Rza Abbasqulu oğlu 20 aprel 1894-cü ildə Naxçıvanda, mədəniyyəti və elmi yüksək
qiymətləndirən bir ailədə doğulub. İlk təhsilini Naxçıvanda alıb və doğma dillə yanaşı, rus dilini
mükəmməl öyrənib. Səhnəyə də ilk dəfə 1907-ci ildə məktəbdə hazırlanan Nikolay Qoqolun "Ölü
canlar"ında Çiçikov rolunda çıxıb. Tamaşa rusca oynanılıb.
bəy 1910-cu ildə oğlunu Tiflisə oxumağa yollayıb. Gənc Rza burada səkkizillik ticarət məktəbinin
dördüncü sinifinə daxil olub. Az müddətdə Tiflisin ədəbi-mədəni həyatı ilə tanış olan Rza Təhmasib
buradakı Azərbaycan teatr həvəskarları dərnəyinə üzv yazılıb. Təhsil ocağını 1915-ci ildə bitirib və
işləmək üçün Bakıya göndərilib. O, müxtəlif idarə (kontor) işlərində çalışıb. 1920-ci ilin payızında
Milli səhnəmizdə obrazın səhnə təfsirinə (traktovkasma) ciddi yanaşan, sifət ifadələrinin
(mimikanın) xarakterin açılmasında mühüm amil olduğunu əyani göstərən aktyorlar arasında
ilkinlərdən biri də Rza Təhmasib idi. Cəfər Cabbarlının tiplər qalereyasında Aydın
və Dövlət bəy
("Aydın"), Elxan və Əbu Übeyd ("Od gəlini"), Balaş ("Sevil"), Hacı Əhməd ("Almaz"), İmamyar
("Yaşar"), General-qubernator ("1905-ci ildə"), Mirzə Cəlil Məmmədquluzadənin ölməz İsgəndər və
Hacı Həsən ağa ("Ölülər"), Hüseyn Cavidin İblis və Arif ("İblis"), Şeyx Sənan ("Şeyx Sənan"),
Keykavus ("Səyavuş"), Dəli knyaz ("Knyaz"), Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin Fərhad və Hacı
Səməd ağa ("Bəxtsiz cavan"), Pərviz xan ("Köhnə dudman"), Nəcəf bəy Vəzirovun Fəxrəddin və
Rüstəm bəy ("Müsibəti-Fəxrəddin"), Mirzə İbrahimovun Süleyman ("Həyat") kimi səhnə
personajlarının ifaçıları sırasında mahir xarakterlər aktyoru Rza Təhmasibin öz yaradıcılıq
nailiyyətləri var.
Onun tərcümə əsərlərində oynadığı rollar silsiləsində bədii ləyaqəti, yumor təbiiliyi,
koloritinin dadı-duzu ilə Aleksey Lunaçarskinin "Şahın bərbəri" (Aristid), Konstantin Trenyovun
"Lyubov Yarovaya" (koşkin), Aleksandr Korneyçukun "31-43" ("Donanmanın məhvi". Strijen),
Nikolay Qoqolun "Müfəttiş" (Bələdiyyə rəisi) və Maksim Qorkinin "Həyatın dibində" (Aktyor)
pyeslərinin tamaşalarındakı obrazları teatr ifaçılıq sənətimizin parlaq səhifələrini təşkil edir.
Aktyor kimi teatrın aparıcı sənətkarlarından olan Rza Təhmasib Milli Dram Teatrında
rejissorluq da edib. 1930-cu ilin axırlarından isə kino yaradıcılığına keçib. "Arşın mal alan" filmi
onun ən uğurlu işidir. Bu filmə görə Stalin mükafatına layiq görülüb.
Rza Təhmasib altmışıncı illərin birinci yarısında Azərbaycan Teatr Cəmiyyətinin (indiki
Teatr Xadimləri İttifaqı) sədri olub. Əvvəllər Bakı Teatr Məktəbində, 1946-cı ildən ömrünün
sonunadək teatr institutunda aktyor və rejissor sənətindən dərs deyib. Azərbaycan Respublikasının
əməkdar incəsənət xadimi (17 iyun 1943) və xalq artisti (29 iyun 1964) fəxri adları ilə təltiflənib.
Rza Təhmasib 14 fevral 1980-ci ildə Bakıda vəfat edib və ikinci Fəxri xiyabanda dəfn
olunub.
Dostları ilə paylaş: