yasılmış. 1
“Yasmaq” feilini V.Radlov da qeydə almışdır:
“yayı yas- maq” - “yayı buraxmaq” .
Yavlaq - çox, həddindən artıq, çox yaxşı:
Bular rəmz ettigi nə çeşmü ləbdir, Bu ləb bu çeşm isə yavlaq əcəbdir. “Qədim türk lüğəti”ndə
“yablaq” və
“yavlaq” şəklində
qeyd olunan bu sözün
“pis”, “yaman”, “möhkəm” mənaları
göstərilir. “Kitab əl-idrak”da bu söz
“yovlaq” kimi transfoneli-
terasiya edilmiş və onun “çox” mənasında işlənməsi qeyd olun-
muşdur. Orta əsrlər Azərbaycan yazılı abidələrində isə bu söz
“yavlaq” şəklində və qeyd etdiyimiz mənalarda işlənmişdir. Şa-
məddin Xəlilov bu sözün Mustafa Zəririn “Yusif və Züleyxa” po-
emasında
“pis”, “yaman” mənasında işləndiyini qeyd etmişdir
2
.
Yegin - üstün, qüvvətli, şiddətli:
Sualı ŋ dan cavabı ŋ yegin olsun, Sana dikən verən əlinə gül sun. Qədim türk sözü
“yeg” (yaxşı) ilə eyniköklü olan
“yegin” XIV-XVI yüzilliklərə aid türk mətnlərində göstərilən mənada iş-
lənmişdir.
Yelmək - tələsmək, yüyürmək, sürətlə getmək:
Yelər ardınca daim niknamu ŋ , Dilər məqbuli ola xassü amu ŋ . 1
Dastani-Əhməd Hərami (tərtibçi: Ə.Səfərli). Bakı, 1978, səh.26.
2
Xəlilov Ş. Mustafa Zəririn “Yusif və Züleyxa” poemasının dilində türk
mənşəli arxaizmlər. - “Azərbaycan dilinin tarixi leksikasına dair tədqiqatlar”,
Bakı, 1988. səh.36
156
Bu feil eyni mənada istər qədim türk mətnlərində, istərsə də
XIII-XVI yüzilliklərə aid yazılı abidələrdə işlənmişdir.
