www.ziyouz.com kutubxonasi
220
amakivachchasi Mirzoxon edi. U Boburga bir necha marta:
— Shoh elchilari chog‘irsiz ziyofatni ziyofat o‘rnida ko‘rmaslar,— deb aytdi.
Boburning eshik og‘asi Qosimbek esa ichkilikni juda yomon ko‘rardi. Boburning o‘zi ham
hali beklari bilan biror marta ichkilik bazmi o‘tkazgan emas, faqat Kobulda Mohimga
uylangandan keyin xushbo‘y chog‘irlardan bir-ikki marta tatib ko‘rgan edi.
Hozir uning ko‘nglida ko‘pirib turgan quvonch bilan birga Shoh Ismoilga va shialar bilan
sunniylarning dushman munosabatlariga borib taqaladigan qandaydir g‘ashlik, chigallik
bor edi. Bu g‘ashlikni bugun faqat may bilan tarqatish mumkinga o‘xshardi. Bundan
tashqari, mehmonlarning ko‘ngli uchun ham Boburning ichishi zarur edi.
Uning amri bilan Qunduzdan topish mumkin bo‘lgan eng toza chog‘irlar, eng o‘tkir
maylar toptirib keltirildi.
Gulgun parchadan zar yoqali abo kiygan o‘spirin soqiylar oltin ko‘zalardan oltin-kumush
surohiylarga may quyib, avval Boburga, so‘ng uning yonida o‘tirgan shoh elchisi
Muhammadjon eshik og‘asiga, elchidan nariga cho‘kkalagan Mirzoxonga navbatma-
navbat uzatdilar.
Ziyofatda Bobur tomonidan yuzdan ortiq a’yonlar, beklar va mulozimlar qatnashmoqda
edilar. Avvalgi ziyofatlarda Boburdan va Qosimbekdan yashirib may ichadigan ko‘pchilik
beklar endi chog‘ir to‘la qadahlarini qo‘llarida bemalol tutgan holda bir-birlari bilan sho‘x-
sho‘x ko‘z urishtirishar, quvnoq iljayishar va podshohning ishorasini kutishar edi.
Poygahda kichik beklar orasida o‘tirgan Tohir ham qo‘lidagi may to‘la kumush qadahga
jonli bir narsaga qaraganday ehtiyot bilan qarab qo‘yardi.
Mirzoxon yonidagi elchiga shivirlab izoh berdi;
— Oliy mehmon, siz g‘aroyib bir hodisaning guvohidirsiz. Bobur podshoh saroyida bugun
birinchi marta chog‘ir majlisi!.. E’tibor bering: majlisda favqulodda bir hayajon hukmron!
Boshiga qizil jig‘alik katta salla o‘ragan, soqoli xina bilan bo‘yab qizartirilgan
burgutburun elchi Boburga maroq bilan tikildi.
Bobur qo‘lidagi qadahni uchib ketishi yoki cho‘qib olishi mumkin bo‘lgan notanish bir
qush kabi avaylab ushlab turardi. Odamlar uning so‘zini kutayotganlarini sezib, ovozi
tovlanib gapira boshladi:
— Oliy zotlar davrasida shodiyona kunlarda uzum suvidan halolu pokiza qilib
tayyorlangan chog‘ir ichmoq ota-bobolarimizdan qolgan odatdir. Hayotimizda shodlikdan
ko‘ra g‘amu g‘urbat ko‘proq edi, shuning uchun hanuzgacha chog‘ir majlisiga mayl
ko‘rsatmadik. Hirotda Badiuzzamon mirzo bilan Muzaffar mirzodek tojdor xeshlarimiz biz
uchun orasta bazmlar berib, chog‘ir taklif qilganlari majlis ahliga ma’lum bo‘lsa kerak.
O‘shanda ham biz uzrlar aytib, chog‘irdan o‘zimizni tortgan edik, chunki u mahallarda
may ichib xursandchilik qilg‘udek shodmon emas edik. Tangrim bizni shod-xurram
kunlarga mana endi yetkazdi. Biz bu mas’ud kunlarga Shoh Ismoil hazratlarining
sharofatlari bilan yetishdik. Bugungi shod-xurramlikni bizga oliy mehmonimiz
Muhammadjon eshik og‘asi janoblari keltirdilar! Shuning uchun bizning birinchi chog‘ir
majlisimiz Shoh Ismoil hazratlariga cheksiz ishonch va ehtiromlarimizdan kichik bir
nishona bo‘lg‘ay! Birinchi qadahimiz esa shohning mo‘’tabar elchisi Muhammadjon eshik
og‘asi janoblariga yuksak hurmatimizning isboti bo‘lg‘ay!
Bu so‘zlardan ko‘ngli iyib, chuqur ko‘zlari olovlanib ketgan elchi o‘rnidan turib, Boburga
egilib ta’zim qildi. So‘ng joyiga o‘tirib, qo‘lidagi chog‘irni oxirigacha sipqardi.
Pastda o‘tirgan sozandalar «Sarvi navo» kuyini chala boshladilar. Dasturxonga kiyik va
kaklik kaboblari tortildi. Eng mazali taomlar orasida yana ikki-uch qayta may ichildi.
Odamlar endi o‘zlarini boyagidan xiyla erkin seza boshladilar. Qahqaha, o‘yin-kulgi
avjiga chiqdi. Quvnoq, sho‘x kuylar ketidan yana alyorlar aytildi. Nihoyat, so‘z navbati
shoh elchisiga keldi. Shunda Muhammadjon eshik og‘asi yonidagi mulozimga nimadir