1962-ci ildə Naxçıvan MSSR-in kənd sahə
xəstəxanalarında əhalinin ümumi
xəstəlik halı
Kənd əhalisinin öyrənilən xəstəlik strukturunu təsvir
etmək üçün əhalinin qısa yaş tərkibini və cinsini nəzərdən
keçirək.
Öyrənilən yaşayış məntəqələrinin əhalisinin cəmi sayı
11703 nəfər, onlardan kişilər – 5789, qadınlar – 5914 nəfər
olmuşdur. Uşaq əhalisinin sayı – 0-14 yaş 5758 nəfər (49,2%),
təqribən böyük əhalinin sayına – 5945 nəfər (50,8%)
bərabərdir.
Öyrənilən kənd əhalisinin yaş tərkibi imkan verdi ki,
1962-ci il ərzində əhalinin ayrı-ayrı yaş qruplarında
müraciətlərin bölünməsi işıqlandırılsın. Bundan başqa tibbi
köməyə müraciət etməyən əhalinin sayı da təyin edildi.
142
Aşağıdakı cədvəldə tibbi köməyə görə göstərilən
müraciətlərin bölünməsi təhlil edilir.
32-ci cədvəl
Ilkin müraciətlərin sayının kənd əhalisinin
ayrı-ayrı yaş qruplarına bölünməsi (%-lə)
O cümlədən
U
şaq qruplar
ı il
lə
rl
ə
M
üraci
ətl
əri
n
bölünm
əsi
M
üraci
ət
etm
əyib
C
əmi
müra
ci
ət
ed
ənl
ər
1 d
əf
ə
2 d
əf
ə
3 d
əf
ə
4 v
ə d
aha
çox
C
əmi
1 yaşa qədər
7,6 92,4 44,8 37,6 9,1 0,9 100,0
1-2
32,0 68,0 34,7 29,4 3,8 0,1 100,0
3-4
43,5 56,5 29,2 24,3 2,5 0,5 100,0
5-9
65,3 34,7 18,7 14,3 1,6 0,1 100,0
10-14
57,4 42,6 24,3 17,0 1,2 0,1 100,0
15-19
51,7 48,3 27,5 18,0 2,8
- 100,0
20-29
47,2 52,8 30,7 19,2 2,5 0,4 100,0
30-39
46,1 53,9 28,7 21,8 3,3 0,1 100,0
40-49
46,9 53,1 29,8 28,2 2,5 0,6 100,0
50-59
41,4 58,6 30,0 24,4 4,0 0,2 100,0
60 və daha
böyük
57,5 42,5 22,3 16,3 3,2 0,7 100,0
Cəmi 48,6
51,4
27,6
20,6 2,9 0,3 100,0
Göstərilən məlumatlardan aydın olur ki, öyrənilən
kəndlərdə 1962-ci ildə tibbi kömək üçün müraciət edənlərin
sayı – 51,4%, müraciət etməyənlərin sayı – 48,6% olmuşdur.
Öyrənilən məlumatlar göstərdi ki, 1962-ci ildə xəstəliyə
görə sahə xəstəxanalarına 6015 nəfər, o cümlədən kişilər –
3172 nəfər, qadınlar – 2843 nəfər müraciət etmişdir.
9221 xəstəlik hadisəsi qeydə alınmışdır, o cümlədən
kişilərdə – 4835 və qadınlarda – 4386 hadisə.
143
Ümumi müraciətlərin sayının tibbi kömək üçün müraciət
edilən müalicə müəssisələrinin növünə görə bölünməsi xüsusi
maraq doğurur. Aşağıdakı cədvəldə bu göstərilib.
33-cü cədvəl
Müraciətlərin müalicə müəssisələrinin növünə
görə bölünməsi (cəminə görə %-lə)
Müalicə müəssisələrinin
növü
Kişilər
Qadınlar
Hər iki cins
Respublika müalicə-
profilaktika müəssisələrinə
7,1 5,5
6,4
Rayon müalicə-profilaktika
müəssisələrinə
12,2 14,1
13,1
Sahə kənd xəstəxanalarına 80,7 80,4
80,5
Cəmi 100,0
100,0
100,0
Cədvəldən göründüyü kimi əhalinin böyük hissəsi –
80,5%-i (o cümlədən kişilər – 80,7%, qadınlar – 80,4%) kənd
sahə xəstəxanalarına, 13,1% (12,2% kişilər, 14,1% qadınlar)
rayon müalicə-profilaktika müəssisələrinə, 6,4% (7,1% kişilər,
5,5% qadınlar) respublika müalicə-profilaktika müəssisələrinə
müraciət etmişlər.
Əhalinin 1000 nəfərinin cinsinə və yaşına görə müraciət
göstəricisi aşağıdakı cədvəldə göstərilib:
144
34-cü cədvəl
Əhalinin 1000 nəfərinin həmin yaş-cins qrupuna
düşən xəstələrin sayı
Yaş qrupları
illərlə
Kişilər Qadınlar Hər iki cins
1 yaşa qədər 1567,2
1452,3
1508,2
1-2 1210,2 893,4 1061,3
3-4 1014,8 732,9 876,7
5-9 548,0 502,7 527,1
10-14 663,5 573,5 622,3
15-19 726,0 736,0 730,8
20-29 838,6 727,6 779,5
30-39 848,3 793,5 818,8
40-49 873,0 793,6 829,4
50-59 996,4 893,4 941,3
60 və daha
böyük
643,4 680,6 664,8
Cəmi 835,2 741,6 787,9
Cədvəldən göründüyü kimi əhalinin ümumi xəstəlik halı
1000 nəfərə 787,9 müraciət olmuşdur, kişilər (1000 nəfərə
835,2 müraciət) qadınlara nisbətən (741,6 müraciət) tez-tez
xəstələnir. Xəstəlik 1 yaşına qədər uşaqlarla daha yüksəkdir
(1000 nəfər) 1 yaşına qədər uşağa 1508,2 müraciət düşür. Ən
aşağı xəstəlik səviyyəsi 10-14 yaşlı uşaqlarda (622,3
müraciət), 5-9 yaşlarda (527,1 müraciət) və 60 və daha yüksək
yaşlarda (664,8 müraciət) qeyd olundu.
Tədqiq olunan əhalinin xəstəliyinin səviyyəsi və
strukturası xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bu aşağıdakı 35-ci
cədvəldə göstərilib
Qeyd etmək lazımdır ki, cədvəldə siniflər və bəzi
xəstəliklər qrafasında «o cümlədən» sözündən sonra yalnız
yüksək faizli xəstəliklər göstərilib.
145
35-ci cədvəl
Xəstəliklərin sinifinə və bəzi nozoloji formasına görə
Naxçıvan MSSR-də 1962-ci ildə kənd əhalisinin
ümumi xəstəlik halının səviyyəsi və strukturası
1000 nəfər əhaliyə
müraciətlərin sayı
Cəmi %-lə
Siniflər və bəzi
xəstəliklərin
forması
kişi qadın
hər iki
cins
kişi qadın
hər
iki
cins
1 2
3 4 5
6
7
Infeksion xəstə-
liklər
168,2
137,6 152,8 29,1 18,6
19,4
O cümlədən:
qarın yatalağı
7,6 8,4
8,0
0,9 1,1 1,0
qızılca
9,1 5,2
7,2
1,1 0,7 0,9
angina 79,3
59,7
69,4 9,5 8,1
9,8
viruslu
qripp
29,5 22,6
26,1
3,5 3,1 3,3
Parazitar
xəstəliklər
29,7 37,7
33,7
3,5 5,1 4,3
O cümlədən:
askaridoz
22,1 28,4
24,8
2,6 3,7 3,1
Travmalar
80,8
40,7
63,7
9,7
6,4
8,1
O cümlədən:
kənd
təsərrüfat
travması
23,0 11,5
16,6
2,7 1,4 2,1
Sənaye travması 34,5 22,1
28,3
4,1 2,3 3,6
Zəhərlənmə 1,7 0,8
1,3
0,2 0,1 0,2
Vitamin
çatışmazlığı
xəstəlikləri
3,3 3,0
3,1
0,4 0,4 0,4
O cümlədən:
raxit
3,3 3,0
3,1
0,4 0,4 0,4
Revmatizs 5,5
7,4 6,5 0,7
1,0
0,8
Maddələr
mübadiləsi və
allergik
pozulmalar
9,3 6,7
8,0
1,1 0,9 1,0
Yeni törəmələr 1,4 1,8
1,6
0,2 0,2 0,2
Endokrin
sistemi
xəstəlikləri
1,0 0,8
0,9
0,1 0,1 0,1
146
Qan yaradıcı
xəstəliklər
sistemi
1,7 9,7
5,8
0,2 1,3 0,7
Psixi pozulmalar
-
0,3
0,2
-
-
0,02
Əsəb sistemi
xəstəlikləri
13,8 15,0
14,4
1,6 2,0 1,8
O cümlədən:
beloma
radikuliti, nevrit
və oturaq nervin
nevrozu
5,5 5,9
5,7
0,7 0,8 0,7
Göz
orqanlarının
xəstəlikləri
34,2 29,9
32,0
4,1 4,0 4,1
O cümlədən:
konyuktivit
21,7 19,3
20,5
2,6 2,6 2,6
Burun, qulaq,
boğaz
xəstəlikləri
144,2
106,7 125,2 17,3 14,4
15,9
O cümlədən:
otitlər
25,7 22,6
24,2
3,1 3,0 3,1
Yuxarı
tənəffüs
yollarının
iltihabı
94,3 62,5
78,3
11,3 8,5 9,9
Tənəffüs
orqanlarının
xəstəlikləri
88,4 72,9
80,6
10,6 9,9 10,2
O cümlədən:
bronxitlər
35,4 35,5
35,5
4,2 4,8 4,5
Ocaqlı
pnevmaniya
43,7 29,4
36,5
5,2 4,0 4,6
Qan dövranı
orqanlarının
xəstəlikləri
22,4 32,1
27,3
2,7 4,3 3,5
O cümlədən:
miokardin
distrofiyası
3,3 8,3
5,8
0,4 1,1 0,7
Həzm
orqanlarının
xəstəlikləri
(diş və ağız
boşluğunun
xəstəliklərindən
başqa)
135,4
116,5 125,8 16,2 15,8
16,0
147
O cümlədən:
qastritlər
22,8 26,5
23,2
2,7 3,6 4,2
Dispepsiya 27,4
13,5 20,4 3,3 1,8
2,6
Enteritlər və
kolitlər
47,8 39,2
43,5
5,7 5,3 5,5
Sümük, əzələ və
toxuma
xəstəlikləri
10,9 10,8
10,8
1,3 1,5 1,4
O cümlədən:
ostiomielit
1,5 0,5
1,0
0,2 0,07 0,1
Dəri xəstəlikləri
50,4 42,8
46,5
6,0 5,8 5,9
O cümlədən:
piodermiya
36,4 30,4
32,1
4,4 4,1 4,1
Ekzema
(allergikdən
başqa)
6,6 8,9
7,8
0,8 1,2 1,0
Böyrək və sidik
orqanlarının
xəstəlikləri
9,5 10,3
9,9
1,1 1,4 1,2
O cümlədən:
nefritlər
2,7 3,0
2,9
0,3 0,4 0,3
Kişi cinsiyyət
orqanlarının
xəstəlikləri
(zöhrəvi xəstə-
liklərdən başqa)
3,8 -
1,9 0,4 - 0,2
Qadın
cinsiyyət
orqanlarının
xəstəlikləri
- 20,8 10,5
- 2,8 1,3
O cümlədən:
endometrit
- 5,7 2,9
- 0,8 0,3
Hamiləlik
xəstəlikləri,
doğuşların və
doğuşdan
sonrakı
patalogiyası
- 10,8 5,5
- 1,5 0,7
O cümlədən:
hamiləlik
toksikozları
- 4,0 2,0
- 0,5 0,2
Nomenklatura-
ya düşməyən və
düzgün
işarələnməyən
7,8 8,9
8,4
0,9 1,2 1,1
148
xəstəliklər
Ağız boşluğu və
dişlərin
xəstəlikləri
11,4 10,6
11,0
1,4 1,4 1,4
Cəmi bütün
siniflər üzrə
835,2
741,6 787,9 100,0
100,0
100,0
Cədvəldən göründüyü kimi strukturada və xəstəliyin
yüksək səviyyəsində birinci yeri infeksion xəstəliklər tutur ki,
onların da xüsusi çəkisi bütün xəstəliklərin 19,4%-ni təşkil edir
(1000 nəfər əhaliyə 152,8 müraciət). Infeksion xəstəliklər
arasında angina bu sinifin yarısını təşkil edir – 9,8% (1000
nəfərə 69,4 müraciət), viruslu qripp – 3,3% (1000 nəfərə 26,1
müraciət), qarın yatalağı – 1,0% (1000 nəfərə 8 müraciət),
qızılca – 0,9% (1000 nəfərə 7,2 müraciət) və sair.
Ikinci yerdə həzm orqanları xəstəlikləri durur – 16,0%
(1000 nəfərə 125,8 müraciət), onların da demək olar ki, 3
hissəsini enteritlər və kolitlər tutur – 5,5% (1000 nəfərə 43,5
müraciət), qastritlər – 4,2% (1000 nəfərə 23,2 müraciət),
dispensiya – 2,6% (1000 nəfərə 20,4 müraciət)
Üçüncü yeri burun qulaq və boğaz xəstəlikləri tutur –
15,9% (1000 nəfərə 125,2 müraciət), onlardan da yuxarı
tənəffüs yollarının iltihabı xəstəliyinin 3 hissəsini təşkil edir –
9,9% (1000 nəfərə 78,3 müraciət), otitlər – 3,1% (1000 nəfərə
24,2 müraciət).
