Jo‘rayev 0 ‘zbekiston tarixi (Milliy istiqlol davri) uchinchi kitob «sharq» nashriy ot-matb aa aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati toshkent 2011

Xo‘sh, Mustaqillikning o‘zi nima? U nimalarga asoslanadi
va uning mazmun-mohiyati nimalardan iborat?
Eng aw alo shuni aytish kerakki, Mustaqillik tenglik sari 
qo‘yilgan birinchi qadam. Chunki, tenglik boTmagan joyda kim- 
dir kimgadir tobe bo‘ladi. Mutelik bor joyda hukmronlik, o ‘zgalar 
hisobiga yashash kabi illatlar paydo boiadi. Natijada biz so‘nggi 
bir yarim asr mobaynida boshimizdan o ‘tkazgan mustamlakachilik 
dunyoga keladi. «Tenglik» so‘zining qudrati shundaki, u odamlar- 
ning o‘zaro munosabatlaridan tortib, davlatlararo munosabatlargacha 
hamma narsani me’yor-mezonga soladi, turli kamsitishlar yoki man- 
tiqsiz ta’zim-tavozega chek qo‘yadi.
Istiqlol 
- o ‘zaro hurmat, bir-birini tan olish, bir-birini e’zozlash 
orqali inson qadr-u qimmatini asrashdir. Demak, mustaqil har bir 
shaxs, har bir inson mohiyatidan kelib chiqadigan butun jamiyat va 
insoniyatni baholaydigan umuminsoniy qadriyat!
Mustaqillik 
-jam iyatdan ajralmagan holda dunyo muammolari 
va o ‘z taqdiri bilan bogTiq boTgan istiqbol haqida o ‘ylashdir.
Istiqlol 
- erkin dunyoqarash, erkin tafakkurga suyanib yashash 
salohiyatidir.
Mustaqil 
yashashga, Mustaqil fikrlashga, o ‘z taqdirini o ‘zi bel- 
gilashga, o‘z hayotini o ‘zi izga solishga qodir odam ziddiyatlami 
osonlik bilan yengadi, dunyoning shiddatli muammolar buhronida 
dovdirab qolmaydi. Har bir inson ruhiyati, feT-atvori jihatidan qara- 
ganda ana shu oddiy hayotiy haqiqatni keng ma’noda davlat musta- 
qilligiga ham qiyoslash mumkin.
Mustaqillik 
mustamlakachilikning har qanday shaklini, u ta- 
qozo etadigan tazyiqlar, kamsitishlar va zo‘ravonliklami inkor eta- 
di. Ayni paytda mustaqillik jahon taraqqiyotining ilg‘or tajribalari
10

---

asosida o‘z ravnaqining o‘ziga xos tamoyillarini ishlab chiqish bi- 
lan birga yagona zamin, yagona makon taqdirini belgilashda o‘zaro 
hamkorlikning yangi, sifat jihatidan yuqori bo‘lgan, umuminsoniy 
manfaatlarga mos keladigan andozasi asosida yashash demakdir. 
Agar u hamkorlik, o‘zaro hamjihatlik, mamlakatlararo, davlatlararo 
va mintaqalararo siyosiy, iqtisodiy, ijtimoiy munosabatlami qaror 
toptirmasa o ‘z qobig‘ida qolib ketishi, milliy mahdudlik doirasidan 
chiqolmasligi mumkin. Shuning uchun ham istiqlolning g‘oyatda 
zalvorli tajribasidan o ‘tgan tamoyillari hamma vaqt dolzarb bo‘lib 
qolaveradi. Chunki u doimiy ravishda rivojlanib, o ‘z-o‘zini boyitib, 
takomillashib, fuqarolar ongi va tafakkurini o ‘ tinb borayotgan tari- 
xiy voqelikdir.