D ə d ə qorqstrreplş d ı rmalar ı •Folklor, Etnoqrafiya və Mifologiya •Onomastika, Dialektologiya və Etimologiya


Onomastika, Dialektologiya, Etimologiya



Yüklə 2,22 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə94/290
tarix02.01.2022
ölçüsü2,22 Mb.
#2369
1   ...   90   91   92   93   94   95   96   97   ...   290
Onomastika, Dialektologiya, Etimologiya


98
DƏDƏ QORQUD ARAŞDIRMALARI
mənaları da (Qoç Koroğlu) dediklərimizi arqumentləşdirir.
Qarağuc (Qaraqoç) at adının başqa müstəvilərdə təhlili də yu-
xarıdakı izahlarla üst-üstə düşür:
“Kitab”ın  müqəddiməsindəki  atalar  sözlərinin  “boy”lardan 
doğan  məntiqi  nəticələr  olması  qorqudşünaslıqda  xüsusilə  vur-
ğulanır.  Bu  mənada  müqəddimədə  işlənmiş  Qarağuc,  eləcə 
də Qazlıq at adları “boy”lardakı Boz ayğır, Qonur at, Qara ay-
ğır  və  s.  kimi  vahidlərin  ümumiləşdirilmiş  adı  kimi  çıxış  edir. 
Deməli, Qarağuc adi at deyil, əksinə, daha güclü, daha qüvvətli 
at mənasındadır. Yaxud “Qarağuca qıymayınca yol alınmaz” ata-
lar sözündən sonra verilmiş “Böyük, iti, polad qılıncı çalmayın-
ca döyüş bitməz” cümləsinin semantik yükü Qarağucun güclü at 
olduğunu söyləməyə imkan verir. Bu, həmin cümlələrdə inkarda 
işlənmiş sözlərin təsdiq variantında daha aydın görünür: Qarağu-
ca qıyınca yol alınar; Böyük, iti, polad qılıncı çalınca döyüş bitər. 
Bununla yanaşı, ikinci nümunədə qılınc sözündən əvvəl işlənmiş 
böyük, iti, polad sözləri birinci nümunədəki Qarağuc adının da 
atributları kimi çıxış edir.
Qazlıq  at.  Müqəddimədə  (Sarb  yürürkən  Qazlıq  ata 
namərd yigit yenə bilməz, binincə binməsə, yeg!) və “boy”larda 
işlənmişdir: Qazanın dilində - Qazlıq atın bütün binən nə yigitsən, 
adıŋ  nədir,  degil  maŋa!  Burla  xatunun  dilində  -  Qazlıq  atım-
dan enməyincə. Dirsə xanın xatununun dilində: Yaralanub Qaz-
lıq atımdan enməyincə... Digər tərəfdən, Qazlıq at Qanturalının  
(Baba, yelisi qara Qazlıq atuma əyər salayım...), həm də Bəkilin 
atı  kimi  təqdim  olunur:  Yelisi  qara  Qazlıq  atın  bütün  bindim. 
Müqayisələr göstərir ki, Qazlıq at “boy”larda bir neçə qəhrəmana 
məxsus at kimi xüsusi olaraq vurğulanır. Deməli, Qazlıq ata olan 
sevgi, Qazlıq at müqəddəsliyi təkcə  müqəddimədə yox, həm də 
“boy”larda aydın şəkildə ifadə olunmuşdur.  
M.Seyidov  “Qazlıq  dağı”  oronimini  araşdırarkən    V.V.Bar-


99

Yüklə 2,22 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   90   91   92   93   94   95   96   97   ...   290




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin