Fяxrяddиn mustafayev

inbred depressiya
yaranır. Bu zaman heyvanların yaşama müddəti, məhsuldarlığı və balavermə 
qabiliyyəti çox azalır, anomal fərdlərin doğulması daha yüksək faiz təşkil edir. 
Bunu nəzərə alaraq heyvandarlıqda inbridinqdən istifadə edilməsinə yol 
verilməməlidir. 
Heyvanların populyasiyasında genetik yüklənmə. 
Genetik yüklənmə
– 
mövcud populyasiyada heteroziqot vəziyyətində iştirak edən letal genlərin 
sayından ibarətdir. N.P.Dubininə görə genetik yük geniş mənada homoziqot 
vəziyyətində yaranan letal genlərlə bərabər, həm də orqanizmin ətraf mühitə 
uyğunlaşmasını azaldan, neqativ təsir göstərən bütün mutasiyalar kompleksindən 
ibarətdir. Genetik yükün 
mutasion
və 
seqreqasion 
növləri mövcuddur. 
Mutasion genetik yük
– mutasiya, 
seqreqasion genetik yük –
isə müxtəlif 
genotipə 
malik 
olan 
valideynlərin 
çarpazlaşması zamanı genlərin 
parçalanmasından ibarətdir. Genetik yükün dərəcəsi letal ekvivalentlərin miqdarı 
ilə ifadə olunur. Bir letal ekvivalent 100% ölümə səbəb olan bir letal, yaxud 50% 
ölüm törədən iki letal genə bərabər hesab olunur və Morton düsturu ilə təyin 
edilir: loqeS =A+BF, burada S-nəslin diri qalan hissəsini, F-inbridinq əmsaılını, 
A-təsadüfi çarpazlaşma zamanı populyasiyanın ölmüş hissəsini (F=O), B-
populyasiyanın tam homoziqotluğu zamanı ölüm faizinin artmasını (F=1) 
göstərir. Genetik yükün populyasiyalarda hesablanması ilə həm ətraf mühit 
amillərinin heyvanların ölümündə rolu, həm də bu prosesdə irsiyyətin iştirak 
etmə dərəcəsi müəyyən olunur. 
Populyasiyaların genetik adaptasiyası və homeostazı. 
Heteroziqot 
vəziyyətində populyasiyalarda mövcud olan irsi dəyişkənlik, xüsusilə mutasiya 
genetik quruluşu sürətlə dəyişdiyinə görə onlar ətraf mühitə dərhal uyğunlaşır. 
Mutasiya prosesi həm də populyasiyalarda genetik polimorfizm (allellərin 
sayının müxtəlifliyi, dominantlığa görə homoziqotluq, resessiv genlərə görə 
homoziqotluq və s.) törədir. Polimorfizm həm də populyasiyaların mövcud 
olması mexanizmini müdafiə edir. Heteroziqotluq dəyişilən ətraf mühitə 
uyğunlaşmanı intensiv sürətdə təmin etdikdə seçmə heteroziqotun xeyrinə 
yönəlir və balanslaşdırılmış polimorfizim əmələ gəlir, populyasiyada nəsildən 
nəsilə ötürülən müxtəlif genotip və fenotiplərin nisbətində bərabərlik yaranır. 
Populyasiyaların öz genetik quruluşunu sabit saxlaması xassəsini təmin edən 
proseslər genetik