Тошкент тиббиёт академияси ҳузуридаги педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг


Anatomiya fanining qisqacha tarixi



Yüklə 5,52 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə48/285
tarix24.12.2023
ölçüsü5,52 Mb.
#191523
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   285
ANATOMIYA-MAJMUA

Anatomiya fanining qisqacha tarixi 
Anatomiya fani boshqa fanlar qatori juda uzoq rivojlanish yo‗lini bosib o‗tdi. 
Ammo qadim zamonlarda hukm surgan diniy aqidalarga ko‗ra, murdalarni kesib 
o‗rganish gunox hisoblangan. Shuning uchun murdalarni kesib o‗rganishga 
intilganlar xatto o‗lim jazosiga ham xukm etilgan. Binobarin, odam organizmini 
yorib o‗rganish ilmiy tibbiyot davridan ancha keyinroq boshlangan. Lekin qadimiy 
Misrda va Vavilonda eramizdan III - II ming yil oldin ko‗zga kuringan shaxslarning 
murdalarini mumiyolash odat bulganligi sababli, ba‘zi bir a‘zolarning tuzilishi 
tug‗risida Yuzaki bulsa ham ma‘lumotlar bo‗lgan. Jumladan, xind tabibi Bxaskara 
Bxatshe eramizdan avvalgi X asrga mansub bo‗lgan. "Anatomiya targ‗iboti" asarida 
a‘zolar, muskullar, qon tomirlar va nervlar tug‗risida Yuzaki ma‘lumotlarni 
to‗plagan. 
Anatomiyaning haqiqiy rivojlanish davri qadimiy Yunonlar mamlakatidan 
boshlangan. Yunonistonda ruxoniylar hukmron bulganligi tufayli kupgina fanlar 
qatori tibbiyot fani ham yaxshi rivojlangan: jumladan, Kos va Knidos maktablari 
tashkil etilgan. Bu maktablarda boshqa olimlar bilan bir qatorda Gippokrat, Pifagor, 
Arastu (Aristotel) kabi allomalar ham tarbiya topganlar. 
Buqrot 
(Gippokrat) (eramizdan oldingi 460-377 yillarda yashagan) - tibbiyot 
sohasida o‗zigacha bo‗lgan ma‘lumotlarni to‗plagan, kuzatish va tekshirishlari 
asosida 72 ta asar yozgan. Tibbiyot fanida bu qo‗llanmalardan 2000 yil mobaynida 
foydalanib kelindi. Buqrot Yurak va qon tomirlar tuzilishi tug‗risida ham 
ma‘lumotlar bergan, ammo nervlarni paylardan ajrata olmagan. 


50 
Arastu 
(Aristotel) 
(eramizdan 
oldingi 
384-322 
yillarda 
yashagan) 
Yunonistonning atoqli olimi, faylasufi va anatomi. U nervlarning paylardan farqi 
borligini isbotlagan. Qon tomirlar Yurakdan boshlanishini va "aorta"ni birinchi marta 
aniqlagan. 

Yüklə 5,52 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   285




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin