10
kitabında keçmişdən çox, nəzəriyyənin indiki vəziyyətinə fikir
vermişdir.
İqtisadi fikir tarixi kursunda xüsusi yeri dünya iqtisad
elminin formalaşmasında və inkişafında
mühüm rolu olan
klassik siyasi iqtisad tutur. Siyasi iqtisadın, ümumiyyətlə iqti-
sadiyyatın elmi sisteminin yaradılması klassik siyasi iqtisadın
nümayəndələrinə məxsusdur. İqtisadi azadlığın prinsipləri və
əmək - dəyər nəzəriyyəsi də klassik siyasi iqtisad tərəfindən
yaradılmışdır.
İqtisadi fikir tarixi metodoloji
cəhətdən iqtisadi təhlil-
lərin proqressiv metodlarının məcmusuna əsaslanır. Bu me-
todlar aşağıdakılardır. Elmi abstraksiya, yəni müşahidə edilən
hadisələrdə mühüm olan tərəflər aşkara çıxarılır və nəzəri ümu-
miləşdirmələr aparılır. Elmi abstraksiya
iqtisadi hadisələrin
təfəkkürdə ümumiləşdirilməsi və onların anlayışlar, kateqori-
yalar şəklində ifadə olunması metodudur. İqtisadi nəzəriyyədə
tətbiq edilən digər metod analiz və sintez metodudur. Analiz
metodunda iqtisadi münasibətlər vahid bir sistem halında götü-
rülür və elmi təfəkkür yolu ilə müəyyən hissələrə, tərəflərə
ayrılır və iqtisadi sistemin hər bir tərəfi ayrılıqda
təhlil edilir,
sonra sintez etmək yolu ilə həmin cəhətlər və tərəflər yenə də
iqtisadi sistemdə birləşdirilir. Bu proses fikrimizdə edilir. Ta-
rixi və məntiqi metod vasitəsilə iqtisadi nəzəriyyə müəyyən
etdiyi anlayışları, kateqoriyaları, onların yarandıqları tarixi
ardıcıllıqla şərh edir. İnduksiya metodu "hasiletmə" mənasını
daşıyır. Bu metodla toplanan faktlar əsasında
nəzəri nəticələr
ümumi iqtisadi prinsiplər və əməli fəaliyyət üçün tövsiyələr
hazırlanır. Deduksiya-bütövlükdə nəzəriyyə və ya ayrı-ayrı nə-
zəri müddəalar, prinsiplər əsasında faktların müəyyən edilməsi,
qurulması, əsaslandırılmasıdır.
İqtisadi fikir tarixinin metodu özünə müəyyən prinsip-
lər və tədqiqatın konkret yollarını daxil edir. Onları şərh edək:
Dostları ilə paylaş: