279
XVI MODUL. MAKTABGACHA TA’LIM
TASHKILOTINING OTA-ONALAR BILAN
HAMKORLIKDAGI ISHINING MAZMUNI VA USULLARI
Mavzuga oid tayanch tushunchalar:
o‘zbekistonda maktabgacha
ta’lim tashkiloti oila va mahalla hamkorligi, maktabgacha ta’lim
tashkilotining oila bilan ishlash shakllari,
bolalarni tarbiyalashda
oilaning o‘rni, sharq mutafakkirlarining farzand, oila tarbiyasi
to‘g‘risidagi qarashlari, bolalar bog‘chasi hamda mahalla.
XVI. 1. Oila - davlat va jamiyat ardog‘ida
Darhaqiqat, shaxs shakllanishida oilaning roli katta. Aqlan yetuk,
axloqan pok, jismonan baquvvat farzandlar namunali oilalarda kamol
topadilar. Shuning uchun ham oilada sog‘lom muhitni vujudga
keltirish va uni mustahkamlash umumdavlat ahamiyatga molik
masaladir. Chunki ijtimoiy hayotda yuz beradigan barcha o‘zgarishlar,
ya’ni
undagi yetuk va kamchiliklar, murakkabliklar va ziddiyatlar
oilada o‘z aksini topadi. Shunga ko‘ra oila va oilaviy tarbiya
masalalari har doim ham dolzarb muammo bo‘lib kelgan va shunday
bo‘lib qoladi.
Respublikamizda 1998-yil – “Oila yili“ deb e’lon qilinishi
munosabati bilan qabul qilingan davlat dasturini hayotga joriy etish
natijasida
oilaviy
munosabatlarning
huquqiy
asoslari
takomillashtirildi, “Oila kodeksi”ning
yangi tahriri, bir qator
qonunchilik va me’yoriy hujjatlar qabul qilindi. Oilaning moddiy
farovonligini ta’minlashga qaratilgan zarur shart-sharoitlar yaratildi.
Kam ta’minlangan, serfarzand oilalarni qo‘llab-quvvatlash ishlarini
davlat o‘z zimmasiga oldi. 1999-yil mamlakatimizda “Ayollar yili“
deb e’lon qilinishi munosabati bilan jamiyatda xotin-qizlarning
mavqeyini
yanada oshirish, turmush sharoitlarini yaxshilash uchun
barcha davlat va nodavlat tashkilotlarni birlashtirildi. Shu yildan
boshlab (1999) ayollarga ularning istaklariga binoan hamda qonunda
belgilangan mehnat staji bo‘lgan taqdirda 54 yoshdan pensiyaga
chiqish huquqi berildi.
3 yoshgacha bolasi bo‘lgan
ayollar byudjet hisobidan
moliyalashtirilgan muassasa va tashkilotlarda ishlayotgan bo‘lsalar,
ular uchun ish haqining to‘liq miqdori saqlangan holda ish vaqtini
haftasiga 35 soatdan oshmaydigan muddati belgilandi. Ayollar yili
munosabati bilan qabul qilingan davlat dasturi mamlakatimizda
yashayotgan ayolning hayotiga ijobiy ta’sir ko‘rsatmoqda. Respubli-
280
kamizda 2000-yil “Sog‘1om avlod” yili deb e’lon qilindi. 2000-yilda
amalga oshiriladigan ishlar “Oila”, “Ayol1ar yili”dagi
chora-
tadbirlarining mantiqiy davomi bo‘lib, onalar va bolalar salomatligini
mustahkamlash, sog‘lom avlodni shakllantirish yuzasidan ko‘plab
ijobiy natijalarga erishildi:
– yoshlarni turmush qurishdan avval tibbiy ko‘rikdan o‘tkazish
amaliyoti hayotga joriy qilindi.
– nogironlikning oldini olish maqsadida respublikamizning barcha
hududlarida homilador ayollar va chaqaloqlarni skrining ko‘rigidan
o‘tkazish yo‘lga qo‘yildi.
– bolalar organizmida yod tanqisligi oqibatida kelib chiqadigan
kasalliklarni oldini olish bo‘yicha chora-tadbirlar ishlab chiqildi va
amalga oshirilmoqda.
Respublikada yosh avlodni ma’naviy jihatdan barkamol qilib
voyaga yetkazish maqsadida turli mazmunlarda ko‘rik-
tanlovlar
o‘tkazilib kelinmoqda.
Birinchi chaqiriq O‘zbekiston Respublikasi Oliy majlisining XI
sessiyasida qabul qilingan “Oila kodeksi” sharqona va umuminsoniy
axloq normalari mushtarakligida shakllangan, farovon oilalarning
manfaatlarini ta’minlashda muhim huquqiy poydevor bo‘ladi.
Konstitutsiyaga binoan, “Onalik
va bolalik davlat tomonidan
muhofaza qilinadi (65-modda).
Bolaga oilada yaxshi tarbiya berish bola hayotining dastlabki
davrlaridan boshlaboq, ota-ona oldida turgan asosiy maqsad va
vazifalardir. Ya’ni ota-ona uchun ham qarz, ham farzdir,
oila bolaga
ta’sir ko‘rsatadi, uni atrofidagi hayotga moslaydi.
Jamiyatda esa tarbiya faqat ota-onaning shaxsiy ishigina bo‘lib
qolmasdan, balki ularning ijtimoiy burchi hamdir. Ma’lumki
shaxsning qadriyati uning jamiyatdagi tutgan o‘rni bilan belgilanib,
ko‘p jihatdan uning tarbiyasiga bog‘liq bo‘ladi. Shu sababli ota-ona
o‘z bolalarining tarbiyachisi hisoblanadi.
Dostları ilə paylaş: