D ə d ə qorqstrreplş d ı rmalar ı •Folklor, Etnoqrafiya və Mifologiya •Onomastika, Dialektologiya və Etimologiya



Yüklə 2,22 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə184/290
tarix02.01.2022
ölçüsü2,22 Mb.
#2369
1   ...   180   181   182   183   184   185   186   187   ...   290
DƏDƏ QORQUD ARAŞDIRMALARI
Ağ V (Çəmbərək) – mələfə, döşəkağı
Ağ VI (Ağbaba, Çəmbərək) – qadın və kişi tumanının paçası-
na verilən, artırılan əlavə parça (7, səh.  35) – Ağ sözünün leksik 
mənası ilə bağlı prof.H.Mirzəyev yazır: “Yazılı mənbələrdən ay-
dın olur ki, “axta” sözü ilə “ağ-a: ğ “ağ” sözü iki budun, iki pa-
çanın arası, iki bud, iki paça arasındakı sahə, zolaq, tumanın, alt 
paltarın arası, ortası çıxıntı, çiv, paza oxşar çıxıntı, çaladakı çıxın-
tı mənasında işlənmişdir. Müasir dilimizdə olan “ağ ət”, “tumanın 
ağı”, şalvarın ağı” sözü də həmin ağ sözü ilə bağlıdır”. (8, səh.70)
Şərq  qrupu  dialekt  və  şivələrində  konkret  olaraq  Xaçmaz 
şivələrində  ağ  sözü  ağ  eləmək  formasında  işlənir.  Məsələn, 
Sən lap ağ elədin. Ağ sözü bu nümunədə hər hansı bir məsələni 
həddindən  artıq  şişirtmək  və  yaxud  həddi  aşmaq  mənasında 
işlənmişdir. Fikrimizcə, “Orxon Yenisey”də işlənən yüksəlmək, 
qalxmaq mənasında işlənən ağ sözü Xaçmaz şivəsində ağ etmək 
formasında yəni şişirtmək, böyütmək mənasında qorunub saxlan-
mışdır.
Ehtimal  etmək  olar  ki,  ağuş  (qucaq)  sözü  də  məhz  ağ 
sözündən  (yüksək mənasında) törəyərək müasir ədəbi dilimizdə 
işlənməkdədir.
Ağıl.  Bu sözə Talas abidələri VI abidədə yaxınlaşmaq, sıx-
laşmaq mənasında rast gəlirik. Dialekt və şivələrimizdə isə ağıl 
sözünün mənası aşağıdakı şəkildədir.
Ağıl (Balakən, Biləsuvar, Cəbrayıl, Şirvan, Şəki, Zəngilan) 1. 
yayda mal-qara saxlamaq üçün ətrafı hasarlanmış üstü açıq yer, 
2. qışlaqda qoyunlar üçün qamışdan tikilmiş yer, 3.Tövlə (6, səh. 
14)
Fikrimizcə,  hazırda  dialektlərimizdə  işlənən  ağıl  sözü-
nün  əsasında  abidədə  təsadüf  edilən  ağıl  dayanır.  Dialekt  və 
şivələrimizdə  işlənən  “ağıl”da  saxlanılan  mal-qara  və  ya  xır-


185

Yüklə 2,22 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   180   181   182   183   184   185   186   187   ...   290




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin