419
gedə bilməz. Eynilə də məhkəmə hakimiyyətinin onlardan ayrılmadığı
təqdirdə azadlıq qeyri- mümkündür. Belə ki, əgər məhkəmə qanunverici
hakimiyyət ilə birləşirsə, onda bu halda vətəndaşlar özbaşınalığın qurbanı
olurlar, çünki hakim, həm də qanunverici olur. Əgər məhkəmə
hakimiyyəti icraedici hakimiyyət ilə birlikdə fəaliyyət göstərirsə, onda
hakimin səlahiyyətləri əsassız surətdə genişlənir.
1
Qanunverici orqan xalqın normal və ədalətli, sakit fəaliyyətinin
tə
'
min edən qanunlar qəbul edir. Icraedici hakimiyyət bu qanunlarda ifadə
olunan ümumi dövlət iradəsinin yerinə yetirilməsini tə
'
min edir. O bu
qanunları necə yerinə yetirdiyi barədə qanunverici hakimiyyət qarşısında
vaxtaşırı hesabat verir. Məhkəmə heç bir siyasi qrup və ya partiya ilə
əlaqəli olmamalı, müstəqil fəaliyyət göstərməlidir. O ancaq qanundan
çıxış etməlidir. Vaxtilə Siseron deyirdi ki, hakim danışan qanun, qanun isə
lal hakim deməkdir.
Bu üç hakimiyyət növü arasında ahəngdarlığın dərəcəsi ölkədə
dövlət idarəçiliyinin mükəmməllik səviyyəsini ifadə edir. Doğrudan da
praktiki həyatda çox vaxt onlardan hər hansı birinin üstünlüyünün şahidi
oluruq. Belə vəziyyət indiki cəmiyyətdə də bə
'
zən özünü göstərir. Bu
yaşadığımız keçid dövrünün şəraiti ilə izah edilir. Yə
'
ni cəmiyyətimizdə
totalitar rejimin qalıqları tədricən aradan qalxmaqdadır, lakin onlar hələ də
özünün ləngidici tə
'
sirini göstərir. Bunun nəticəsində demokratik
idarəetmə formaları tam gücü ilə fəaliyyət göstərə bilmir. Azərbaycan
cəmiyyəti sabit inkişaf yolu ilə irəlilədikcə hakimiyyətin bu üç növü
arasındakı həqiqi əməkdaşlıq bərqərar olmaqdadır. Indi bu istiqamətdə çox
mühüm işlər görülür.
Dövlət hakimiyyətinin ayrılmaz tərəfini
siyasi rejim
təşkil edir. O,
hakimiyyəti reallaşdırmağın vasitələri və metodlarının məcmusu
deməkdir. Siyasi rejim bunu ifadə edir ki, dövlətin cəmiyyətdəki
idarəçiliyi, yə
'
ni dövlət və hakimiyyəti, demokratik parlamentarizm
metodlarına, yoxsa
antidemokratik (totalitar)
formalara əsaslanır. Siyasi
rejimin totalitar, liberal və demokratik növləri mövcuddur.
Dostları ilə paylaş: