Cabbar Mämmädov Dİplomatik psixologiYA

Ustadım  öyrätdi  ki,  bunun  üçün  havanın  necä  olacağını,  ovun  nä  zaman  gur  olacağını  vä s.  qabaqcadan  proqnozlaşdıra 
bilmäk  zäruridir  ki,  mähz  yağışın  filan  vaxtı  yağacağını  däqiq  bildikdän  sonra  camaatın  gözü  qarşısında  bütä  yalvarmaq 
lazımdır,  nä  vaxt  gäldi  yox.  Ustadım  bunun  üçün  müxtälif  cücülärin,  heyvanların  davranışından  istifadä  edirmiş,  mäs., 
arıların uzağa getmäyib öz pätäyinä toplaşmasından, qurbağaların rängini däyişib, qaramtıl räng almasından, zälilärin suyun 
üzünä çıxmasından vä s. belä näticä çıxarırmış ki, tezliklä yağış yağacaq vä yalnız onda, xahişä gälmişlärin näzirini qäbul 
edib, bütdän yağış göndärmäsini rica edärdi, başqa vaxt isä müxtälif bähanälärlä cavabdan yayınardı. Yaxud da ki, mäbäddä 
saxladıqları dovşanların, quşların vä balıqların fäallaşmasından,  yem axtarmaq üçün  ora-bura vurnuxmasından belä näticä 
çıxarardı  ki,  iqlim  eyni  bölgänin  eyni  növlü  bütün  canlılarını  eyni  vaxtda  süstläşdirib,  eyni  vaxtda  fäallaşdırdığından, 
demäli,  ägär  buradakı  dovşanlar,  käkliklär  vä  ya  balıqlar  fäallaşıb,  yem  axtarışına  başladısa,  demäli,  meşä  vä  çaylardakı 
bütün növ dovşan, käklik vä balıqlar da yem üçün vurnuxmağa başladığı vaxtdır vä yalnız onda qapıya düzülän ovçulardan 
näzir  alıb  bütdän  onlara  yaxşı  ov  yetirmäsini  arzulayarmış.  Özü  dä  bu  zaman  mäsäläyä  mistika  donu  geydirmäk  üçün 
mänasını özü dä bilmädiyi bäzi uydurma sözlär dä oxuyarmış ki, guya, bu da tilsimdir. Häqiqätän dä, bütä näzir verilän gün 
başqa günlärä nisbätän qat-qat artıq ov rast olurmuş ki, bu da bütä olan inamı gün-gündän artırardı. 
Ustadımın  ölümündän  sonra  män  dä  bir  müddät  bu  cür  ällamälik  etdim  vä  insafän  bütün  «qüdrätinä»  olan  inamı  vä 
demäli,  bura  axışıb  gälän  näzirlärin  miqdarını  birä-beş  artıra  bildim.  Lakin  tezliklä  İslamın  bu  yerlärä  ayaq  açması  ilä, 
mänim bütüm işsiz qaldı vä özümün dä bazarım bağlandı».
 
Mäsälänin  mahiyyätini  nisbätän  aydın  ifadä  edän  müällif  bununla  häm  dä  qädim  dünyadakı  bir  çox  büt 
möcüzälärinin  mahiyyätini  aydın  başa  düşmäyä  kömäk  edir.  Belä  ki,  çoxsaylı  äfsanälärdä  vä,  eläcä  dä,  real 
tarixlärdä bir çox fövqäladä qabiliyyätindän bähs edilän neçä-neçä müqäddäs büt necä oldu ki, axırda İslam vä 
ya Xaçpärästlik qarşısında mäğlub oldu? Demäli, burada söhbät istänilän halda hansısa tryukdan gedirmiş, real 
möcüzädän yox. 
* * * 
Deyilänläri  yekunlaşdıraraq  bir  şeyi  qeyd  edäk  ki,  vacib  olanı  –  fenomen,  elm  vä  şarlatanlığın  biri-
birindän färqländirilä bilinmäsidir. Bir dä vacib olanı odur ki, dünyanın bu görünänlärdän, eyni zamanda, elmin 
täsvir etdiyindän ibarät olmadığını därk edäsän. 
 
Nostradamus barädä 
 
Nostradamus  adının  mäşhur  olduğundan  onun  barädä  izafi  mälumat  vermirik.  Sadäcä,  onun  qabiliyyäti 
barädä bir sıra mäsäläläri izah edirik. 
Nostradamusun bioqrafiyasında belä bir fakt mövcuddur. Nostradamus hälä gänc olarkän älinä haradansa beş 
ädäd  qädim  yähudi  kitabı  düşür.  Bu  hämin  kitablar  idi  ki,  eramızdan  çox-çox  ävväl  yadellilär  qädim  İsrail 
torpağını  işğal  edib,  yandırarkän,  Yähudi  kahinläri  bütün  var-yoxlarını,  xäzinäni  qoyub,  özläri  ilä  xäzinädän 
yalnız  bu  beş  kitabı  götürüb  qaçmışlar.  İndi  dä  bu kitablar  mänşäcä  Yähudi  olan  Nostradamusun  älinä  düşüb. 
Nostradamussa bir il müddätindä gizli bir otağa çäkilib, bu kitabları oxuyub, än axırda da hamısını yandırır ki, 
bunlar pis adamların älinä düşsä fälakät törädä bilärlär. Ondan sonra mäşhur gäläcäkgörmälärini yazır. 
—  Bu  mäsälä  ilä  bağlı  olan  versiyalardan  biri  ondan  ibarätdir  ki,  bu  kitablar  häqiqätän  dä,  qädim  peyğämbärlärin, 
gäläcäkgöränlärin  yazdığı  kitablardır  vä  onlarda  Nostradamusun  yazdıqları  Nostradamusdan  ävväl  yazılmış  olub. 
Nostradamus sadäcä olaraq, onları tärcümä edib, müäyyän älavä düzälişlärlä öz adından verib. Vä sonradan da onları 
yandırıb ki, işin üstü açılmasın. 
—  Digär  versiyaya  görä,  Yer  küräsindä  nä  zamansa  indikindän  daha  yüksäk  olan  sivilizasiya  mövcud  olub  (bu  barädä 
aşağıda [bax, säh. 109] danışılır), lakin hansısa qlobal fälakät vä  ya  nüvä müharibäläri o sivilizasiyanı  mähv edib  vä 
insanlar  yenidän  ibtidai  icma  quruluşuna  gedib  çıxıblar.  O  kitablar  da  hämin  dövrün  tarix  kitabıdır.  Sadäcä  olaraq, 
hämin sivilizasiyanın tarixi yenidän bizim sivilizasiyada täkrarlandığından, faktlar uyğun gälä bilir. 
—  Bir başqa versiyaya görä, eynän Yerdäki häyat kimi bir häyat forması hansısa ulduz sisteminin planetlärindän birindä 
vä  ya bizimlä paralel mäkanda mövcuddur vä  bizdäki tarixi proseslär nä zamansa  oralarda da baş  verib. İndi, sadäcä 
olaraq, burada da hämin proseslär baş verdiyindän, onların tarix kitabları burada peyğämbärlik kitabları kimi görünür. 
Onların tarix kitablarının gälib bura necä çatması mäsäläsi isä, artıq tamam başqa problemdir – burada yad sivilizasiya 
nümayändäläri ilä älaqä versiyasından tutmuş tutmuş, älahiddä sensitivist qabiliyyätä maliklik versiyasına qädär bütün 
variantlar işläkdir; 
—  Tamam  başqa  versiyaya  görä,  onlar  häqiqätän  dä,  hansısa  qabiliyyätläri  öyrädän  metodikalar  olub  ki,  Nostradamus 
häqiqätän dä, onları öyränib vä bütün gäläcäkgörmälärini öz beynindän söyläyib. 
Nostradamusun  qabiliyyätinin,  o  cümlädän,  söylädiklärinin  mötäbärliyinä  gäldikdä  isä,  bununla  bağlı 
versiyalardan biri ondan ibarätdir ki, Nostradamusun söylädikläri adi şarlatanlıqdan savayı özgä bir şey deyil. 
Belä  ki,  Nostradamus  mäsäläläri  o  däräcädä  dumanlı  vä  dolaşıq  bir  formada  täsvir  edir  ki,  onları  istänilän  bir 
tarixi hadisä ilä oxşatmaq olar. Yäni, Nostradamusun kitablarında ardıcıl olaraq deyilmir ki, filan il filan hadisä, 
ondan sonra filan hadisä baş veräcäk. Xeyr. Orada pärakändä şäkildä şeirlär verilir ki, ayrı-ayrı yerlärdäki şeirläri 
bir-biri  ilä  mäntiqi  älaqäländirmäklä  onlarda  täxminän  filan  tarixi  hadisänin  täsviri  verildiyi  näticäsi  çıxarılır. 

www.uemu.birolmali.com
                                                   
Urmu Kitabxanasi
 
109 
Lakin burada mäsälä bundan ibarätdir ki, hämin bändläri bir başqa yerlärdäki bändlärlä mäntiqi älaqäländirdikdä 
bir  başqa  mäna  alına  bilir  vä  ya  hämin  şeirlärin  özlärinin  misralarını  bir  başqa  cür  yozduqda  tamam  färqli 
mäzmun käsb edä bilir. 
Digär  versiyaya  görä,  Nostradamusun  dediklärindä  häqiqätän  dä,  uyarlılıq  var.  Belä  ki,  mäsälän,  täkcä 
SSRİ-nin  yaranması  vä  dağılması  ilä  bağlı  söylädikläri  ciddi  faktlardandır  ki,  burada  uyğunluq  heyrätamiz 
säviyyädädir. Äsärdä bu däräcädä uyğunluğu häddän artıq böyük olan faktlar kifayät qädärdir. Bunun äsasında 
fatalizm täräfdarları belä bir fikir söyläyirlär ki, burada doxsan faiz hallar uyğun gälmäyib, cämisi beş-altı faizin 
düz çıxması özü dä böyük mäsälädir. Demäli, dünyanın hansısa gizli proqramları, kodları mövcuddur ki, insan 
beyni onun yüzdä beşini dä olsa görüb duya bilir. 
O  ki  qaldı,  Nostradamusun  özünün  öz  gäläcäkgörmälärini  sacayaq  vä  astronomik  cihazlarla 
älaqäländirmäsinä, mälum olanı bundan ibarätdir ki, Nostradamus heç vaxt teleskop götürüb, sähärä qädär damın 
belindä  ulduzları  izlämäklä  mäşğul  olmayıb.  Sadäcä  olaraq,  äsärindä  tez-tez  faktları  hansısa  ulduz 
yerdäyişmäläri,  bürclärin  quruluşu  ilä  älaqäländirir  ki,  bunun  üçün  dä  onun  özünün  xüsusi  astronomik 
müşahidälär aparmasına heç bir lüzum yox idi. Bunun üçün istänilän astronomiya kitabından lazımi astronomik 
mälumatı almaq yetärlidir. 
 
IV.2.4.3. SİRLİ BİLİKLÄRİN MÄNŞÄYİ 
 
Yekunda  maraqlı  olan  bir mäsälä  barädä:  Bu  biliklärin  sirläri  heç  bir  elmi,  texnikası,  texnologiyası, däqiq 
ölçü alätläri olmayan qädim insanlara haradan mälum olub? Vä hätta ölçü cihazları, alätläri olsa da belä, bunlar 
elä sadä şeylär dä deyillär ki, onu qädim insanların primitiv düşüncä säviyyäsi ilä ähatä etmäk mümkün olsun. 
Hätta bugünkü elm, bu qädär inkişaf etmäsinä baxmayaraq, bunların bir çoxuna hälä dä gälib çata bilmäyib vä ya 
bir çoxunu qädim insanların hämin bu xätlä gälän biliklärindän istifadä etmäklä öyränib. Bütün bunlar necä ola 
bilib? 
Bu sualın bir neçä färziyyävi cavabı var. 
—  Birinci  cavab  ondan  ibarätdir  ki,  bu  biliklär  insanlara  müxtälif  vaxtlarda  ayrı-ayrı  peyğämbärlär  täräfindän  gätirilib. 
Onlara da bu biliklär, Yerdäki insanların taleyini nizamlamaq üçün, täbii olaraq, Allah täräfindän verilib; 
—  İkinci bir färziyyäyä görä, ayrı-ayrı insanlar müxtälif dövrlärdä sırf täsadüfi olaraq bu tipli biliklärlä rastlaşıb, sonra da 
onu araşdırıb izahını tapıb, sirrini gizli saxlayaraq ondan istifadä ediblär. İndiki dövrdä dä mäşhur käşflärin bir çoxunun 
sırf täsadüfän edildiyi tarixdän mälumdur (Mäs., Arximedin – hidravlik qanunu [hamamdan «evrika» deyä-deyä çıxıb 
qaçması mäsäläsi], Nyütonun – Ümumdünya Cazibä Qanununu [başına alma düşmäsi mäsäläsi], Kekulenin – benzolun 
quruluşunu  [äl-älä  tutan  meymunlar  mäsäläsi],  Erstedin  –  elektriklä  maqnitin  älaqädar  olduğunu  [mäktäbdä  tädris 
zamanı  täsadüfän  stolun  üstündä  olan  kompasın  elektrik  cäräyanının  qoşulması  ilä  öz  äqräblärinin  istiqamätini 
däyişmäsi  mäsäläsi],  Bekkerelin  –  radioaktivliyi  [Uranın  täsadüfän  fotokağızlarla  eyni  şkafda  saxlanması  mäsäläsi] 
täsadüf näticäsindä käşf etmäläri vä b. bu qäbildändir); 
—  Üçüncü  versiyaya  görä,  bu  biliklär  insanlara  yerdänkänar  sivilizasiya  nümayändäläri  täräfindän  gätirilib  (bu  barädä 
ätraflı bax: burada säh.: 111); 
—  Dördüncü  versiyaya  görä,  Yer  üzündä  nä  vaxtsa  indikindän  daha  yüksäk  olan  bir  sivilizasiya  mövcud  olub  vä  o 
sivilizasiyanın elmi-texniki  säviyyäsi indikindän dä  yüksäk bir pilläyä qädär qalxa bilib. Sonradan bu sivilizasiya,  ya 
nüvä müharibälärininmi, ya ekoloji tarazlığın güclü şäkildä pozulmasınınmı, ya astronomik fälakätlärinmi, ya da buna 
bänzär  bir  başqa  amillärin  säbäbindän  mähv  olub  gedib  vä  insanlıq  ibtidai  icma  quruluşundan  başlayaraq  yenidän 
täkamül edib, indiki säviyyäsinä qalxıb (bu barädä ätraflı bax: burada säh.: 109). 
Aşağıda bu versiyaların sonuncu ikisi barädä nisbätän daha ätraflı: 
 
IV.2.4.3.1. İtmiş sivilizasiyalar barädä 
 
Deyildiyi kimi, sirli biliklärin mänşäyi ilä älaqädar olan versiyalardan biri ondan ibarätdir ki, Yer üzündä nä 
vaxtsa  indikindän  daha  yüksäk  olan  bir  sivilizasiya  mövcud  olub  vä  o  sivilizasiyanın  elmi-texniki  säviyyäsi 
indikindän  dä  yüksäk  bir  pilläyä  qädär  qalxa  bilib.  Sonradan  bu  sivilizasiya,  ya  nüvä  müharibälärininmi,  ya 
ekoloji  tarazlığın  güclü  şäkildä  pozulmasınınmı,  ya  astronomik  fälakätlärinmi,  ya  da  buna  bänzär  bir  başqa 
amillärin säbäbindän mähv olub gedib vä insanlıq ibtidai icma quruluşundan başlayaraq yenidän täkamül edib, 
indiki säviyyäsinä qalxıb. 
Özlüyündä bu versiya azinandırıcı görünsä dä, häqiqätdä onun da, öz arqumentläri var. Mäsälä burasındadır 
ki, indiki elmä bir sıra elä tarixi sänädlär gälib çatıbdı ki, elm hälälik onları izah etmäkdä çox acizdir. Bunların 
bir neçäsi aşağıdakılardır: 
1929-cu ildä İstanbuldakı Türkiyä Milli Muzeyinin direktoru Milal Ähmäd qädim bir xäritänin iki parçasını 
aşkar  etdi.  Xäritä  XV-XVI  äsrlärdä  yaşamış  admiral  vä  coğrafiyaşünas-alim  Piri-Reysä  mäxsus  idi.  Özünün 

www.uemu.birolmali.com
                                                   
Urmu Kitabxanasi
 
110 
«Bähriys» adlı äsärindä o, bu xäritäni Makedoniyalı İsgändär dövrünä aid daha qädim bir xäritädän köçürdüyünü 
bildirir.  Sonradan  eyni  qädimliyä  malik  daha  iki  xäritä  –  fransız  Orontiya  Fineyin  (1532-ci  il)  vä  türk  Hacı 
Ähmädin (1559-cu il) xäritäläri aşkar olunur. Här üç xäritänin maraqlı xüsusiyyäti ondan ibarät idi ki, onlarda 
hälä Kolumbdan çox-çox ävväldä Amerika vä Antarktida qitäläri täsvir olunmuşdu. Özü dä necä? 
Bu  xäritälär  aşkar  olunduqdan  sonra  onlarda  täsvir  olunan  ölçülärlä,  indiki  xäritälärdä  täsvir  olunan 
Antarktida  vä  Amerika  xäritälärindäki  bir  sıra  ölçülärin  tamamilä  bir-birindän  färqländiyi  mälum  oldu.  Bu 
mäsälä  ilä  bağlı  Antarktidaya  göndärilmiş  xüsusi  beynälxalq  ekspedisiya  1934-cü  ildä  apardığı  täkrar 
hesablamalarla bu materikdäki bir çox zirvänin, yarğanın, sahil çıxıntılarının vä s.-in bu xäritälärdä daha däqiq 
verildiyini  müäyyänläşdirdi.  Bundan  älavä  bir  fakt  xüsusi  maraq  doğurdu:  hazırkı  xäritälärdä  Antarktidaya 
bitişik şäkildä göstärilän «Kraliça Mod» adlı bir zirvä bu xäritälärdä sahildän bir qädär aralıda yerläşän ayrıca bir 
ada  kimi  göstärilirdi.  Älavä  seysmik  yoxlama  hämin  xäritälärin  däqiqliyini  täsdiqlädi:  Häqiqätdä  dä,  onu 
materiklä quru sahäsi yox, bu xäritälärdä göstärildiyi kimi, däniz sahäsi birläşdirirmiş. Sadäcä olaraq, bu däniz 
hazırda buzlaqlarla äväz olunub vä bu buzlaq zirvä ilä materik arasındakı fasiläni görünmäz edib. 
Bundan älavä,  bu xäritälärdä maraqlı olan  daha bir neçä  mäsälä  xüsusi maraq doğurdu vä indiyä qädär dä 
doğurmaqdadır: Ävväla – onlar hamısı eyni bir qädim orijinaldan deyil, färqli orijinallardan köçürülmüşdülär vä 
formaları  da  müxtälif  idi;  İkincisi  –  onların  här  üçündä  Yer  kürä  formasında  täsvir  olunmuşdu;  vä  nähayät, 
üçüncüsü – bunların här üçündä Antarktida buzlaqlardan azad formada,  yäni axan çayları, qaynayan bulaqları, 
dänizläri, gölläri, körfäzläri vä s.-lä birgä göstärilmişdi. Antarktida isä yalnız 10-15 mln. il bundan ävväl belä bir 
formada olub. 
Astronomiya  sahäsindä  isä  qädim  dövrlärdän  indiki  dövrä  qädär  häddän  artıq  çoxlu  sayda  maraqlı  faktlar 
gälib  çatıb:  Misir  Ehramlarının  ölçülärindä  Yerin  radiusu,  sıxlığı,  kütläsi,  Yerdän  Günäşä,  Aya  qädär  olan 
mäsafä vä s.-in çox däqiqliyi ilä äks olunduğu mäşhurdur. 
Bundan älavä, hindlilärin «Surya-Sidhanta» adlı bir qädim kitabäsindä vä qädim Mayyaların, indi «Drezden 
Kodeksi» adlandırılan bir kitabında Yerin diametri bir faiz xäta ilä göstärilib (hansı ki, bu xäta da yäqin ki, bu 
müddätdä atmosferä çökän tozlardan ämälä gälib); bir Babil kitabında Venera planetinin fazaları vä Yupiterin 
dörd peyki olması barädä danışılır (hansı ki, müasir elm bunları yalnız son yüzillikdä käşf edib) vä s. 
Digär bir çox elmlär sahäsindä dä belä faktlar çoxsaylıdır. Mäs., däri altına nazik qızıl saplar yerläşdirmäklä 
üz  därisini  cavan  saxlamaq  metodunu  müasir  elm,  qädim  Misir fironlarının  kitabxanası  aşkar  ediländän  sonra, 
buradakı  qädim  bir  papirus  yazısından  öyränib.  Hazırda  üz  därisini  qırışlardan  qorumaq  vä  därini  cavan 
saxlamaq üçün tibbi-kosmetologiyada bu metoddan geniş istifadä edilir. 
Bunlar  Yer  üzündä  nä  vaxtsa  çox-çox  qädimlärdä  hansısa  güclü  sivilizasiyaların  mövcud  olması  barädä 
müäyyän  ehtimallar  yaradan  bir  sıra  faktlar  idi.  Dinlärin  dä  demäk  olar  ki,  hamısı  bu  versiyanı  täsdiqläyir. 
Söhbät Yer üzünün bütün xalqlarının dinlärindä cüzi färqlärlä täkrarlanan «Nuh tufanı» mövzusundan gedir. 
Bunlardan  savayı,  ayrı-ayrı  xalqların  şifahi  vä  yazılı ädäbiyyatında  bundan  bähs  edän  bir  sıra  çox  maraqlı 
faktlar var. 
Müällifi  vä  yazılma  tarixi  mälum  olmayan  qädim  Hind  mädäniyyät  abidäläri  «Mahabharata»  vä 
«Ramayana»da «bir göz qırpımında vä fikir süräti ilä häräkät edän», häräkäti «göy gurultusu kimi azman säslärlä 
vä  ildırım  kimi  parlaq  odlarla  müşayiätlänän»  nähäng  uçan  arabalardan  vä  onların  Yerä  atdığı  «min-min 
Günäşdän dä parlaq» märmilärdän bähs olunur. «Onlardan yaranan gurultu min-min barabanın zärbindän daha 
güclü  idi...  Onların  zärbäsindän  sonra  böyük  partlayışlar  vä  odlu  burulğanlar  alämi  bürüdü...  Nähäng  vä  od 
püskürän  bu  silahlar  («Brahman  başı»,  «İndra  odu»)  şimşäklärlä  bürünmüş  vä  ani  sürätlä  yayılırdılar... 
Onlardan ayrılan partlayış on min Günäşdän daha parlaq idi... Tüstüsüz olan bu odlar här täräfä yayılırdılar... 
Bütün insanlığı qırmaq üçün olan bu odlar, qarşısına çıxan här şeyi bir anda külä çevirirdi... Ondan yalnız yer 
altındakı sığınacaqlarda gizlänänlär xilas tapdılar... Onların da saçı vä dırnağı tökülürdü...» vä s. 
«Mahabharata»nın bu cümlälärindä deyilänlärin indiki nüvä silahlarının partlayışı halı ilä tam şäkildä oxşar 
olduğu barädä häddän çox yazılıb. Özü dä bir täkcä qädim «Veda» ädäbiyyatı vä «Mahabharata» tädqiqatçıları 
täräfindän  yox,  häm  dä,  bir  çox  Qärb  mütäxässisläri  täräfindän.  O  cümlädän,  mäşhur  atomçu-fizik  R.Yunq  öz 
äsärinin  adını  da  mähz  «Mahabharata»dakı  hämin  cümläsindän  götüräräk,  kitabını  «On  min  Günäşdän  daha 
parlaq...» adlandırıb. 
Bundan älavä, Qädim Astek daş kitabälärindä (Meksika ärazisindä tapılıb, hazırda Vatikan kitabxanasında 
saxlanılan "Vatikan kodeksi», «Rios kodeksi» vä «Telerian-Remensis kodeksi» adlandırılan kitabälärdä), qädim 
Assuriya  kitabxanasından  bugünkü  dövrä  gälib  çatmış  kitabälärdä («Şumerlärin mövcudluq kitabı», «Hilqamış 
eposu»  vä  s.-dä),  Misir  papiruslarında  («Qäzaya  uğramış  gämilär  barädä»...),  Semit  sänädlärindä  («Här  şeyi 
görmüş adam barädä»...), Yapon eposlarında («Koyi-Ki»...), qädim Babil gil kitabälärindä, qädim german yazılı 
abidälärindä  («Ura  Linda  Buk»da)  vä  b.-da  nä  vaxtsa  Yer  üzündä  indikindän  daha  yüksäk  sivilizasiyanın 
mövcud olması barädä yuxarıdakına bänzär maraqlı mälumatlar var. 
Bundan älavä, tarix boyu bir sıra nüfuzlu tarixçilär, filosoflar da öz äsärlärindä bu mövzudan bähs edib, Yer 
üzündä  nä  vaxtsa  indikindän  daha  yüksäk  sivilizasiyanın  mövcud  olduğunu  bildiriblär.  O  cümlädän,  Homer 

www.uemu.birolmali.com
                                                   
Urmu Kitabxanasi
 
111 
(y.e.ä.), Pindar (y.e.ä. V äsr), Hellinika (y.e.ä. V äsr), Feopomp (y.e.ä. IV äsr), Platon (y.e.ä. V-IV äsr), Manefon 
(?); Babil tarixçisi Beros (y.e.ä. III äsr), Siciliyalı Diodor (y.e.ä. I äsr), Böyük Pliniy (I äsr), İosif Flaviy (I äsr), 
Klavdiya Eliane (II-III äsrlär), Pomponi Mel (I äsr), Yevseviy Kesariyski (II äsr), Krantor (III-IV äsr), Prokl (V 
äsr) vä b. da nä vaxtsa Yer üzündä yüksäk inkişaf säviyyäsinä çatmış bir sivilizasiyanın mövcud olması barädä 
yazıblar. Bunların içärisindä Platonun (e.ä. 428-348) «Atlantida»sı xüsusilä mäşhurdur. 
Platonun  «Timey»  vä  «Kratil»  äsärlärindä  täsvir  etdiyi,  haradasa  Atlantik  okeanı  ärazisindäki  («Herkules 
sütunları arxasındakı») bir qitädä yerläşän çox yüksäk elm vä mädäniyyätä malik «Atlantida» dövläti tarix boyu 
diskussiya  mänbäyi  olub.  Platon  onun  barädä  mälumatı  özünün  ana  babası,  qädim  dünyanın  yeddi  räsmi 
müdrikindän  biri  olan  Solondan,  o  da,  öz  növbäsindä  bunu,  y.e.ä.  570-ci  ildä  Misirä  säyahät  edärkän,  oradakı 
Neyt mäbädi kahinlärindän eşitdiyini yazır. 
Här halda, biz burada «Atlantida» mövzusunun müzakiräsini açmaqdan uzağıq, söhbät, yalnız cadugärliyin 
äski sivilizasiyalarla älaqäsi versiyasının hansısa äsasa malik olduğunu göstärmäkdän gedirdi. 
Bäs sonradan bu yüksäk elmi täräqqi hara yoxa çıxdı ki, insanlıq här şeyi sıfırdan başlayıb hämin säviyyäyä 
täkrarän qalxmağa çalışdı? 
  Bir versiya görä – bu sivilizasiya nüvä bombalarının yaradılmasına qädär yüksäk texnoloji säviyyäyä qalxdı 
vä sonra elä öz aralarında baş verän nüvä müharibäläri ilä dä dağıldı; 
  Digär versiyaya görä – bu sivilizasiya äsasän cadu biliklärinin mänimsänilmäsi istiqamätindä inkişaf edirdi 
vä sonda da o, total cadu müharibälärinin qurbanı oldu; 
  Vä  nähayät,  tamam  başqa  versiyaya  görä  –  bu  sivilizasiya  total  iqlim  däyişmälärinin  vä  ya  qlobal 
kataklizmin (mäsälän Yerä asteroid düşmäsinin) qurbanı olub. 
 
IV.2.4.3.2. Yerdänkänar sivilizasiyalar barädä 
 
Yuxarıda  (säh.,  109)  deyildi  kimi,  bir  çoxları  da,  mistik  biliklärin  mänşäyini  yerdänkänar  sivilizasiyalarla 
älaqäländirirlär. Bu versiya da müäyyän äsaslara malikdir. Belä ki, yerdänkänar sivilizasiyaların mövcud olması 
vä onların Yerlä älaqäsi mäsäläsini elm, hälälik täsdiq edä bilmirsä dä, onu inkar etmäyä dä çox çätinlik çäkir. 
Äksinä, onun lehinä bir sıra faktlar mövcuddur ki, bunlardan bir qismi aşağıdakılardır: 
Täkcä Günäş sisteminin yerläşdiyi Qalaktikada ölçüsü, iqlimi vä digär parametrläri baxımından Yer küräsinä 
çox yaxın olan yüz milyondan artıq göy cismi (älälxüsus, müxtälif ulduzların planetläri) müäyyän edilib. Eyni 
bu cür şäraitin mövcudluğu, orada da, häyat doğurması ehtimalı çox böyükdür. Vä alimlärdä bu ehtimal o qädär 
böyükdür  ki,  hätta  bir  çox  mäşhur  astrofizika  institutlarında  böyük  xärclär  çäkiläräk,  nähäng  radiosistemlär 
qurulub  vä  häyat  ehtimalı  olan  bu  tipli  planetlärin  bir  çoxuna  radiodalğalar  vasitäsilä  Yerdäki  häyat  barädä 
xüsusi  informasiyalar  göndärilib.  Bu  informasiyalara  isä,  bütün  Kainat  üçün  anlaşıqlı  olduğu  ehtimal  edilän 
aşağıdakı  mälumatlar  daxildir:  «Mendeleyev  cädväli»nin  quruluşu,  bizim  qalaktikanın  şäkli  vä  orada  Günäş 
sistemi  vä  Yerin  yerläşdiyi  koordinatlar,  insanın  gen  strukturunun  şäkli,  insan  şäkli  vä s.  Müasir  elm  bunların 
bütün  kainat  üçün  son  däräcä  universal  anlayışlar  olduğunu  qäbul  edir  vä  bunlardan  kosmik  älaqä  mäqsädilä 
istifadä edänlär dä,  ehtimal edir ki, kainatın istänilän guşäsindä mövcud olan häyat formaları bunları tutarkän, 
onların şüurlu varlıqlar täräfindän göndärildiyini başa düşäcäklär. 
Yerdänkänar sivilizasiyaların Yerlä älaqäsi barädä ehtimal doğuran än  güclü  arqumentlärdän biri – tarixän 
bütün  dövrlärdä  insanların  bu  fenomenlä  rastlaşmasına  dair  tarixdä  çoxlu  sayda  faktların  qalmasıdır.  Belä  ki, 
mäsälän,  Junan  dağındakı  (Çin,  y.e.ä.  4500  il),  Qunqtin  gölündä  olan  adalardakı  (Çin,  y.e.ä.  4500  il),  Tassili 
dağlarındakı (Saxar), Tiquananko mäbädindäki (Peru, y.e.ä. 4000 il) vä b.-dakı daş-qaya räsmlärindä, bir qädim 
Misir papirusunda (y.e.ä. 1380-ci ilä) vä b. yerlärdä «uçan boşqablar»la bağlı hansısa mälumatlar var. Belä ki, 
mäsälän, hämin daş-qaya räsmlärindä skafandrlı insan räsmläri çäkilib. 
Yazının  meydana  gälmäsindän  sonra  artıq  bu  barädä  daş-qaya  räsmläri  dilindä  deyil,  yazılı  formada  geniş 
informasiyalar  verilmäyä  başlanıb:  Lionun  baş  keşişi  Aqobard  özünün  «Le  Qranden  e  Tonetrua»  (840-cı  il) 
äsärindä, Xeyirxah Filippin täzkiräçisi Jak Düklerk özünün «Azad insan Arressin memuarları» (XV äsr) äsärindä, 
Xartman  Şeden  özünün  «İnkuiabula»larında  (1494-cü  il),  alman  filoloqu  Yakob  Qrimm  (XVIII  äsr),  alman 
yazıçısı Montanus (XVIII äsr) vä b. öz äsärlärindä bu fenomendän geniş bähs edib, bu vä ya digär formada onun 
yerdänkänar mänşäliliyini qäbul etmişlär. 
Yeni  Eranın  başladığı  vaxtdan  bäri:  I  äsrdä  Şotlandiyada,  VII  äsrdä  İngiltärädä,  X  äsrdä  Macarıstanda  vä 
Şärqi Fransa äyaläti Verdendä, XI äsrdä Kairdä, XI vä yenä dä XII äsrdä Yaponiyada, XVI äsrdä Erfurtda, yenä 
hämin  äsrdä  Nürnberqdä,  Bizanda  vä b.  yerlärdä  göydä  uçan  maraqlı  texniki  qurğuların  müşahidä  edilmäsinä