Ызбекистон республикаси олий ва ырта махсус таълим вазирлиги

 
Avtomobil transporti 
U yuklar va yo‘lovchilarni relssiz yo‘llarda tashuvchi transport turiga 
kiradi. Ular asosan quyidagi vazifalarni bajaradi: 
1.
Yuklarni magistral transporti (paroxod, samolyot poyezd va h.k.) ga 
tushirish va olib borish. 
2.
Sanoat va qishloq xo‘jaligi yuklarini qisqa vaqt ichida tashish. 
3.
Yuklarni qurilish va savdo uchun tashish. 
4.
Uzoq masofalarga avtomobil transportida tez buziladigan, qimmatbaho, 
tez olib borilishi kerak bo‘lgan transportning boshqa turlari bilan tashish, 
tushirish, ortish qiyin bo‘lgan yuklarni tashish. 
Hozirgi davrda iqtisodiyotning biror-bir sohasi o‘z vazifalarini avtomobil 
transportisiz bajara olmaydi. 
Avtomobil transportiga bo‘lgan mehnat va pul sarfi boshqa transport 
turlaridan ko‘proq bo‘lsa ham iqtisodiyotning hamma bosqichlarida keng 
yoyilgan. Avtomobil transportida yuklarni tashish samaralidir. Ayniqsa, yuklarni 
«eshikdan eshikkacha» tashishda, yuklarni ortish va tushirishga sarflangan 
harajatlar yuklarning yo‘ldagi vaqtlarini qisqartiradi. 
O‘zbekiston Respublikasi xalq xo‘jaligining barcha tarmoqlari va mamlakat 
aholisi ehtiyojlarini qondirish darajasida rivojlangan avtomobil transportiga ega. 
Respublika yuk mashinalari, jumladan, Do‘stlik shahar avtomobil zavodida 

---

62 
«Mersedes - Bens» so‘drovchilar vazifasiga ko‘ra ixtisoslashtirilgan (o‘t 
o‘chirish, un, paxta, qurilish materiallari tashish, sanitariya va boshqa) 
avtomobillar bor.
Respublikada xalq xo‘jaligining sanoat, qishloq xo‘jaligi qurilish, suv 
xo‘jaligi, aloqa, savdo, sog‘liqni saqlash, kommunal xo‘jaligi, madaniyat, 
mudofaa va boshqa tarmoqlarda ixtisoslashtirilgan yirik avtotransport korxonalari 
mavjud. 
1999 yilda Respublikada umumiy foydalaniladigan avtomobillar, ya’ni 
yo‘lovchi tashishga mo‘ljallangan 14,1 ming avtobus va 4,3 mingdan ortiq yengil 
mashinalari ishladi. Respublika bo‘yicha 2892 avtobus marshrutlarida (593 ta 
shahar, 1768 ta shahar atrofi, 532 ta shaharlararo) avtobuslar qatnadi. Har kuni 
5000 ga yaqin avtobus qatnaydi. 1998 yili avtobuslarda 1879,6 mln. yo‘lovchi 
tashildi. Umumiy foydalaniladigan yuk va yo‘lovchilar tashuvchi avtomobil 
transportining 
yirik 
korxonalari 
O‘zavtotransport 
davlat 
hissadorlik 
Korporatsiyasi tarkibiga kiradi. Korporatsiya 1993 yil yanvarda tashkil etilgan. 
Korporatsiya tarkibiga hissadorlik jamiyatlariga aylantirilgan yo‘lovchi tashishni 
amalga oshiradigan 99 ta, yuk tashish bilan shug‘ullanadigan 99 ta va aralash 67 ta 
avtokorxonalar bor. Bu avtokorxonalarda 14 mingdan ortiq avtobus, 24,6 ming 
yuk avtomobili (10 mingga yaqini o‘zi ag‘daruvchi mashinalar) bo‘lib, ularda 
1999 yili 220,6 mln. tonnaga yaqin yuk tashildi (jami transport turlarida tashilgan 
umumiy yuk hajmining 24,7%i avtomobil transportida tashilgan). 
Korporatsiyaning «O‘ztashishtrans» savdo transport birlashmasi va 
«O‘zbekavtotur» firmasi xalqaro yuk tashish va yo‘lovchilar qatnoviga xizmat 
ko‘rsatadi. 1999 yil Avstriya, Germaniya, Eron, Xitoy, Turkiya va boshqa 
mamlakatlarga 16 ming tonna yuk yetkazib berildi. Keyingi yillarda Korporatsiya 
aholiga avtotransport xizmati ko‘rsatishi rivojlanmoqda. 
Tarmoq korxonalari uchun muhandis - texnik xodimlar 12 mutaxassislik 
bo‘yicha Toshkent avtomobil va yo‘llar institutida, Qo‘qon, Buxoro, Urganch, 
Toshkent avtomobil va yo‘llar kollejlarida tayyorlanadi. «O‘zavtotrans» 
Korporatsiyasi huzurida 15 ta avtomobil o‘quv kombinati va ularning 100 ta filiali 
ishlaydi. Avtomobil transporti tizimida O‘zbekiston hissadorlik sug‘urta 
kompaniyasi yo‘lovchilarni sug‘urta qilish ishlari bilan shug‘ullanadi.