205
sosial iqtisadi və ekoloji yaşayış şəraitindən yaranan-vitamin, Ca,
Fe digər makro və mikronitruentlərin çatışmazlığına qarşı profi-
laktika məqsədilə istifadə edilir.
Əsas etibarı ilə uşaqlar üçün təşkil olunmuş kollektivlərdə və
ev şəraitində istifadə olunur.
Uşaqların müalicəsi üçün istifadə olunan ət məhsulları.
Onların qida dəyəri 2 kriteriya ilə müəyyən olunur:
qida maddələrinə və enerjiyə uşaqların əsas fizioloji
təlabatının daha çox uyğunluğu;
orqanizmə xammalın tərkib elementlərinin əlverişsiz
təsirinin olmaması ilə əlaqədar və ya, əksinə, əvəz olunmayan
mikronutrientlərin məqsədli təyinatına, patogenezin və metabolik
pozuntuların xarakterinə uyğun olaraq hər bir konkret xəstəlikdə
zənginləşdirilmiş məhsulun
müalicə təsirinin effekti;
Məsələn, qida allergiyası olan uşaqlar üçün allergenlərdən
kənarlaşdırılmış məhsul və dəmir çatışmazlığı
ilə əlaqədar anemi-
yalı uşaqlar üçün dəmirlə zənginləşdirilmiş məhsulları misal gös-
tərmək olar.
Uşaqlar üçün məhsullar xüsusi reseptlə, xammal və hazır
məhsula görə yüksək gigiyenik tələblərə cavab verən texnologiya
ilə hazırlanır.
Hazırda 6 aylıqdan 3 yaşına qədər olan uşaqların ət məhsul-
larına (konservlər, kolbasalar, paştetlər, yarımfabrikatlar) ehtiya-
cının 6,3%-i ödənilir. Bu rəqəm uşaq qida sənayesi üçün çox aşağı
göstəricidir.
Uşaqların qidalanmasının düzgün təşkili onların normal böyü-
məsində çox böyük əhəmiyyətə malikdir. Çünki, elə insan
ömrünün birinci ilində orqanizmin üçün həyati vacib olan - əsəb,
ürək-damar, endokrin və s. sistemləri yaranır.
Uşaq qidalanması üçün ət konservləri. Uşaq qidalanması üçün
ət konservləri disperslik dərəcəsinə görə homogenləşdirilmiş və ya
nazik xirdalanmış, püreşəkilli və iri xırdalanmışlar olmaqla qrup-
laşdırılır.
Uşaq qidalanması üçün ət konservlərinin çeşidi 3.30 saylı cəd-
vəldə verilmişdir.
206
Uşaq qidalanması üçün ət konservləri istehsalında aşağı qida
dəyərinə malik olan çapılmış, həmçinin çox yağlı ətdən istifadə
edilmir. Mikrob yoluxma ehtimalı olan ətdən konserv hazırlanma-
sına icazə verilmir.
Damarlı ət diqqətlə xırda sümüklərə, qığırdağa, kobud birləş-
dirici toxumaya,
limfatik düyünlərə, iri qan damarlarına, artıq yağ
toxumlarına ayrılır.
Cədvəl 3.30
Uşaq qidalanması üçün ət
konservlərinin çeşidi
Uşağın
yaşı, ay ilə
Disperslik
Konservlər:
Mal əti və sub
məhsullardan
Donuz, at və
subməhsullardan
Ət
və quş
subməh-
sullarından
5-6 aylıq
Homogenləşdir
ilmiş və ya
nazik
doğranmiş
“Malış”
“Malyutka”
“Donuz püresi”
“Çeburaşka”
“Kroşka”
8-12 aylıq
-
“Yazıçok”
“Vinni-pux”
“Konyok-
Qorbunok”
“Krepış”
7-12 aylıq Püreşəkillilər
“Malış”
“Yazıçok”
“Myasnoe püre”
“Donuz püresi”
“Çeburaşka”
“Vinni-Pux”
“Ptençik”
9-18 aylıq
Iri
xırdalanmışlar
“Malış”
“Yazıçok”
Uşaq əti püresi
“Donuz püresi”
“Vinni-Pux”
“Konyok-
Qorbunok”
“Butuz”
Uşaqların qidalanmasının müalicə-profilaktikası üçün ət kon-
servlərinin istehsalı intensiv inkişaf etdirilir. Bu layihə
çərçivəsində quş əti, o cümlədən broyler cücələri hesabına çeşidlər
artırılır. Balanslaşmış yağ turşuları tərkibi təmin olunması məqsə-
dilə bəzi konservlərin reseptinə toyuq yağı yeridilir.
Qida allergiyasını nəzərə almaqla antigen xüsusiyyətə malik
olan inək südün və mal əti zülallarına qarşı sensibilizasiyası olan,
1 yaşlı uşaqlar üçün bir sıra ət konservləri işlənmişdir.
At ətindən bütöv bir seriya ət konservləri hazırlanmışdır. Bu
məhsullar nəinki tək hipoallergen xüsusiyyətli, həm də dəmir
207
çatışmazlığından yaranan anemiyanın müalicəsində yüksək tera-
pevtik xüsusiyyətlərə malikdir.
At əti qida və bioloji dəyərinə görə əsas ət xammalı növlərin-
dən geri qalmır. Mal ətinə nisbətən çox dəmir və misə, həmçinin
az natrium və selenə malikdir.
Bu məhsul nəinki sağlam uşaqların qidalanmasında, eyni za-
manda dəmir çatışmazlığı anemiyası, hipotrofiya, zülal çatışmaz-
lığı və digər patoloji dəyişikliklər zamanı istifadə edilə bilər. Uşaq-
ların müalicə-profilaktiki qidalanması üçün həmçinin yüksək
miqdarda zülala, kalsiuma, kalsium və fosforun əlverişli nisbətinə
malik olan konservlər də işlənmişdir. “Juravuşka” və “Buratino”
konservlərinin reseptində kalsium mənbəyi kimi yumurta qabığın-
dan istifadə edilmişdir.
Uşaq qidalanması üçün ət konservləri ilə yanaşı çox kompo-
nentli (ət-bitki konservləri) konservlər də istehsal olunur. Mal,
donuz və quş əti kimi ət xammalı ilə yanaşı, belə konservlərin re-
septinə soya izolyatı, cücərmiş buğda dənləri, buğda rüşeymi, göy
noxud, yunan qabağı, kələm, yerkökü, balqabaq, manna yarması
və digər bitki mənşəli xammallar da daxildir. Onlarda ət kompo-
nentlərinin miqdarı 20-29%, zülal-6%-ə qədər, yağ-5,5-8,5% olur.
Dostları ilə paylaş: