Şakir Musayev
178
həmçinin onların müstəntiqi və eksperti konkret olaraq nəyin
maraqlandırdığını bilməmələrindən və ya tam aydın başa
düşməmələrindən irəli gəlir. Qeyd olunan problemi aradan qaldırmaq
üçün dindirilən şəxsə sərbəst olaraq alətlərin rəsmlərini, istintaq
edilən hadisənin baş verdiyi yerin ümumi planını çəkmək, sxem və
rəsmlərdə şəraitin detallarını, iştirakçıların və ya maddi sübutların
qarşılıqlı yerləşməsini əks etdirməyi təklif etmək olar.
Bir sıra hallarda zəruri məlumatları dindirilənin öz hərəkətlərini
və ya digər şəxslərin hərəkətlərini ancaq nümayiş etməsi yolu ilə əldə
etmək mümkündür. Bu halda dindirilmənin keçirilməsini məhkəmə-
tibb ekspertinin eyni vaxtda istintaq eksperimentində iştirakı ilə
əlaqələndirmək daha məqsədəuyğun olar. Dindirilənin şəxsiyyət kimi
hüquqlarının qorunmasına riayət etmək vacibliyi bütün istintaq
iştirakçıları üçün ümumi deontoloji tələbdir. Müstəntiqin
dindirilmədə fəaliyyətinin müvəffəqiyyəti insanı özünə cəlb
etməsindən, istənilən üsulla kontakt yaratmasından müəyyən qədər
asılı olsa da, bu hal məhkəmə-tibb eksperti üçün o qədər də
əhəmiyyətə malik deyil. Ekspertin davranışı və taktikası dindirilən
şəxsin onunla söhbət etmək və ya etməmək, suallara cavab vermək və
onların düzgünlüyünü təsdiq etmək və ya etməmək istəyindən asılı
olmamalıdır. Əlbəttə, insana qarşı diqqət, onu dinləməyə və başa
düşməyə hazır olmağı nümayiş etmək, onda inam yaratmaq
dindirilmədə iştirak edən ekspert üçün vacibdir. Lakin bu artıq
dərəcədə olmamalıdır.
Dindirmədə kriminalistik üsullardan biri müstəntiqin dindirilən
şəxsə psixoloji təsirindən ibarətdir. Ekspert isə, müstəntiqdən fərqli
olaraq, dindirilmənin iştirakçılarına psixoloji təsirdən istifadə
etməkdən uzaq olmalıdır. Onların münasibəti şəxsin hüquqlarına
hörmət əsasında yaranmalı və cinayət-prosessual qanunvericilik
çərçivəsindən kənara çıxmamalıdır. Dindirilən şəxs ekspertin
timsalında istintaqın daha bir nümayəndəsini deyil, başlıca olaraq
müstəqil mütəxəssisi, öz işini bilən və ancaq həqiqəti müəyyən
etməyə çalışan məhkəmə-tibbi ekspertini görməli və başa düşməlidir
ki, xüsusi biliklərə malik mütəxəssisdən hansısa məlumatı gizlətmək
faydasızdır. Ekspertin belə davranışı optimal olmaqla yanaşı tibbi
|