Microsoft Word isajon sulton boqiy darbadar lotin ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
30
Gunohlaridan ham ko‘ra... ilmlarini deyish balki to‘g‘riroq bo‘lar? Chunki, barcha xalqlarda va 
barcha zamonlarda toshbaqaga donishmandlik ramzi o‘laroq ta’rif berib kelinmoqda-ku? Ilmlarini 
yelkasiga ortmoqlab yurgan, ammo u ilmlardan samar topmaydigan, g‘oyat uzoq umr ko‘radigan 
imillovchi bir jonzot... 
Sha’bonning boshlarida toshbaqaga nimadir bo‘ldi, u ovqat yemay qo‘ydi. O‘tlarning turli-
tumanini oldiga solib ko‘rdilar, suvini almashtirdilar. Hatto hovuzga muqaddas buloq suvidan ham 
quydilar – toshbaqa qarab qo‘ymadi. G‘amgin nigohini bir nuqtaga tikkancha qimir etmay yotaverdi. 
Uning g‘amginligining, bunday qismat ila yaratilishining boisini ochiq-ravshan qilib izohlab 
beradigan bironta kimsa topilmadi. 
Nihoyat, bu hodisa ham dunyodagi barcha hodisalar singari yakun topdi – bir kun tongda 
mashvaratxonaga kirganlar tabiat qonunlariga zid o‘laroq paydo bo‘lgan toshbaqaning jon taslim 
qilganini ko‘rdilar. Odamlar uni ko‘mishga kelganida ikkilana-ikkilana, hurmat-ehtiromini joyiga 
keltirib, bir tepalik ustiga ko‘mib, ustiga tug‘ qadab qo‘ydilar.
Yillar o‘tib, toshbaqa haqiqatini biladigan avlod dunyodan o‘tib ketdi. Keyingi avlod esa faqatgina 
rivoyatlardan eshitib katta bo‘ldi. Toshbaqa ko‘milgan yerdan bir daraxt o‘sib chiqdi, gujumga 
o‘xshagani bilan uning barglaridan suv tomchilab turardi, lekin bu suv achchiq hamda taxir bo‘lgani 
bois lab ho‘llashga ham yaramadi.
Suvsiz, qurg‘oqchil bir yerdan daraxt o‘sib chiqqani bejiz emas, shu bois kishilar u yerga borib 
hojatlarini so‘ray boshladilar, gujum shoxlariga turli lattalarni bog‘ladilar. Ishonuvchan kimdir esa 
toshlarni qalashtirib bir daxma qurdi, o‘zi esa u yerning shayxi bo‘lib oldi. Keyingi yillarda u yer Bobo 
Toshbaqa maqbarasi deb ataladigan bo‘ldi, toshbaqaparastlar ko‘paydi. 
Avomning, ayniqsa harbu zarblarda umrini o‘tkazgan ko‘chmanchi kishilarning e’tiqodlarini 
tushunish qiyin emas – ularning bu e’tiqodining zamirida ham Allohga o‘ziga xos muhabbat 
yashirindir. Tegradagi mo‘‘jizalar kishining aqlu shuuriga xitob qila boshlashi uchun muayyan bir 
bilim hamda daraja lozim. Avom kundalik hodisalarni tug‘ilganidan buyon ko‘ra-ko‘ra ko‘nikib 
ketgani uchun ham, g‘ayriodatiy holatgina uning ongiga qattiq ta’sir qiladi. Tegradagi har bir narsa 
«mana-man»deb qichqirib tursa-da, kishilar bu nidolarni eshitmaydilar, ammo qalblari g‘ayriodatiy 
narsadan darhol qo‘rquvga tushadi. G‘ayriodatiy holat bir narsaning darakchisi ekanini sezadi 
kishining qalbi.
Odamlar u yerga kelib, chiroq yoqadigan va hojatlarini so‘raydigan bo‘ldilar. 
...Bobo Toshbaqa maqbarasi Marv yaqinida degan taxminlar bor. Aynan shu atrofda Somon 
shahrining qoldiqlarining topilishi ham buni isbotlamoqda edi. Somon shahri esa arablar Shahri Haybar 
deb nom bergan, odam bolasining ko‘zidan yashiringan saodat shahri yonida ekani tarixdan ma’lum.