229
Ənənəvi rabitə vasitələrindən biri də toy-nişan dəvətnamələrini, yaxud yas mərasimlərində
mərhumun ölüm xəbərini qonşu kəndlərə, qohum-əqrəbaya, dost-tanışlara çatdıran xüsusi
salayçı
və
xəbərçilər olmuşdur. Belə xəbərləri yaymaqla məşğul olanlar Abşeron bölgəsində «dəsti-
fərman», Qarabağda «şatır», Lənkəran bölgəsində «salayçı» adlanırdı.
XIX əsrin 60-cı illərində Azərbaycanda
teleqraf rabitəsinin əsası qoyulmağa başlamışdır.
1864-cü ildə Tiflisdən Naxçıvana ilk teleqraf xətti çəkildi. Qafqaz canişinliyinin mərkəzi olan
Tiflis şəhəri 1868-ci ildən etibarən Bakı, Şəki, Gəncə və b. şəhərlərlə teleqraf xətti ilə
birləşdirilirdi. Gədəbəy mis zavodundan Gəncəyə 60 verst uzunluğunda teleqraf xətti çəkildi.
1879-cu ildə Xəzər dənizinin dibi ilə Bakıdan Krasnovodsk şəhərinə teleqraf kabeli çəkilməsi
başa çatdırıldı. 1886-cı ildə Bakıda ilk telefon xətti çəkilməyə başlandı.
134
Bununla belə, XIX əsrin sonu və XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda poçt-teleqraf
idarələrinin sayı yenə də az olub əhalinin tələbatını ödəyəcək səviyyədə deyildi. Onların çoxu
Bakıda cəmləşmişdi. 1903-cü ildə Yelizavetpol quberniya- sında cəmi 23 poçt-teleqraf idarəsi
var idi.
135
Azərbaycanda poçt-teleqraf xidmətinin yaradılması mahiyyət etibarilə çarizmin
müstəmləkəçilik idarə üsulunun təkmilləşdirilməsinə xidmət etsə də, yerli əhali üçün o,
mütərəqqi əhəmiyyət kəsb edirdi.
Ölkədə rabitə xidmətinin artmasında realnı məktəblərin, müəllimlər seminariyasının,
texnikum və peşə məktəblərinin açılmasının mühüm rolu olmuşdur. Ziyalıların və təhsilli
adamların sayı artıqca həm poçt-teleqraf müştərilərinin sayı çoxalır, həm də rabitə xidməti
sahəsinə yerli kadrlar cəlb olunurdu. Bütün bunların sayəsində poçt əməliyyatları genişlənir, poçt
vasitəsi ilə məktub, pul baratları, bağlama və digər əmanətlərin göndərilməsi barədə əhali
arasında yeni təsəvvürlər əmələ gəlir, rabitə xidməti canlanırdı. Şəhər küçələrindən asılmış
poçt
Dostları ilə paylaş: