Fяxrяddиn mustafayev

reaksiya 
norması
onların inkişafında çox böyük əhəmiyyətə malikdir. Belə ki, yaxşı və 
intensiv yemləmə və bəsləmə şəraitində populyasiyanın potensial genetik 
imkanları biruzə verdiyi halda, pis, qeyri-intensiv yemləmə zamanı həmin 
imkanlar tamamilə nəzərə çarpmır. 
Qohumluqda cütləşmə
aparılarkən populyasiyaların genetik strukturunda 
dəyişikliklər 
baş 
verməklə, 
homoziqot 
genotiplərin 
nisbəti 
artır, 
heteroziqotlarınkı isə çox azalır. Heyvanın hər hansı bir əlaməti 2 allel genlərlə 
(dominant A, resessiv a) tamamlandıqda populyasiyada 3 genotip formalaşır 

---

191 
(AA, Aa, aa). Populyasiya 
sərbəst çarpazlaşdırma (panmiksis
) səviyyədə 
olduqda Xardi– Vaynberq qanununa əsasən genotiplər bu cür olur: 
p
2 
AA+2pqAa+q
2
bb 
Ümumiyyətlə, qohümlüqda cütləşdirmə aparılan zaman, bir qayda olaraq 
heteroziqot genotiplər azalır, homoziqotlar isə çoxalır və genotiplərin nisbəti 
dəyişilir. Hazırda populyasiya genetikası özünün çox geniş diapozonla və 
dinamik tərzdə inkişaf edən mərhələsinə qədəm qoymuşdur. İnsan və 
heyvanların irsi xəstəliklərinin öyrənilməsində, heyvan, bitki və mikroorqanim-
lərin səmərəli seleksiya işlərinin aparılmasında populyasiya genetikasının xüsusi 
rolu və əhəmiyyəti vardır. Populyasiyanın genetikası aşağıdakı üsullarla 
öyrənilir: 
1. 
Genetik analiz üsulu
ilə valideynlərin fenotipik keyfiyyətləri və nəslin 
ayrı-ayrı qruplarında əlamətlərin irsən keçməsi öyrənilir. 
2. 
Kariotipin sitogenetik üsulu ilə
populyasiyanın ayrı-ayrı fərdlərində 
inkişafa və məhsuldarlığa neqativ təsir göstərən anomaliyalar öyrənilir. Bu üsul 
ən çox damazlıq buğa və qoçların qiymətləndirilməsi məqsədilə xromosom 
anomaliyalarının aşkarlanmasında və qarşısının alınmasında tətbiq olunur.
3.