421
4. Demokratiyanın mahiyyəti və inkişafı
Totalitarizmin əksini təşkil edən siyasi rejim
demokratiya (xalq
hakimiyyəti deməkdir)
adlanır. Bu rejim ilk dəfə qədim Yunanıstanda
meydana gəlmişdir. Sosial- fəlsəfi fikir tarixində demokratiyaya
münasibət birmə
'
nalı olmamışdır. Məsələn, Platon ona nifrət bəsləyirdi,
Aristotel də demokratiyanı o qədər xoşlamırdı. Yeni dövrdə isə kapitaliz-
min təşəkkülü ilə əlaqədar olaraq mülkiyyətçilərin hüquqlarını müdafiə
edən dövlət quruluşuna rəğbət artdı. Təsadüfi deyildir ki, bu dövrün
tə
'
limləri (C.Lokk, Ş.Monteskyö) qanunların müdafiə olunmasına, siyasi
azadlığın mühüm tə
'
minatı kimi yanaşırdılar.
XVIII əsrin sonlarından e
'
tibarən demokratiya anlayışının «sağdan»
tənqidi (E.Berk, A.Tokvil və başqaları) baş verdi. Müasir dövrdə
demokratiyanın
liberal (insan hüququ konsepsiyasına əsaslanan),
eqalitar
(ümumi bərabərliyə arxalanır)
və
üzvi demokratiya
adlanan növləri
vardır. Son illərdə axırıncı formanın tərəfdarları çoxalmaqdadır. Bu forma
ayrıca bir fərdə və ya kütləyə deyil, bütövlükdə xalqa əsaslanır. Bir çox
müəlliflərin fikrincə məhz
Dostları ilə paylaş: