D ə d ə qorqstrreplş d ı rmalar ı •Folklor, Etnoqrafiya və Mifologiya •Onomastika, Dialektologiya və Etimologiya


Onomastika, Dialektologiya, Etimologiya



Yüklə 2,22 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə102/290
tarix02.01.2022
ölçüsü2,22 Mb.
#2369
1   ...   98   99   100   101   102   103   104   105   ...   290
Onomastika, Dialektologiya, Etimologiya
I cıld, Bakı, 2006, s. 348-349). Bu sitatlarda müxtəliflik görünsə 
də, turu (doru) və qır sözlərinin semantik yükünə, demək olar ki, 
eyni  prizmadan  yanaşılmışdır.  Hətta  ...bu,  adi  bir  rəngdir,  ona 
dürr,  mirvari  və  s.  kimi  başqa  mənalar  vermək,  əllaməçilikdən 
... avaraçılıqdan başqa bir şey deyildir”, - hökmünü verən Ramiz 
Əskərin fikirləri yuxarıda qeyd etdiyimiz  sitatlarla səsləşir. Ramiz 
Əskərin hökmü isə o deməkdir ki, bu mövzu öz elmi həllini tapıb 
və bu barədə heç bir yeni fikir deyilməməlidir. Birincisi, publi-
sist, dilçi və tərcüməçi kimi tanınan R.Əskərin sevə-sevə tərcümə 
etdiyi  M.Kaşğarinin  “Divanü  lüğat-it-türk”  əsəri  kimi    sanbal-
lı mənbələr bu mövzuya yenidən qayıtmağı diktə edir. İkincisi, 
“Kitabi-Dədə Qorqud” eposuna mətn semantikası müstəvisində 
yanaşma bir sıra qaranlıq məsələlərə aydınlıq gətirir. Fikrimizcə, 
“Koroğlu” dastanındakı Qırat və Dürat zoonomləri “Kitab”dakı 
“Keçi başlu Keçər ayğır” və “Toqlı başlu Turu ayğır” zoonimləri 
ilə müqayisədə təhlil süzgəcindən keçirilməlidir. Araşdırmalarda 
“Kitab”dakı “Turu at” və “Koroğlu”dakı Qırat və Dürat adlarının 
rəng  anlamlı  vahidlər  əsasında  yarandığı  qeyd  edilir.  Məsələn, 
B.Abdulla  bir sıra tədqiqatlara istinad edərək yazır: “Burada da 
Koroğlunun iki atından birinin adı “Dor at” olduğu halda, o, epos 
boyu  həmişə  “Dur  at”  şəklində  yazılmışdır.  Unudulmuşdur  ki, 
rəngin adı “dur”, “tor” yox, “dor”dur... Qonur və dor – yəni iki 
adlı bir rəng ümumi rənglər aləmində, əsasən, uğur simvolu ol-
muşdur” (B.Abdulla. “Kitabi-Dədə Qorqud”da rəng simvolikası. 
Bakı, 2004, s. 107).
Yuxarıda  “Keçər  ayğır”  zooniminin  bütün  parametrlərinə 
görə  “ötüb  keçən”,  “sürətlə  qaçan”  mənasında  işləndiyini 
əsaslandırdıq. Həmin izahlarda “keçi başlu” və “toqlı başlu”nun 
üslubi antonimlər kimi çıxış etməsini də məhz mətn müstəvisində 
dəqiqləşdirdik. Bu mənada “Keçi başlu Keçər ayğır” modelindəki 
“keçər  ayğır”la  “Toqlı  başlu  Turu  ayğır”  modelindəki  “turu 


106

Yüklə 2,22 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   98   99   100   101   102   103   104   105   ...   290




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin