Şakir Musayev
330
Adətən meyit 1,5 – 2 metr dərinlikdə basdırılsa da onun hissələri
müxtəlif dərinliklərdə heyvanların didişdirilməsindən və inkişaf edən
ağac köklərinin təsirindən müxtəlif sahələrdə ola bilər. Bir qəbirdə bir
neçə meyitin hissələri də ola bilər. Bu o vaxt baş verir ki, ilk
basdırılma 2-4 metr dərinlikdə, sonrakılar isə daha səthi olsun.
Dəfn haqqında ümumavropa qanunvericiliyində bu hala ilk
basdırılmadan 10 il sonra və yer səthinə 1 metrdən az olmayaraq
məsafə qalanda icazə verilir. Meyitlərin belə yerləşməsinə kütləvi
basdırılma zamanı da rast gəlinir. Meyitlərin gizlədilmə yolu ilə
kriminal basdırılması adətən çox dərin olmur və adətən heyvanlar
tərəfindən açılır.
Torpağın çıxarılması gedişində rast gəlinən bütün əşyalara və
onların qarşılıqlı yerləşməsinə fikir verilir və protokolda qeyd edilir.
Torpaq tam çıxarıldıqdan sonra torpaqda tabutun və meyitin düz
yerləşməsinə, basdırılma dərinliyinə, tabut və meyit səviyyəsində
torpağın vəziyyətinə, qrunt sularının səviyyəsinə diqqət yetirilir.
Tabut torpaqdan çıxarıldıqdan sonra onun hazırlandığı material,
görünüşü, üzərində bəzəklərin olması, onun torpaqla və meyitin
çürümə materialları ilə çirklənməsi qeyd olunur. Tabutun ölçüsü və
germetikliyi (qapağının nə ilə bərkidilməsi), onun üzərində zədələrin
olması və qəbirdə qalması ilə bağlı digər dəyişikliklər qeyd edilir.
Tabut çıxarıldıqdan sonra meyitin bədənini örtmüş toxumalar
çıxarılır, onun poza və vəziyyəti, paltarları, meyitin öz vəziyyəti
(ölümdən sonrakı dəyişikliklər, zədələr, çirklənmələr, onların
dərəcələri) yazılır. Meyit yaxşı vəziyyətdə olduqda tanınma aparılır.
Protokolda tabutda tapılan digər əşyalar əks olunur, sonra qəbirin
dibinə baxılır.
Ekshumasiyanın əsas mərhələləri və vacib detallarının foto şəkli
çəkilir. Qrup və kütləvi basdırılma hallarında foto şəkillərdən əlavə
meyit hissələrinin yerləşməsi sxemi də çəkilir.
Tabut çıxarılarkən meyitin hissələrinin kəskin yerdəyişməsinə yol
verməmək üçün ehtiyatlı olmaq lazımdır. Əgər təsadüfən zədələr
yetirilərsə, protokolda onların baş vermə səbəbİ, xarakteri və
lokalizasiyası göstərilir.
|