T. C. Ankara üN Đ vers đ tes

            4.5.1.3  Sabırsızca Beklenti  
           SCHULZ-GRIESBACH (1982b: 86),  können kiplik fiilinin öznel anlamlarının 
üçüncü bir kategorisi olarak “sabırsızca beklentiyi  (ungeduldige Erwartung)” belirtir. 
Öznenin  bireysel  olarak  sabırsızca  beklenti  tutumu,  kiplik  fiilini  etkiler  ve  öznel  bir 
anlam oluşturur. 
               Er könnte am Wochenende  endlich in sein neues Haus  ziehen! 
               Nihayet hafta sonunda yeni evine taşınabilecek!/taşınabilecekmiş!/taşınmış  
               olabilecek! 
           Yukarıda önerilen 
[
mIş -olabilecek
]
 biçimbiriminin  yapısı aşağıdadır: 
 

---

 
273 
[-mIş  ol-abil-ecek]:  
[-mIş] 
 
: Sıfat-fiil biçimbirimi  
[ol-] 
 
: Bağımlı sözlüksel biçimbirim  
[-abil] 
 
: Yeterlik fiili biçimbirimi 
[-ecek] 
 
: Gelecek zaman biçimbirimi, haber kipi, [Ø]  sıfır  
                               biçimbirim 
           Yukarıdaki  cümlede    dilek  kipinde  (Konjunktiv)  sabırsızca  bir  beklenti’nin 
ifadesi söz konusudur. Türkçede  [-EcEk]  biçimbirimi,   haber  kipi  gelecek  zaman 
olmasına  karşın,  bu  alandaki  araştırmacılar  gelecekle  ilgili    “Sözlerimizle  gelecekten 
bahsedebiliriz;  ancak  kesinliklerden  değil,  olasılıklardan,  planlardan,  isteklerden, 
niyetlerden,  tasarılardan,  tahminlerden.  Kısacası  bir  dizi  varsayımlardan  bahsetmiş 
oluruz.”  (ASLAN,  2007:2)  yorumları  gibi  çoğu  zaman  gerçek  dışılığı  da  anlatır. 
AKSAN(2009:  188), 
[
-EcEk
]
  biçimbiriminin    olasılık  anlatımından  söz  eder.  Ona 
göre,  olmak yardımcı eylemiyle gelecek zaman dışına çıkılarak olasılık dile getirilir.  
Örn. “Düşen uçak Rus uçağı olacak!”  (AKSAN, 2009: 188)   
           Yukarıdaki Almanca cümlede henüz gerçekleşmemiş, hafta sonunda  olabilecek  
bir  taşınma ve sabırsızca beklenti  söz  konusudur. Bu  nedenle [-EcEk] biçimbirimi 
ile  ifade  edilmesi  uygundur.  Burada  dolaylı  olarak  tahmin  anlatımını  [-mĐş] 
biçimbirimi ekleyerek yapabiliriz. Çünkü cümle aynı zamanda bir tahmini de içerir.