Dördüncü yerdə tənəffüs yollarının xəstəliyi durur –
10,2% (1000 nəfərə 80,6 müraciət), o cümlədən ocaqlı
pnevmaniya 4,6% (1000 nəfərə 36,5 müraciət), bronxitlər –
4,5% (1000 nəfərə 35,5 müraciət).
Beşinci yerdə travmalar durur – 8,1% (1000 nəfərə 63,7
müraciət), o cümlədən sənaye travması – 3,6% (1000 nəfərə
28,3 müraciət), kənd təsərrüfat travması – 2,1% (1000 nəfərə
16,6 müraciət).
Altıncı yerdə dəri xəstəlikləri durur – 5,9% (1000 nəfərə
46,5 müraciət), o cümlədən piodermiya – 4,1% (1000 nəfərə
32,1 müraciət).
Yeddinci yeri parazitar xəstəliklər tutur – 4,3% (1000
nəfərə 33,7 müraciət), o cümlədən askaridoz – 3,1% (1000
nəfərə 24,8 müraciət).
149
Səkkizinci yerdə göz orqanları xəstəliyi durur – 4,1%
(1000 nəfərə 32,0 müraciət), o cümlədən konyuktivit – 2,6%
(1000 nəfərə 20,5 müraciət).
Doqquzuncu yerdə qan dövranı orqanlarının xəstəlikləri
durur – 3,5% (1000 nəfərə 27,3 müraciət). O cümlədən
miokardin distrofiyası – 0,7% (1000 nəfərə 5,8 müraciət).
Onuncu yerdə əsəb sistemi xəstəlikləri durur – 1,8%
(1000 nəfərə 14,4 müraciət), o cümlədən bel-oma radikuliti,
nevrit və oturaq nervin nevrozu – 0,7% (1000 nəfərə 5,7
müraciət).
On birinci yeri sümük, əzələ və toxuma xəstəlikləri tutur
– 1,4% 1000 nəfərə 10,8 müraciət).
On ikinci yeri ağız boşluğu və dişlərin xəstəlikləri tutur
– 1,4% (1000 nəfərə 11,0 müraciət).
Bunlardan sonra xüsusi çəkisi 1,3-dən 0,02-yə qədər
olan xəstəliklər qrupu gəlir: qadın cinsiyyət orqanlarının
xəstəlikləri – 1,3% (1000 nəfərə 10,5 müraciət), böyrək və
sidik orqanlarının xəstəlikləri – 1,2% (1000 nəfərə 9,9
müraciət), nomenklaturaya düşməyən və düzgün
işarələnməyən xəstəliklər – 1,1% (1000 nəfərə 8,4 müraciət),
maddələr mübadiləsi və allergik pozulmalar – 1,0% (1000
nəfərə 8,0 müraciət), revmatizm – 0,8% (1000 nəfərə 6,5
müraciət), qan yaradıcı xəstəliklər sistemi – 0,7% (1000 nəfərə
5,8 müraciət), hamiləlik xəstəlikləri, doğuşların və doğuşdan
sonrakı patologiyası – 0,7% (1000 nəfərə 5,5 müraciət),
vitamin çatmamazlığı xəstəlikləri – 0,4% (1000 nəfərə 3,1
müraciət), kişi cinsiyyət orqanlarının xəstəlikləri (zöhrəvi
xəstəliklərdən başqa) – 0,2% (1000 nəfərə 1,9 müraciət),
zəhərlənmə – 0,2% (1000 nəfərə 1,3 müraciət), yeni törəmə –
0,2% (1000 nəfərə 1,6 müraciət), endokrin sistemi xəstəlikləri
– 0,1% (1000 nəfərə 0,9 müraciət), psixi pozulma – 0,02%
(1000 nəfərə 0,2 müraciət).
Yuxarıda göstərilənlərdən aydın olur ki, xəstəliklərin
strukturasının əsas hissəsini infeksion xəstəliklər, həzm
orqanlarının xəstəlikləri, burun, qulaq, boğaz xəstəlikləri,
tənəffüs orqanlarının xəstəlikləri, travmalar, dəri xəstəlikləri,
parazitar xəstəliklər, göz orqanlarının xəstəlikləri tutur ki,
onların payına üst-üstə xəstəliklərin 83,9%-i düşür.
150
Dostları ilə paylaş: |