D ə d ə qorqstrreplş d ı rmalar ı •Folklor, Etnoqrafiya və Mifologiya •Onomastika, Dialektologiya və Etimologiya



Yüklə 2,22 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə182/290
tarix02.01.2022
ölçüsü2,22 Mb.
#2369
1   ...   178   179   180   181   182   183   184   185   ...   290
DƏDƏ QORQUD ARAŞDIRMALARI
sonunda yazılan “q” səsinin fonetik əsası yoxdur. Dilimizin əksər 
şivələrin də söz sonunda dilarxası “ğ” səsinə (balığ, yarpağ, tor-
pağ)  cənub,  qərb  və  şimal-qərb  şivələrinin  daxil  olduğu  ikinci 
qrupda isə dilarxası “x” səsinə (balıx, yarpax, torpax) üstünlük 
verilir” (5.səh 97)
10. b> v  əvəzlənməsi
b səsinin v samiti ilə əvəzlənməsi əsasən qərb və şimal qrupu 
dialekt və şivələrinə aid olub, iki sait və ya sait ilə sonor səs ara-
sında özünü göstərir. Çovan, arava// horava, qavırqa, avır, büvü, 
bava, zorva, xavar, yava, savah, savın, qurvağa, qurvan, ədəvəli 
(Qazax, Qax)
b>v  hadisəsi  qismən  başqa  dialekt  və  şivələrimizdə  də 
müşahidə  edilir.  Məsələn:  davan,  Dərvənt,  gəvə,  Ərdəvil, 
qavliyyət, Savravat, torva, alvalı, şavalıt (Muğan) qavıx, çivan, 
şorva (Culfa)
Dialekt və şivələrimizdə v>b əvəzlənməsinə də rast gəlmək 
mümkündür. V səsinin b səsi ilə əvəzlənməsi hadisəsi əsasən şərq 
qrupu  dialekt  və  şivələrinə  aiddir.  Bu  hadisəyə  daha  çox  alın-
ma  sözlərdə  təsadüf  olunur.  Məsələn,  döbrüş,  çorçuba,  xəlbət 
(Bakı)  qabal,  Qəzbin,  mirbart,  irəzban,  abam,  çarbadar,  heyba, 
şalbar (Muğan) Orxon-Yenisey abidələrində qeyd olunan fonetik 
fərqlərdən daha çox b> v əvəzlənməsi hadisəsinə təsadüf edilir. 
Məsələn. bilig bilməz kisi, ol sabığ alıp, yağru barıp, üküs kişi 
öltig (1, səh. 71) Tərcüməsi: Sadəlövh (bilik bilməz) adam o sözə 
aldanıb, yaxın gedib, çoxlu adam öldün.
Ol yirgərü barsar, türk bodun, öltəçisən  ( Kül-tigin 8-ci sütun 
səh 71) tərcüməsi. O yerə doğru getsən, türk xalqı öləsisən.
...birlə, Kuşu tutuk birlə sünüşmiş, ərin kop ölürmis ebin barı-
mın... kop kəlürti. (1, səh. 75) tərcüməsi: ilə, kuşu tutuk ilə döyüş-
müş əsgərlərini bütünlüklə öldürülmüş evini dövlətini bütünlüklə 


183

Yüklə 2,22 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   178   179   180   181   182   183   184   185   ...   290




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin