Sayali sadiqova

 -qı (-ki, -qu, -kü); -ğı (-gi, -ğu, -gü). 
Bu şəkilçi ümumişlək 
sözlərə qoşularaq texniki terminlər yaradır. Məsələn, basqı, sar-
ğı, dartqı, sürgü, süngü, hörgü, vurğu, sorğu (texniki terminlər) 
S
.
Cəfərov yazır: “Köklərə olan səs münasibətində daha də-
qiqləşmiş olan bu şəkilçilər ancaq samitlə bitən sözlərə artırılır. 
Onun “q” və “k” səsli variantı kar samitlə bitən sözlərə və “g” səsli 
variantı sonor və cingiltili samitlə bitən sözlərə əlavə edilir.” 
1
1
Труды. Института истории, философии и литературы, т. В (сб. Статей 
по языкознанию) Москва, 1939, стр.13.

---

270 
Çox vaxt bu şəkilçili ümumişlək sözlər müxtəlif mənşəli 
sözlərə birləşir və terminoloji birləşmələr yaradır: dartqı qüvvəsi, 
sorğu vərəqəsi, dartqı yarımstansiyası, əksetdirmə qurğusu və s. 
 -an, -ən, -yan, -yən 
şəkilçiləri də fel köklərinə artırılaraq 
yeni terminlər əmələ gətirir. Məsələn, gözlənilən /siqnal/, çıxı-
lan, yığılan /rəqəm/, verilən, dəyişən, bölünən, gecikən /arqu-
ment/,bölən, artan /ədəd/, azalan və s. 
H.Həsənov -an
2
şəkilçisini həm fellərdən ad düzəldən, həm 
də zərf düzəldən şəkilçilər sırasına daxil etmişdir. M.Hüseynza-
də isə həm bu şəkilçini bir nitq hissəsindən yeni bir nitq hissəsi 
əmələ gətirdiyini, həm də eyni bir nitq hissəsinin sadə köklərin-
dən düzəltmə köklər yaratdığını qeyd edir. Terminologiyada isə 
-an,-ən şəkilçisi morfoloji-sintaktik üsulla yeni terminlər yara-
dır. Məsələn: səsboğan, yükvuran, yağsıxan, buzqıran, vintkə-
sən, yağışölçən, qaykavuran və s.
Dilçilik ədəbiyyatında bu şəkilçinin qrammatik xüsusiyyəti 
haqqında fikir müxtəlifliyi mövcuddur. S.Cəfərov bu şəkilçini 
qrammatik-leksik şəkilçilər qrupuna daxil edərək yazır ki, bu əs-
lində feili sifət şəkilçisi olduğuna baxmayaraq, eyni zamanda 
leksik qrammatik və hətta leksik şəkilçi yerinə də işlənir. Bu şə-
kilçi vasitəsilə substantiv və atributiv isimlər əmələ gətirilir.