında götürərək, onların gələcək inkişaf meyl-
lərini araşdırır. 
c)
İqtisadi nəzəriyyə bir elm kimi cəmiyyətin təsər-
rüfat həyatında gedən prosesləri izləyib təhlil etmək və öz 
mülahizələrini bildirmək üçün həmişə iqtisadi kateqoriya-
lara, yaxud anlayışlara, terminlərə müraciət edir. 
İqtisadi kateqoriyalar, iqtisadi hadisələrin və təsərrü-
fat həyatının müxtəlif proseslərinin ən mühüm tərəflərini 
ifadə edən nəzəri anlayışlardır. Bu anlayış və kateqoriya-

---

63 
lar, iqtisad elminin ayrı-ayrı cəhətlərini ümumiləşdirilmiş 
şəkildə ifadə edən simvollar, rəmzlər kimi iqtisadi nəzə-
riyyənin əlifbası rolunu oynayır. İqtisadi kateqoriya və 
anlayışları öyrənib dərk etmədən, onların mahiyyətini və 
təzahür formalarını, dəyişilmə xüsusiyyətlərini və trans-
formasiya gedişini bilmədən, təsərrüfat həyatının mürək-
kəb proseslərindən baş çıxarıb onları izah etmək mümkün 
deyildir. Müqayisə üçün qeyd etmək olar ki, bədii ədəbiy-
yatın obrazları müxtəlif insanlardısa, iqtisadi nəzəriyyə 
elminin “obrazları və surətləri” məhz kateqoriyalardır. 
Məsələn, mülkiyyət, torpaq, bazar, əmtəə, pul, isteh-
sal, bölgü, mübadilə, istehlak, ticarət, kapital, əmək, gəlir, 
iş qüvvəsi, faiz, bank, renta, dəyər, qiymət, əmək haqqı, 
ümumi daxili məhsul, həyat səviyyəsi, kapitalist, sahibkar, 
istehsal xərcləri, kredit, investisiya, büdcə kəsiri, mənfəət, 
rəqabət, tələb, təklif, inhisar iqtisadi kateqoriyalardır. Bu 
iqtisadi anlayışlar vasitəsilə həyatda rastlaşdığımız təsər-
rüfat problemləri aydınlaşdırılır. 
> 
ç)
İqtisadi nəzəriyyə fənnini öyrənmə gedişində 
müxtəlif iqtisadi qanunların adı çəkilir və onların mahiy-
yəti, təzahür formaları, habelə fəaliyyət mexanizmi təhlil 
edilir. 
İqtisadi qanunlar - cəmiyyət həyatının iqtisadi hadisə 
və prosesləri arasında baş verən, daimi təkrar olunan, sa-
bit, möhkəm, mahiyyəti təşkil edən ən mühüm səbəb-
nəticə əlaqələrini ifadə edir. Başqa sözlə, iqtisadi qanunlar 
hadisələrin və proseslərin əsl mənasını, məntiqi ardıcıllı-
ğını, onların arasındakı zəruri daxili asılılıq əlaqələrini 
ifadə edir. 
İqtisadi qanunlardan